عیدی یکی از با اهمیت ترین و باارزش‌ترین مزایای شغلی برای کارگران و کارمندان به‌شمار می‌رود که به‌گفتن یک سنت قشنگ در ایام عید نوروز به آن‌ها پرداخت می‌بشود. عیدی علاوه‌بر سپس مالی و پشتیبانی به بهبود شرایط معیشتی خانواده‌ها، دارای اهمیت روانی بسزایی است؛ چون پرداخت عیدی می‌تواند علتافزایش رضایت شغلی، انگیزه کاری و حس تعلق کارکنان نسبت به سازمان بشود. از نظر دیگر، تاخیر در پرداخت آن یا افت سهم عیدی تاثییر منفی بر روحیه کارکنان خواهد گذاشت.

در سال‌های تازه با دقت به افزایش هزینه‌های زندگی، کارگران و کارمندان مدام خواستار افزایش سهم عیدی بوده‌اند. در ادامه به بازدید مقدار عیدی سال ۱۴۰۲ کارکنان می‌پردازیم.

عیدی سال ۱۴۰۲ کارگران چه مقدار است؟

مسئله مهمی که باید به آن دقت بشود این است که بر پایه قانون کار جمهوری اسلامی ایران، کمترین مقدار قانونی عیدی برای هر یک از کارگران نباید از ۶۰ روز دستمزد آن‌ها کمتر باشد. با دقت به افزایش حداقل دستمزد روزانه در سال ۱۴۰۲ به مبلغ ۱,۷۶۹,۴۲۸ ریال، پایین‌ترین مقدار عیدی قانونی در سال ۱۴۰۲ نیز معادل ۱۰۶,۱۶۵,۶۸۰ ریال خواهد می بود.

مسئله دوم این است که در ماده واحده قانون کار آمده است، مبلغ پرداخت عیدی کارکنان نباید از ۹۰ روز حداقل مزد روزانه تجاوز کند. به این علت حداکثر عیدی ۱۴۰۲ که کارگران دریافت می‌کنند هم مبلغ ۱۵۹,۲۴۸,۵۲۰ ریال خواهد می بود.

مورد مهم فرد دیگر که باید به آن دقت بشود، تاثییر عواملی همچون سابقه کار، کارکرد، مقدار توانایی و توانایی کارگر و این چنین حالت اقتصادی کارگاه یا کارفرما است که در نهایی شدن مبلغ دقیق عیدی هر یک از کارگران موثر خواهد می بود.

حداقل و حداکثر عیدی ۱۴۰۲ کارگران

حداقل عیدی سال ۱۴۰۳ که کارگران در اسفند ماه ۱۴۰۲ دریافت می‌کنند، معادل ۱۰۶,۱۶۵,۶۸۰ ریال خواهد می بود (با دقت به افزایش حداقل دستمزد روزانه کارگران در سال ۱۴۰۲ به مبلغ ۱,۷۶۹,۴۲۸ ریال).

حداکثر عیدی نیز طبق معمول تا ۳ برابر حداقل دستمزد ماهانه یعنی نزدیک به ۱۵۹,۲۴۸,۵۲۰ ریال تعیین می‌بشود.

از آنجایی که محاسبه دقیق و قانونی مبلغ عیدی هم برای کارمندان و هم کارفرمایان مهم است، زیاد مهم است که به منبع های معتبر و به‌روز برای کسب اطلاعات زیاد تر مراجعه کنید. محاسبان با اراعه مقالات تازه و تخصصی در حوزه‌های آموزش حقوق و دستمزد، مالیات و حسابداری، یکی از منبع های مورد قیمت در این حوزه است.

عیدی سال ۱۴۰۲ کارگران چطور محاسبه می‌بشود؟

عیدی کارگران بر پایه آخرین حقوق و مزایای دریافتی شامل حقوق پایه، اضافه کاری، کارانه و … و با در نظر گرفتن تعداد روزهای کارکرد در سال محاسبه می‌بشود. عیدی کارگران روزمزد بر پایه تعداد روزهای کارکرد و میانگین دستمزد روزانه آن‌ها طی سال محاسبه می‌بشود. روال محاسبه عیدی به شرح زیر است:

    ابتدا کارگر روزمزد باید لیستی از تعداد روزهای کارکرد خود در طول سال را تهیه کند. این شامل روزهای کاری عادی و اضافه کاری می‌بشود.

    سپس میانگین دریافتی روزانه وی در طول این زمان محاسبه می‌بشود. برای این کار، کل درآمد سالانه شامل دستمزد پایه، اضافه کاری و دیگر مزایا تقسیم بر تعداد روزهای کارکرد می‌بشود.

    در نهایت عیدی سالانه کارگر از حاصلضرب تعداد روزهای کارکرد در میانگین دریافتی روزانه به دست می‌آید.

    یقیناً این مبلغ محاسبه شده نباید کمتر از حداقل قانونی عیدی یعنی معادل دو ماه آخرین دستمزد پرداختی باشد. در صورت کمتر بودن، باید عیدی کارگر به حداقل قانونی افزایش یابد.

زمان دریافت عیدی کارگران

زمان دقیق دریافت عیدی برای کارگران بر پایه قوانین کار تعیین شده است. به‌طور خلاصه:

    مطابق قانون کار ایران، کارفرمایان موظف می باشند حداکثر تا یک هفته قبل از اغاز سال تازه و عید نوروز، نسبت به پرداخت عیدی کارگران عمل کنند.

    این زمانبندی برای اکثر مشاغل و صنایع اعمال می‌بشود مگر در موارد خاص که بر پایه قرارداد کار یا عرف صنفی زمان طویل‌تری تعیین شده باشد.

    در صورتی که کارفرما بدون علت موجه از پرداخت به موقع عیدی امتناع کند، کارگران می‌توانند با مراجعه به اداره کار یا سازمان‌های قانونی، شکایت خود را ثبت و پیگیری کنند.

    عدم پرداخت عیدی در سررسید مقرر قانونی، تخلف محسوب شده و کارفرما مشمول جریمه خواهد می بود.

    کارگران این چنین می‌توانند با عمل های اعتراضی مسالمت‌آمیز همانند اعتصاب، خواستار دریافت به‌موقع عیدی خود شوند.

مالیات بر عیدی و نحوه کسر آن

عیدی کارگران به‌گفتن بخشی از درآمد سالانه، مشمول پرداخت مالیات است. روال کسر و پرداخت مالیات عیدی به شرح زیر است:

    بر پایه قانون مالیات‌های مستقیم، نرخ مالیات بر عیدی کارگران ۱۰ درصد مبلغ عیدی است.

    کارفرما موظف است قبل از پرداخت عیدی به کارگران، ۱۰ درصد آن را بابت مالیات کسر کند.

    مبلغ کسر شده باید توسط کارفرما ظرف ۱۰ روز بعد از پرداخت عیدی به حساب سازمان امور مالیاتی واریز بشود.

    کارفرما موظف است فرم مخصوص اظهارنامه مالیات عیدی را تکمیل و تحویل سازمان مالیاتی دهد.

    در صورت تخلف کارفرما از کسر و پرداخت به موقع مالیات عیدی، مشمول جریمه‌ها و مجازات‌های قانونی خواهد می بود.

    کارگران نیز می‌توانند از کارفرما مستندات کسر مالیات از عیدی خود را مطالبه کنند.

تاثییر پرداخت عیدی بر کارگر و جامعه

پرداخت به‌موقع و عادلانه عیدی به کارگران تاثییر مثبتی بر روحیه و انگیزه آن‌ها دارد. این چنین با افزایش توان مالی خانوارهای کارگری، به رونق اقتصادی پشتیبانی شایانی می‌کند. اما پرداخت ناعادلانه یا عدم پرداخت به‌موقع عیدی می‌تواند تبدیل اعتراضات کارگری و تیرگی روابط کارگر و کارفرما بشود.

عواقب مهم عدم پرداخت به موقع عیدی و راهکارها

یکی از مشکلات رایج در خصوص عیدی کارگران، به تعویق افتادن پرداخت آن توسط برخی کارفرمایان است. در این عرصه راهکارهای زیر به کارگران نظر می‌بشود:

    کارگران می‌توانند با مراجعه به اداره کار و امور اجتماعی محل و ثبت شکایت، خواستار رسیدگی و پیگیری نوشته شوند. ادارات کار موظف به پیگیری شکایات کارگری می باشند.

    اعتراض جمعی و برگزاری تجمعات مسالمت‌آمیز از سوی کارگران برای اظهار مطالباتشان، از جمله پرداخت به موقع عیدی، از راه‌های قانونی و موثر است.

    کارگران می‌توانند با حمایتاتحادیه‌ها و سندیکاهای کارگری، خواسته‌های خود را پیگیری کنند. این تشکل‌ها نقش موثری در پیگیری حقوق کارگران دارند.

    در صورت عدم رسیدگی، کارگران حق دارند با اعتصاب کاری و توقف فعالیت، سختی ملزوم را برای دریافت حقوق قانونی خود اعمال کنند.

    مراجعه به مراجع قضایی و مطرح شکایت علیه کارفرما نیز گزینه‌ای برای پیگیری حقوق کارگران است.

نتیجه‌گیری

عیدی یکی از با اهمیت ترین حقوق قانونی کارگران به‌شمار می‌رود که پرداخت به‌موقع و عادلانه آن نقش بسزایی در تشکیل انگیزه و رضایت شغلی آنان دارد. در این مقاله به بازدید جزئیات مربوط به عیدی سال ۱۴۰۲ کارگران پرداخته و مواردی از قبیل نحوه محاسبه عیدی، حداقل و حداکثر آن، زمان پرداخت و مقررات مالیاتی مرتبط مورد تحلیل قرار گرفت.

این چنین برخی چالش‌ها همانند عدم پرداخت به‌موقع عیدی و راهکارهای قانونی برای پیگیری آن مورد اشاره قرار گرفت. با دقت به نقش حیاتی عیدی در معیشت خانوارهای کارگری، مراعات عدل و شفافیت در پرداخت آن و این چنین پرهیز کارفرمایان از هرگونه تبعیض یا تاخیر غیرضروری، اهمیت بسیاری دارد. امید است با همکاری طرفین حقوق کارگران در این عرصه مراعات بشود.