تاندون آشیل بلندترین و نیرومندترین تاندون بدن انسان است، چیزی همانند طنابی قوی که از استخوان پاشنه تا عضلات ساق پا کشیده میبشود. پارگی، کشیدگی و التهاب تاندون آشیل از رایجترین مشکلات حرکتیاند که زیاد تر افراد بینسال یا جوانان ورزشکار دچارشان خواهد شد. در این مقاله میخواهیم مفصل درمورد این تاندون، صدمههایی که در معرض آنها قرار دارد و روش درمان آنها سخن بگویید کنیم.
رایجترین صدمههای تاندون آشیل
زمان قدمزدن یک پا را بهسمت پایین خم میکنیم و روی پنجهی پای دیگر میایستیم؛ در هر دو حالت وزنمان روی تاندون آشیل پا است و از آن پشتیبانی گرفتهایم. تاندون آشیل نوار بافتی ضخیم و محکمی است که پشت پا قرار گرفته و عضله ساق را به استخوان پشت پاشنه پا وصل میکند. آشیل با طول متوسط ۱۵ تا ۲۶ سانتیمتر نیرومندترین و بلندترین تاندون در بدن انسان است و میتواند تا نزدیک به ۴ برابر وزن انسان را تحمل کند. بااینحال صدمهدیدگی این تاندون اتفاقی رایج است، بهخصوص بین ورزشکاران؛ تقریبا از هر ۴ ورزشکار ۱ نفر دچار صدمه آشیل میبشود!
رایجترین صدمههای آشیل در قالب پارگی و التهاب رخ خواهند داد:
- پارگی تاندون آشیل: چنانچه نوار تاندون خارج از محدوده طبیعی خود کشیده بشود، کشیدگی یا پارگی تاندون آشیل اتفاق میافتد و پایِ راهرفتن و دویدن را از فرد میگیرد.
- التهاب تاندون آشیل (تاندونیت): در این نوع صدمهدیدگی، بافت داخلی تاندون دچار التهاب و پارگیهای میکروسکوپی شده است و در لایه بیرونی خبری از التهاب نیست. اگر مراقبت کافی از آن صورت نگیرد، امکان پذیر تبدیل ضعف و پارگی نوار فیبری آشیل بشود. التهاب تاندونیت غیر درجا در رشتههای میانی تاندون اتفاق میافتد و زیاد تر افراد جوان را تهدید میکند، اما نقطه تاثییر التهاب تاندویت درجا در محل برخورد تاندون با استخوان است و در هر سنی اتفاق میافتد.
علل صدمه تاندون آشیل
اگرچه آشیل میتواند تا ۴ برابر وزن فرد را تحمل کند، همین وزن زیاد و بار سنگین مهمترین عامل صدمهدیدگی آن است. پارگی طبق معمول در فاصله حدودا ۶سانتیمتری نقطه اتصال آشیل به استخوان پاشنه اتفاق میافتد که زیاد تر از قسمتهای دیگر مستعد پارگی است. ازآنجاکه جریان خون این ناحیه کم است، قوت کمتری هم برای بهبودی و ترمیم صدمهها دارد و جهت دردناکشدن این ناحیه میبشود.
علل التهاب
- بیتوجهی به گرمکردن بدن یا درستوحسابی گرمنکردن بدن قبل از ورزش؛
- دویدن روی سطح سخت و ناهموار؛
- پیادهروی یا دویدن بدون پوشیدن کفش مناسب؛
- فعالیت بدنی شدید ناگهانی؛
- ضعف ذاتی عضلات ساق.
علل پارگی
- پریدن یا چرخیدن ناگهانی با شدت زیاد؛
- ناگهانی دویدن؛
- سقوط از بلندی یا زمینخوردن؛
- بیماریهای عرصهای؛
- تزریق استروئید به مفصل مچ پا؛
- آنتیبیوتیکهای خاصی همانند فلوروکینولون، سیپروفلوکساسین یا لووفلوکساسین.
علاوهبر اینها، افزایش سن و اضافهوزن از عوامل ضعف و پارگی تاندون آشیل محسوب خواهد شد. دلنشین است بدانید مردان ۵ برابر زنان در معرض این اتفاقاند.
علائم صدمهدیدگی تاندون آشیل
درد و حساسیت خفیف تا شدید در ناحیه آشیل از علائم پارگی تاندون آشیل است. بعضی اوقات اوقات (طبق معمول در ساعات اولیه روز) پشت پاشنه پا سفت میبشود و تا ساعتهای میانی روز هرچه زیاد تر از آن منفعت گیری میکنید، گرمتر و نرمتر میبشود. تورم، ضعف حرکتی و درد از دیگر علائم کشیدگی تاندون آشیل است. انگار هرازگاهی فردی به ساق پایتان لگد میزند؛ نمیتوانید موقع پیادهروی، پای صدمهدیده را خم کنید یا بهسمت جلو حرکت دهید و نمیتوانید روی پنجه آن پا بایستید. اگر بهجستوجو علت درد طاقتفرسای پاشنه پای خود میگردید، بدانید که صدمهدیدگی آشیل یکی از دلایل احتمالی است.
تشخیص صدمهدیدگی تاندون آشیل
بهمحض این که کوچکترین درد، ضعف، تورم یا سفتی در ناحیه پشت پاشنه پا حس کردید، برای تشخیص دقیق به پزشک مراجعه کنید. پزشک یا فیزیوتراپیست حالت نوار آشیل را برسی میکند و چند سوال از شما میپرسد تا علائم کشیدگی تاندول آشیل را بازدید کند. برخی پزشکان برای محکمکاری نتیجه اسکن MRI را هم از بیمار میخواهند.
درمان صدمههای تاندون آشیل
در صورتی که علائم کشیدگی تاندون آشیل را دارید، همه فعالیتهای روزمره را کنار بگذارید و بهزمان ۲ تا ۳ روز استراحت کنید. در این زمان روی ناحیه آشیل یخ بگذارید، دور ساق و مچ را با باند کشی ببندید و راه حلهای درمان خانگی کشیدگی تاندون آشیل را امتحان کنید.
اگر درد ادامهدار شد و فیزیوتراپی در منزل جواب نداد، برای درمان دارویی یا فیزیوتراپی پزشکی به دکتر مراجعه کنید. پزشک برای درمان پارگی تاندون آشیل ابتدا سراغ داروهای ضدالتهابی میرود و پیشنهاد میکند چند روزی با عصا راه بروید تا وزنتان روی مچ پا نباشد. این چنین از شما میخواهد پای صدمهدیده را باندپیچی کنید و روزانه چند تمرین کششی با آن انجام دهید. اگر هم شرایط ادامهدار باشد، گمان جراحی تاندون آشیل پا وجود دارد. نوع جراحی به محل و مقدار صدمه تاندون بستگی دارد.
- جراحی رهاسازی گاستروکنمیوس برای افزایش طول تاندون گاستروک و افت سختی به فاشیئت پلانتار (بخشی از آشیل)؛
- جراحی دبریدمان برای برداشتن بافت صدمهدیده تاندون یا خارهای استخوانی و ترمیم تاندون؛
- جراحی برداشتن بافت صدمهدیده تاندون، ترمیم تاندون باقیمانده و قراردادن یک تاندون دیگر (همانی که به خمشدن انگشت شست پا پشتیبانی میکند) در محل صدمه.
پیشگیری از صدمه
تاندون آشیل بهرغم قدرتمندبودن، زیاد تر از هرجای دیگر بدن به محافظت احتیاج دارد. برای آنکه این نوار بافتی صدمه نبیند، این چند مسئله را همیشه مراعات کنید:
- کفش مناسب (ترجیحا طبی یا ورزشی) بپوشید.
- برای پیادهروی یا دویدن در هوای سرد لباس گرم بپوشید.
- قبل از تمرینات ورزشی بدن را حسابی گرم و سپس از تمرین، بدن را سرد کنید؛
- شدت فعالیت بدنی را بهمرور زمان زیاد کنید؛
- حتما بین تمرینها استراحت کنید؛
- بین تمرینها چند حرکت برای تحکیم عضلات ساق پا بگنجانید؛
- هیچ زمان روی سطح سخت یا لغزنده تمرین نکنید؛
- زمانزمان و دفعات تمرین را هر هفته نهایتا ۱۰درصد افزایش دهید.
در آخر
آشیل پا هرچقدر هم قوی و قوی باشد، بر تاثییر سختی یا ضربه ناگهانی مستعد صدمهدیدگی است. هرگونه درد خفیف یا شدید در محل تاندون آشیل از حادثه ناگواری همچون پارگی یا التهاب خبر میدهد که باید هرچه سریعتر با پزشک در بین گذاشته و درمانش اغاز بشود. درمورد آشیل این مسئله را برای بسپارید که صدمههایش لاعلاج نیستند و با مراقبت و عمل های پزشکی بهراحتی ترمیم میبشود.
شما چه مقدار درمورد پارگی، کشیدگی و التهاب تاندون آشیل میدانید؟ اگر درمان خانگی خاصی برای آرامسازی درد تاندون میشناسید، حتما آن را در قسمت نظرات با ما و همراهان ما در بین بگذارید.
منبع: healthdirect
مبع