همه خودروها فارغ از کلاس بدنه و نوع انرژی مورد نیاز، بر پایه دو اصل مهم موتور و گیربکس شکل گرفته‌اند. به جرات می‌توان او گفت که جعبه دنده یا گیربکس، دومین عضو مهم هر ماشین است که بدون آن امکان حرکت هیچ خودرویی وجود نخواهد داشت. جعبه دنده همانند موتور و برخی دیگر از اجزای ماشین به روانکار نیاز دارد. در نوشته امروز از دیجیاتو، به زمان معاوضه روغن گیربکس و چگونگی انجام این کار برای خودروهای گوناگون خواهیم پرداخت.

چرا دقت به زمان معاوضه روغن گیربکس اهمیت دارد؟

اگر مالک یک ماشین هستید و به‌طور مرتب با آن تردد می‌کنید، حتما می‌دانید که معاوضه نرم و راحت دنده‌ها تا چه حد به راننده برای یک گردش لذت‌قسمت پشتیبانی می‌کند. قسمت قابل‌توجهی از کارکرد نرم یا غمگین جعبه دنده، به روغن گیربکس و کیفیت آن بستگی دارد. این روغن به واسکازین (Vascazin) نیز شهرت دارد که معنی لغوی آن، روان‌کننده دنده است.

همانند پیشرانه، قطعات متحرک گیربکس ماشین نیز در روغن غوطه‌ور می باشند. روغن گیربکس حرکت این قطعات را تسهیل می‌کند و علاوه‌براین، علتخنک‌سازی گیربکس نیز می‌شود. یقیناً استثناهایی در این بین وجود دارد. به‌طور مثال خودروهایی که گیربکس دوکلاچه خشک دارند، از سیستم خنک‌سازی با هوا منفعت گیری می‌کنند. نسل نخست چری تیگو ۷ و نسخه‌های اولیه فیدلیتی پرایم از این نوع گیربکس منفعت می‌برند.

همانند روغن موتور، روغن ترمز، مایع‌ خنک‌کننده و شیشه‌شوی، روغن گیربکس نیز نیاز به معاوضه دارد. زمان معاوضه روغن گیربکس با دقت به هر ماشین متفاوت است. زمان معاوضه روغن گیربکس اتوماتیک به‌طور معمول متفاوت از گیربکس دستی است. این چنین دانستن زمان معاوضه روغن گیربکس ماشین صفر نیز علتخواهد شد تا عمر اتومبیلی که به‌تازگی خریداری کرده‌اید، افزایش اشکار کند.

بهترین زمان معاوضه روغن گیربکس برای هر ماشین را چطور فهمید شویم؟

برای دانستن آن‌که بدانید چه وقتی روغن گیربکس ماشین نیاز به معاوضه دارد، باید به دفترچه راهنمای ماشین مراجعه کنید. خودروسازان به همراه هر اتومبیل یک دفترچه راهنما را در اختیار کاربر قرار خواهند داد. علاوه‌براین، امکان دانلود دفترچه راهنما از وب‌سایت‌های خودروسازان وجود دارد. این چنین می‌توانید این دفترچه‌ها را در کتاب‌فروشی‌های دست‌دوم اشکار کنید. درنهایت با جستجویی ساده در اینترنت، زمان معاوضه روغن گیربکس اتومبیل خود را خواهید دید.

بااین‌حال کمتر راننده‌ای حوصله و زمان ملزوم برای مراجعه مکرر به دفترچه راهنمای ماشین را دارد. ازاین‌رو تعمیرکاران و فعالان حوزه ماشین، رقمی نسبی را برای موعد معاوضه روغن گیربکس ذکر می‌کنند. به گفتن اکثر تعمیرکاران و خبرگان حوزه ماشین، روغن گیربکس‌های دستی در فاصله ۴۰ الی ۶۰ هزار کیلومتر پیمایش به معاوضه نیاز دارد. خودروهای تجهیزبه گیربکس اتوماتیک نیز بعد از پیمودن ۸۰ هزار کیلومتر، به معاوضه واسکازین نیاز دارند. در جدول زیر زمان معاوضه واسکازین برخی خودروهای مرسوم و پرفروش بازار ایران را آورده‌ایم. این جدول به شما پشتیبانی می‌کند تا زمان معاوضه روغن گیربکس ماشین صفر را بعد از خریداری فهمید شوید و عمر اتومبیل خود را افزایش دهید.

بهترین زمان معاوضه روغن گیربکس خودروهای بازار ایران

 چه عواملی بر فرا رسیدن زمان معاوضه روغن گیربکس تاثیرگذار می باشند؟

چهار عامل گیربکس، ماشین، شرایط رانندگی و نوع روغن بر زمان معاوضه آن اثرگذار می باشند که در ادامه به بازدید موردی آن‌ها خواهیم پرداخت.

نوع گیربکس

با اهمیت ترین عامل اثرگذار بر دوره معاوضه واسکازین، نوع گیربکس ماشین است. گیربکس‌های اتوماتیک در بازه وقتی طویل‌تری به معاوضه واسکازین نیاز اشکار می‌کنند، درحالی‌که موعد معاوضه روغن گیربکس‌های دستی سریعتر فرا می‌رسد. یقیناً جعبه‌دنده‌های اتوماتیک به روغن بیشتری نیز نیاز دارند. به‌گفتن مثال کوییک دنده‌ای نزدیک به ۲.۵ لیتر روغن گیربکس نیاز دارد، درحالی‌که کوییک و ساینا اتوماتیک ظرفیت چهارلیتر روغن گیربکس را دارند.

کلاس ماشین

دومین عامل اثرگذار بر موعد فرارسیدن معاوضه واسکازین، کلاس و نوع ماشین است. برای مثال موعد معاوضه روغن گیربکس محصولات خانواده کوییک و ساینا با خانواده سمند تفاوت دارد. ازاین‌رو بعد از خرید هر ماشین به طور نو یا کارکرده، دفترچه راهنمای آن را مورد مطالعه قرار دهید و اطلاعات حیاتی اتومبیل خود را به دست آورید.

نوع رانندگی

شرایط رانندگی نیز بر کیفیت روغن گیربکس شما اثرگذار است. به‌طور مثال اگر اتومبیل شما زیاد تر عمر خود را در ترافیک‌های سنگین سپری می‌کند، باید سریعتر از کیلومتر حرف های‌شده نسبت به معاوضه واسکازین عمل کنید. هنگامی که ماشین در ترافیک‌های سنگین قرار دارد، جعبه دنده به‌طور دائم فعالیت می‌کند و همین قضیه عمر گیربکس و قطعات آن را افت می‌دهد.

این قضیه در رابطه خودروهای حمل بار یا یدک‌کش صادق است. در این گونه خودروها سختی بیشتری به ماشین داخل می‌شود. این چنین اگر مالک یک ماشین آفرودی هستید و به ماجراجویی علاقه دارید، بایستی گیربکس خود را بعد از هر ماجراجویی سنگین مورد سرویس قرار دهید. در سوی روبه رو خودروهای سواری ساکنین شهرهای کوچک و متوسط با کارکرد کم، دوره‌های معاوضه بلندمدتی دارند.

نوع روغن گیربکس

هر نوع گیربکس می‌تواند از یک یا چند مدل روغن گیربکس منفعت گیری کند. این روغن‌ها از نظر ویسکوزیته، افزودنی‌ها، پایداری حرارتی، مقاومت در برابر خوردگی و سازگاری با قطعات داخلی موتور شرایط متغیری دارند. سازنده روغن طبق معمولً دوره معاوضه آن را روی بسته‌بندی ذکر می‌کند. این چنین هر روغن یک تاریخ انقضا دارد که برحسب سال است. به این علت حتی اگر با اتومبیل خود حرکت نکنید، بازهم واسکازین بعد از آخر تاریخ انقضا به معاوضه نیاز خواهد داشت.

چطور فهمید شویم که زمان معاوضه واسکازین ماشین فرا رسیده است؟

تعمیرکاران ماشین پیشنهاد می‌کنند تا به ازای ۳۰ هزار کیلومتر پیمایش ماشین یا یک‌سال و شش‌ماه گذر زمان، روغن گیربکس خود را بازدید کنید. اگر رنگ و مقدار چگالی روغن تحول کرده باشد، بهتر است تا نسبت به معاوضه آن عمل کنید. درواقع بهترین زمان معاوضه روغن گیربکس، پیش از فرا رسیدن علائم آن است. علائمی که فرارسیدن زمان معاوضه واسکازین را به ما خبر خواهند داد عبارت هستند از:

• معاوضه سخت‌تر دنده‌ها
• افزایش سروصدای گیربکس و تشکیل صداهای غیرعادی
• لرزش ماشین زمان معاوضه دنده‌ها و حرکت
• نشت روغن گیربکس

اگر روغن گیربکس را به موقع معاوضه نکنیم، چه مشکلاتی گریبان‌گیر ما خواهد شد؟

تعداد بسیاری از رانندگان می‌دانند که اگر روغن موتور را به موقع معاوضه نکنند، مشکلات تعداد بسیاری برای پیشرانه اتومبیل آن‌ها پیش خواهد آمد. عدم معاوضه واسکازین نیز مشکلاتی را برای جعبه دنده به وجود خواهد آورد. بزرگ‌ترین مشکلی که بر تاثییر عدم معاوضه روغن گیربکس پیش می‌آید، صدمه‌دیدن صفحه کلاچ است. این چنین امکان خرابی یاتاقان‌ها درصورت عدم معاوضه به موقع واسکازین وجود دارد.

باید به این مسئله دقت داشته باشید که گیربکس‌های اتوماتیک حساس‌تر از گیربکس‌های دنده‌ای می باشند و عدم معاوضه روغن گیربکس در آن‌ها، مشکلات جدی‌تری را به وجود می‌آورد.

چطور روغن گیربکس ماشین را عوض می‌کنند؟

برای معاوضه روغن گیربکس ماشین، ملزوم است تا از دستگاه مکنده یا ساکشن منفعت گیری شود. به این علت امکان معاوضه واسکازین در منزل و به واسطه مالک وجود ندارد. برای معاوضه واسکازین باید گیربکس را در حالت خلاص (جعبه دنده دستی) قرار دهید تا تعمیرکار همه روغن حاضر را تخلیه کرده و آن را با روغن تازه جانشین کند.

در خودروهای اتوماتیک، طبق معمولً از راننده خواسته می‌شود تا ماشین را روشن نگه دارد و گیربکس را در حالت پارک قرار دهد. در این زمان دستگاه ساکشن روغن قدیمی را از گیربکس خارج می‌کند و به‌جای آن روغن تازه داخل محفظه جعبه دنده خواهد شد. این چنین برخی تعمیرکاران برای سادگی با بازکردن پیچ کارتل گیربکس عمل به معاوضه واسکازین می‌کنند.

جمع‌بندی

معاوضه روغن گیربکس با همان واسکازین از نکات مهم نگهداری هر ماشین است. اگر از گیربکس ماشین به‌خوبی مراقبت نکنید، هزینه‌های تعداد بسیاری در آینده برای شما پیش خواهد آمد و شما را به دردسر خواهد انداخت. این اتفاق درحالی رخ می‌دهد که معاوضه روغن گیربکس هزینه چندانی برای شما ندارد و در بهترین حالت ممکن، هر دوسال یکبار نیاز به انجام این کار دارید.

بهتر است تا زمان معاوضه واسکازین ماشین، بهترین برند حاضر در بازار را انتخاب کنید. این چنین روغن گیربکس همانند روغن موتور درجه‌بندی دارد که با دقت به نوع گیربکس و منطقه محل سکونت، می‌توانید روغنی روان‌تر یا چگال‌تر را برای منفعت گیری انتخاب کنید. در هر صورت باید به‌خاطر داشته باشید که عدم معاوضه روغن گیربکس، برای اتومبیل شما مشکل‌ساز خواهد می بود.

سوالات متداول