هوش مصنوعی، واژه‌ای است که امروزه نام تعداد بسیاری از شرکت‌ها به آن گره خورده و هرکدام راه ادامه و بقای خود را در اراعه فناوری‌ها و ابزارهای نوین در این قسمت یافته‌اند. انویدیا یکی از همین شرکت‌ها است که به‌باور عموم کارشناسان، رونق خود و افزایش قیمت سهامش را مدیون گسترش هوش مصنوعی است. قیمت سهام این شرکت از ژانویه ۲۰۲۳ تا بحال، نزدیک به ۴۵۰ درصد افزایش یافته و با عبور قیمت بازار آن از ۲ تریلیون‌ دلار، رتبه سوم را بعد از مایکروسافت و اپل در اختیار دارد. این چنین درآمد انویدیا در سه‌ماهه تازه ۲۲ میلیارد بوده که نسبت به زمان شبیه در سال قبل میلادی، افزایش ۶ میلیارد دلاری را توانایی کرده‌ است.

انویدیا اکنون بیشتر از ۹۵ درصد بازار تراشه‌های AI را در اختیار خود دارد و تحلیلگران از گمان چیرگی کامل این شرکت چندملیتی بر این چنین بازاری خبر داده‌اند. اما چطور همه این پیشرفت‌ها رخ‌ داده است؟ چه چیزی تراشه‌های انویدیا را نسبت به دیگر رقیب ها خاص می‌کند؟ با ما همراه باشید تا به جواب سؤالات برسیم. 

طراحی و پردازش تراشه‌ها 

پردازشگرهای گرافیکی انویدیا که به «شتاب‌دهنده» نیز معروف می باشند، در ابتدا اختصاصی پردازش بازی‌های ویدیویی طراحی شدند. این قطعات با منفعت گیری از پردازش موازی، محاسبات گوناگون را به قطعات کوچک‌تر تقسیم می‌کنند و سپس با توزیع آن‌ها بین هسته‌های تراشه، محاسبات سریع تر و انجام راحت‌تر مولتی‌تسکینگ را برای کاربران به ارمغان می‌آورند. این چنین رویکردی برای اجرای بازی‌ها ایده‌آل می بود و اکنون تراشه‌های انویدیا، قادر به پردازش ۸۰ درصدی گرافیک بازی‌ها می باشند. 

اما دنیای تراشه‌های این شرکت روز‌به‌روز گسترده‌تر شد و اکنون در حوزه‌های مختلفی همانند استخراج ارزهای دیجیتال، ماشین‌های خودران، آموزش مدل‌های هوش مصنوعی و الگوریتم‌های یادگیری ماشین به‌گفتن زیربنای AI، به‌کار می‌روال. همان گونه که گفتیم، چیزی که تراشه‌های انویدیا را نزدیک می‌کند، طراحی آن‌ها است که با منفعت‌مندی از هسته‌های متعدد، می‌تواند پردازش سریع مولتی‌تسکینگ و اجرای برنامه‌های سنگین را به شما ببخشد. انویدیا با پی‌بردن به این نوشته که تراشه‌هایش در آموزش مدل‌های هوش مصنوعی زیاد کارآمد می باشند، روی بهینه‌سازی آن‌ها و اراعه‌شان به بازار تمرکز کرد. این روال در دهه منتهی به سال ۲۰۲۳، تبدیل افزایش ۱۰۰۰ برابری شدت پردازش تراشه‌ها شد و پردازشگرهای انویدیا توانستند با مدل‌های هوش مصنوعی پیچیده‌تر همگام شوند. 

تحکیم شبکه‌ها و مراکز داده

برتری انویدیا تنها به‌خاطر تشکیل تراشه‌های قوی نیست، بلکه تمرکز استراتژیک این شرکت روی گسترش شبکه داده‌ها و توانایی آن‌ها در منفعت گیری از قوت پردازنده‌های گرافیکی‌ است که انویدیا را در صنعت هوش مصنوعی زبانزد می‌کند. 

با گسترش مدل‌های مبتنی بر AI، مراکز داده‌ (Data Center) نیز به پردازشگرهای بسیاری برای مدیریت آن‌ها و افزایش قوت عملکردی‌شان نیاز دارند. برخلاف عموم سیستم‌ها که از پردازشگرهای گرافیکی مقداری منفعت می‌برند، انویدیا تراشه‌های متعدد خود را با اتصال از طریق شبکه‌‌ مبتنی بر محصولات ملانوکس (Mellanox)، فراهم‌کننده حوزه شبکه فناوری که در سال ۲۰۱۹ توسط انویدیا خریداری شد، به بازار اراعه می‌کند. با انجام این کار، کارکرد شبکه تراشه‌های انویدیا به‌طوری بهینه‌سازی شد که دیگر سازندگان پای رقابت با آن را نداشتند.

پلتفرم‌ نرم‌افزاری قوی

علت فرد دیگر که تبدیل پیروزی انویدیا در دنیای هوش مصنوعی شده، Cuda، پلتفرم نرم‌افزاری این شرکت است که امکان تنظیم کارکرد پردازشگرها را به مشتریان می‌دهد. انویدیا از اواسط دهه ۲۰۰۰ روی این پلتفرم اندوخته‌گذاری کرده و زمان‌‌ها است که گسترش‌دهندگان را به منفعت گیری از آن برای آزمایش و طراحی برنامه‌های مبتنی بر AI تشویق می‌کند. 

سود سرشار انویدیا از بازار شتاب‌دهنده‌های هوش مصنوعی و همین‌طور رشد سریع این بازار، دیگر شرکت‌ها را نسبت به وجود در این عرصه تشویق کرده است. اکنون آمازون و آلفابت (شرکت مادر گوگل) به ساخت تراشه‌های AI برای مراکز داده‌ خود مشغولند و در دسامبر ۲۰۲۳ نیز AMD از تراشه‌ای با برتری دو برابری در برخی معیارها در قیاس با نیرومندترین تراشه انویدیا رونمایی کرد. این چنین دیگر استارتاپ‌ها نیز آرزوی داشتن بیزینسی شبیه انویدیا را در سر می‌پرورانند. 

به‌طورکلی فراهم‌آوردن بهترین سخت‌افزار نیز نمی‌تواند تضمینی برای برتری باشد. انویدیا به‌این‌علت توانست در بازار تراشه‌های مبتنی بر AI موفق شود، چون بهترین کیت شبکه و پلتفرم نرم‌افزاری را در کنار تراشه‌های قوی اراعه می‌دهد. به این علت اگر شرکتی همانند AMD به‌جستوجو ناکامی انویدیا در این رقابت تقریباً یک‌طرفه است، باید بتواند در هر سه قسمت بالا بهترین کارکرد ممکن را داشته باشد.