پیری مغز اتفاقی است که با افزایش سن پیش می‌آید و اگر یکسری کارهای پیشگیرانه انجام نگیرد می‌تواند به انواع دمانس از جمله آلزایمر ختم شود. ورزش می‌تواند از جمله عوامل موءثر در افت شدت پیری مغز باشد. اما چطور می‌توان مغز را با ورزش جوان نگه داشت و چه ورزش‌هایی در این عرصه نظر خواهد شد؟

ورزش مزایا بسیاری برای سلامت مغز، بهبود شناخت، خلق و خو و افت خطر ابتلا به بیماری های عصبی دارد. چندین مطالعه تازه تاثییر عمیق ورزش را بر سیستم‌های بیولوژیکی گوناگون نشان داده‌اند و توانایی آن را در بهبود سلامت و مبارزه با بیماری‌ها زیاد تر توضیح داده‌اند. درمورد این تحقیق که نشان از تاثییر ورزش بر سلامت مغز دارند، دکتر بابک قرایی مقدم، متخصص جراحی مغز و اعصاب به نکات جالبی درمورد پیری مغز، دلایل و انواع آن این چنین تاثییر ورزش بر افت شدت روال پیری مغز اشاره می‌کند.

قرایی مقدم درمورد دلایل پیری مغز و انواع دمانس و فراموشی فرمود: علاقه دارم کلمه دمانس که اکنون به گفتن زوال عقل در فارسی ترجمه شده را تلطیف کنم، یعنی به جای دمانس از کلمه پیری مغز منفعت گیری کنم. به علت این که کلماتی نظیر زوال و نابودی عقل قدری سنگین می باشند اما کلمه پیری مغز آن بار سنگین معنایی را ندارد. در توضیح پیری مغز در ابتدا باید بگویم همانگونه که همه ارگان‌های بدن ما به سمت پیری و در حقیقت تحلیل و از بین رفتن می‌روال، مغز هم همین روال را طی می‌کند. یعنی مغز هر انسانی در ۳۰ سالگی با ۵۰ یا ۶۰ سالگی متفاوت است، هر چه سن زیاد تر می‌شود، مغز به سمت کوچکتر شدن و افت ارتباطات بین سلولی پیش می‌رود.

او در ادامه گفت: تحقیقات درمورد دلایل پیری مغز به ما می‌گوید، انباشته شدن یک سری مواد در فضای مغز، داخل و بیرون سلول‌های مغز و تشکیل یک روال التهابی می‌تواند علتابراز دمانس‌های گوناگون شود. شایع ترین این دمانس‌ها، آلزایمر است. ما انواع مختلفی از دمانس داریم حتی همین پارکینسون هم زیاد نظرشان بر این است که یکی از انواع دمانس است. مواد مختلفی که در مغز انباشته خواهد شد می‌توانند انواع مختلفی از دمانس را تشکیل کنند اما این که این مواد زیاد تر در کدام مناطق مغز انباشته خواهد شد، می‌تواند نوع دمانس را اشکار کند.

این مختصص با گفتن این که عواملی وجود دارند که می‌توانند شدت پیری مغز را افت دهند به تاثییر مخرب بی خوابی و افسردگی بر گمان ابتلا به دمانس نیز اشاره و اصرار کرد: این گونه نیست که نتوان از شدت این روال شتابان کاست و عواملی وجود دارند که می‌توانند در کند شدن این روال نقش داشته باشند. ورزش و فعالیت‌های اجتماعی از با اهمیت ترین عواملی می باشند که از شدت پیری مغز کم می‌کنند. تحقیقات نشان داده که خواب خوب نیز در این عرصه موءثر است و این در حالی است که اختلال خواب به یکی از مشکلات شایع در جوامع بدل شده است. خواب کافی می‌تواند شدت پیری مغز را افت دهد.

به اصرار این پزشک، شادابی یعنی روحیه خوب داشتن و افسردگی در واقع یکی از عواملی است که می‌تواند روال پیری مغز را تشدید کند. اما مسائل دیگر را نیز باید در نظر گرفت. افراد می‌توانند همه این موارد را مراعات کنند اما در صورت این که مسائل ژنتیک در این قضیه دخیل باشند دیگر نمی‌توان کار چندانی در جهت افت شدت پیری مغز انجام داد.

قرایی مقدم درمورد تاثییر ورزش بر کند شدن روال پیری مغز گفت: ورزش به علت این که علتترشح مواد مختلفی می‌شود که می‌تواند فعالیت و تحریک مناطق گوناگون مغز را در پی داشته باشد، می‌تواند هم به طور مستقیم و هم به طور غیرمستقیم علتایجاد تغییرات در روحیه فرد شود و از این طریق می‌تواند یکی از عوامل سودمند و موءثر در افت شدت روال پیری مغز در نظر گرفته شود.

این متخصص با اشاره به این که افراد مسن تر زیاد تر در معرض خطر پیری سریع مغز می باشند، او گفت: وقتی که درمورد پیری مغز سخن بگویید می‌کنیم طبیعتا گروه مقصد ما افرادی می باشند که سن بالاتری دارند مسئله‌ای که باید درمورد ورزش‌ها در نظر داشته باشیم این است که ورزش مشابه با سن شخص باشد.

او درمورد فعالیت‌های مناسب برای پیشگیری از دمانس یا پیری عقل او گفت: برخی افراد در ۶۰ سالگی ورزش‌های رقابتی انجام خواهند داد، ما در رابطه این سری که قبلا ورزشکار بودند یا فعالیت بدنی خاصی داشتند، سخن بگویید نمی‌کنیم. درمورد عموم افراد جامعه یکی از بهترین و سلامت‌ترین ورزش‌ها همین پیاده‌روی است. شنا هم ورزش خوبی است اما به دلایل گوناگون کمتر در دسترس افراد جامعه قرار دارد. ورزش‌های صبحگاهی در پارک‌ها هم سودمند است اما باید زیر نظر مربی باشد که علتنشود به بدن افراد صدمه داخل شود.

این پزشک درمورد ورزش در پارک به یک مسئله دیگر هم اشاره و همین طور گفت:‌ منفعت گیری از پارک‌های شهر به منظور شرکت در فعالیت‌های ورزشی همگانی و پیاده‌روی و دویدن آرام زیاد می‌تواند برای سلامت مغز و کند شدن روال پیری مغز سودمند باشد، منتهی مساله این است که در کلانشهرهایی همانند تهران روزهای آلودگی هوا زیاد است و این مساله خود می‌تواند خطرات فرد دیگر برای سلامتی افراد مسن تشکیل کند. در روزهای آلوده فعالیت ورزشی در منزل پیشنهاد می‌شود، ورزش‌‍‌هایی که سنگین نباشند، هوازی و در عین حال علتصدمه‌های خاص به بافت‌ها نشود. در روزهایی که هوا آلوده نیست نیز بهترین ورزش پیاده‌روی در مسیر نسبتا صاف است. یعنی مسیری که زیاد سربالایی و سرپائینی نداشته باشد.