خرید مسکن برای ایرانی‌ها رویاست؛ قیمت خانه در چند سال تازه رشد افسارگسیخته‌ای را پشت سر گذاشته و تورم، قوت خرید مردم تا حد بسیاری پایین آورده است. این در حالی‌ست که شرایط در بازار اجاره نیز تعریفی ندارد و به‌اختصاصی امسال مستاجران بار سنگینی از تورم در این حوزه را به دوش کشیده‌اند.

قوت خرید دهک اول صفر شد

گزارش‌ مقدماتی بانک مرکزی که امروز از تغیرات بازار مسکن تهران انتشار شد حاکی از آن است که متوسط قیمت مسکن در این شهر به نزدیک به ۷۴ میلیون تومان رسیده و این در حالی‌ست که درآمد سالانه دهک اول اقتصادی که ۱۰ درصد از جامعه را راه اندازی خواهند داد، سالانه کمتر از ۳۰ میلیون تومان است. به عبارت دیگر ۱۰ درصد از مردم در ایران حتی با وجود بعد‌انداز دو سال از درآمد خود (بدون احتساب دیگر مخارج و رشد تورم) حتی با بعد‌انداز کل درآمد دو سال خود قادر به خرید یک متر خانه در تهران نیز نیستند!

۶۹ سال انتظار برای خرید خانه

درآمد دهک دوم نیز چندان فاصله‌ای با این کف درآمدی ندارد و سالانه بین ۳۰ تا ۶۴ میلیون تومان برآورد شده است. افرادی که در دهک دوم اقتصادی جای می‌گیرند نیز در صورت تکیه کامل به حقوق ماهانه، در بهترین حالت و بدون احتساب رشد تورم باید برای یک خانه ۶۰ متری با متوسط قیمت جاری نزدیک به ۶۹ سال چشم به راه بمانند.

درآمد دهک سوم اقتصادی نیز در سال ۱۴۰۲ معادل ۶۴ تا ۹۲ میلیون تومان برآورد شده است. افرادی با این نزدیک به درآمدی در کمترین حالت برای خرید همان خانه ۶۰ متری در تهران با قیمت چهار میلیارد و ۵۶۰ میلیون تومان باید ۴۸ سال صبر کنند.

دهک چهارم اقتصادی درآمدی معادل ۹۲ تا ۱۱۶ میلیون تومان درآمد دارند و درآمد دهک بعدی نیز از سالانه ۱۱۶ میلیون تومان اغاز می‌بشود و تا ۱۴۱ میلیون تومان می‌رسد. این دو دهک درآمدی نیز با احتساب سقف درآمد دهک خود باید بین ۳۱ تا ۳۸ سال از عمر خود را برای خرید خانه در انتظار باشند!

دهک‌های ششم و هفتم نیز که به‌ترتیب سالانه ۱۴۱ میلیون تا ۱۶۵ میلیون تومان و ۱۶۵ تا ۱۹۲ میلیون تومان دریافت می‌کنند، با همین شرایط باید بین ۲۳ تا ۲۶ سال صبر کنند.

دو دهک بعدی یعنی دهک‌های هشتم و نهم نیز در بیشترین حالت ۲۲۵ میلیون تومان تا ۲۸۰ میلیون تومان دریافتی ماهانه دارند. از این دهک‌های درآمدی به سپس، خرید خانه داخل روال منطقی‌تری می‌بشود. اما همین گروه درآمدی هم باید دست‌کم ۱۶ سال صبوری کنند تا با بعد‌انداز کل درآمد ماهانه خود بتوانند یک واحد ۶۰ متری را با متوسط قیمت مسکن ۷۶ میلیون تومانی، در تهران بخرند. همه خانوارهایی که درآمدی بالاتر از ۲۸۰ میلیون تومان دارند نیز در دهک اقتصادی دهم و برخوردار قرار میگیرند.

به این علت همان گونه که با احتساب درآمد دهک‌های گوناگون اشکار شد خرید خانه در تهران برای دهک‌های درآمدی پایین جامعه که دریافت‌کنندگان حقوق وزارت کار نیز شامل آن می باشند، عملا غیرممکن است. مسئله قابل دقت این است که عموما زمان انتظار برای خرید خانه بر پایه یک سوم درآمد ماهانه محاسبه می‌بشود که در این صورت، زمان انتظار برای خانوارهای ایرانی سر به فلک می‌کشد.

این درحالی‌ست که وام خرید مسکن با شرایط جاری نیز گرهی از مشکلات مردم باز نمی‌کند، چون هم اقساط ماهانه آن با درآمد خانوار همخوانی ندارد و هم هزینه تسهیلات به‌طوری مطرح‌ریزی شده که بازپرداخت آن برای قشر بزرگی از جامعه دور از دسترس است.

کارشناسان اقتصادی زمان‌ها است هشدار خواهند داد آشفته‌بازار مسکن عده بسیاری را بی‌خانمان کرده و معضلات اجتماعی بالایی از قبیل بدمسکنی و مهاجرت معکوس را ترویج داده است. شرایطی که اگر چاره‌ای برای آن اندیشیده نشود انتهای سیاهی آن اشکار نیست!/