محققان بین نوعی باکتری خاص که طبق معمولً به‌گفتن عامل پلاک دندان شناخته می‌شود و سرطان روده بزرگ مقاوم به درمان رابطه‌ای اشکار کرده‌اند. اگرچه تا این مدت اشکار نیست که این باکتری به‌تنهایی جهت ابتلای افراد به سرطان ‌می‌شود یا خیر، اما انگارً از سلول‌های سرطانی در روبه رو داروهای ضدسرطان و گلبول‌های سفید محافظت می‌کند.

سرطان روده بزرگ، دومین سرطان کشنده در جهان

سرطان روده بزرگ (کولورکتال) یکی از کشنده‌ترین انواع سرطان شناخته می‌شود و در زیاد تر کشورها، در بین سه سرطان مرگبار قرار دارد. سالانه صدها هزار نفر به این بیماری مبتلا خواهد شد که متأسفانه تعداد بسیاری از آنها جواب مناسبی به درمان‌ها نمی‌دهند و جان خود را از دست خواهند داد. سابقه بیماری در خویشاوندان، کم‌تحرکی، رژیم غذایی نامناسب، افتمصرف فیبر و مصرف غذاهای آماده همراه با نگهدارنده همانند انواع گوشت‌های فرآوری‌شده ازجمله عوامل عرصه‌ساز برای ابتلا به این سرطان محسوب خواهد شد. این چنین نرخ ابراز این سرطان در آقایان زیاد تر از خانم‌ها است.

اگرچه در قبل سرطان روده بزرگ زیاد تر در افراد میانسال به چشم می‌خورد؛ اما مقدار ابتلای افراد جوان از سال ۱۹۹۵ تا ۲۰۱۹ حدوداً دو برابر شده است؛ به‌طوری‌که در قبل تنها ۱۱ درصد از بیماران را افراد جوان راه اندازی می‌دادند، اما امروزه این مقدار به ۲۰ درصد افزایش اشکار کرده است. متخصصین تا این مدت علت محکمی برای افزایش ناگهانی مقدار ابتلا در جوانان اشکار نکرده‌اند؛ ولی گمان می‌رود افت سطح تحرک و افزایش مصرف غذاهای آماده ازجمله فست‌فودها، تأثیر بسزایی داشته باشند.

آیا باکتری پلاک دندان می‌تواند ابتلا به سرطان کولورکتال را افزایش دهد؟

پژوهشگران در مرکز تحقیقات سرطان ففرد هاچینسون در شهر سیاتل، با تمرکز روی علل افزایش ابتلا به سرطان روده بزرگ در جوانان، به سراغ بازدید نوعی باکتری با نام علمی فوزوباکتریوم نوکلئاتوم رفتند. از زمان کشف این باکتری بیشتر از ۱۰۰ سال می‌گذرد و زیاد تر به‌گفتن عامل راه اندازی پلاک دندانی و التهاب لثه شناخته می‌شود؛ اما در دهه‌های تازه ربط آن با سرطان کولورکتال نیز دقت محققان را جلب کرده است.

در تحقیق تازه بعد از آزمایش روی مدفوع افراد سالم و بیماران مبتلا به سرطان روده بزرگ، اشکار شد که باکتری مورد او گفت و گو، دارای دو زیرگونه متفاوت است. به نظر می‌رسد که یکی از این زیرگونه‌ها می‌تواند به سلول‌های سرطانی پشتیبانی کند تا در روبه رو داروهای ضدسرطان، مقاومت بیشتری از خود نشان دهند. این چنین اشکار شده است که این باکتری می‌تواند به نهان‌ماندن سلول‌های سرطانی از دست سلول‌های ایمنی، مخصوصاً سلول‌های T کشنده، پشتیبانی چشمگیری کند و ماموریت دستگاه ایمنی در سرکوب سلول‌های سرطانی را مختل سازد.

در نتایج پژوهش تازه ذکر شده است که نزدیک به ۵۰ درصد از بیماران مبتلا به سرطان روده بزرگ، به زیرگونه خاص باکتری مذکور آلوده بوده‌اند. این چنین در مثالهای مدفوع جمع‌آوری‌شده، اعتدال بین زیرگونه عادی و زیرگونه پشتیبانی‌کننده به سلول‌های سرطانی، بهم خورده است و گروه دوم، درصد بیشتری از جمعیت کلی این گونه را راه اندازی می‌دادند. بیمارانی که مقادیر بالایی از باکتری اشاره‌شده را داشته‌اند، جواب نامطلوب‌تری به شیمی درمانی داده‌اند و گمان عود مجدد سرطان در آنها زیاد تر بوده است.

محققان نظر دارند که گمان ربط بین این نوع باکتری با تبدیل سلول‌های سالم به سلول‌های سرطانی و تومور نیز وجود دارد؛ اما تا این مدت شواهد محکم و قطعی دررابطه با این ادعا اشکار نشده است. آنها بعد از انتقال باکتری به روده موش، فهمید شدند که مقدار ابراز پولیپ‌های روده‌ای در آنها افزایش اشکار کرده است. این پولیپ‌ها طبق معمولً به‌گفتن اولین نشانه سرطان روده بزرگ شناخته خواهد شد؛ اما تا این مدت اشکار نیست که آیا گمان ابراز پولیپ در انسان نیز به واسطه این باکتری افزایش اشکار می‌کند یا خیر.

گمان دارد مطالعه زیاد تر روی زیرگونه خطرناک فوزوباکتریوم نوکلئاتوم، به یافتن درمان جدیدی برای سرطان بدخیم روده بزرگ منتهی شود. شایان ذکر است که این باکتری، مقاومت زیاد بالایی از خود در محیط‌های نامساعد مشخص می کند؛ به‌طوری‌که می‌تواند در اسید معده زنده بماند و به همین طریق، خود را از دهان به روده رساند.