به گزارش خبرنگار اجتماعی ، نیروی انسانی پرستاری یکی از ارکان مهم نظام سلامت هر سرزمین به حساب می اید و در ترقی کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی و اراعه مطلوب خدمات درمانی به بیماران به‌اختصاصی در قسمت‌های بستری، نقش کلیدی دارد.

چند سالی است که افتنیروی پرستاری در سرزمین به یکی از چالش‌های جدی نظام سلامت تبدیل شده که پیامدهای ناگواری بر سلامت عمومی جامعه و کیفیت خدمات درمانی دارد.

حالت وخیم نیروی پرستاری در ایران

بر پایه گزارش‌های حاضر، تعداد پرستاران فعال در ایران نزدیک به ۲۵۰ هزار نفر برآورد می‌شود. با این حال، نسبت پرستار به تخت بیمارستانی در سرزمین ما زیاد پایین‌تر از استانداردهای جهانی است. به طوری که این نسبت به طور میانگین، ۰.۹۵ پرستار به ازای هر تخت بیمارستانی است، در حالی که این شاخص در کشورهای گسترش‌یافته طبق معمولً بالای ۵ پرستار به ازای هر تخت است.

شاخص پرستار به تخت در تعداد بسیاری از استان‌های سرزمین حتی به یک پرستار به ازای هر تخت بیمارستانی هم نمی‌رسد!

این شاخص در برخی از استان‌های مرزی به علت معضل مهاجرت پرستاران، فاجعه‌بار است. برای مثال گچ‌کوبان؛ رئیس هیئت مدیره نظام پرستاری اهواز درمورد شاخص‌های نیروی پرستاری به تسنیم می‌گوید: اکنون در کل سرزمین با یک قضیه بغرنج در فراهم نیروی انسانی روبه رو هستیم؛ یک وقتی نسبت پرستار به‌ازای هر تخت بیمارستانی در استان خوزستان ۰.۶۳ می بود اما الان در حال افت به ۰.۵ یعنی کمتر از یک پرستار به‌ازای هر تخت بیمارستانی است. علاوه بر وجود مشکل در فراهم نیرو، یکی از معضلاتی که در استان خوزستان با آن روبه رو هستیم نوشته مهاجرت نیروهای پرستاری به خارج از سرزمین است و کشورهای حاشیه خلیج فارس بدون هیچ‌گونه سختی و فقطً با یک آزمون، به‌راحتی پرستاران ما را که زبان عربی بلد می باشند، جذب می‌کنند! در کشوری همانند عمان حقوقی که به پرستاران ایرانی نظر می‌کنند نزدیک به ۱۰ برابر حقوقی است که پرستاران داخل سرزمین دریافت می‌کنند، علاوه بر آن، مسکن مناسب و رفاهیات دیگر را نیز در اختیار آن‌ها قرار خواهند داد.

چه مقدار افتپرستار داریم؟

وزارت بهداشت و سازمان نظام پرستاری چندین دفعه اظهار کرده‌اند که بر پایه برآوردها برای پوشش نیازهای جاری بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی، حداقل به ۱۰۰ هزار پرستار دیگر نیاز است. افتاین تعداد نیروی انسانی علتفشار مضاعف بر روی پرستاران حاضر شده و تبدیل خستگی شغلی، افت کیفیت خدمات و افزایش نرخ خطای پزشکی می‌شود.

چرا پرستار کم داریم؟

بازنشستگی

ابوطالبی؛ عضو شورای عالی نظام پرستاری بازنشستگی و در نظر نگرفتن نیروهای جانشین برای بازنشستگان را از دلایل افتپرستار گفتن و اظهار می‌کند: سالانه ۶۰۰۰ پرستار در سرزمین ما بازنشسته خواهد شد و نتیجه آن افتشدید نیروی پرستاری در قسمت‌های بیمارستانی است.

وی می‌افزاید: قرار می بود در برنامه چهارم و پنجم گسترش سالانه ۱۰ هزار پرستار استخدام شوند که این اتفاق نیفتاد و مقرر شده می بود که در آخر برنامه ششم گسترش نسبت پرستار به تخت ۲.۵ نفر باشد اما این اتفاق نیز نیفتاد.

خواست سالانه ۲۰۰۰ پرستار برای خروج از سرزمین

یکی دیگر از معضلاتی که تبدیل افت شدید نیروی انسانی در حوزه پرستاری شده، شکل گرفتن اتفاق مهاجرت است. برخی پرستاران به علت نداشتن امنیت شغلی و برخی دیگر به علت درآمدهای پایین و سختی کاری بالای ناشی از افتپرستار در سرزمین و در عین حال تبلیغاتی که در تعداد بسیاری از کشورها برای جذب آن‌ها می‌شود، به فکر مهاجرت می‌افتند.

نجاتیان؛ رئیس سازمان نظام پرستاری درمورد آمار مهاجرت پرستاران می‌گوید: الان در سازمان نظام پرستاری ۲ هزار گواهی گوداستندینگ (گواهی صلاحیت حرفه‌ای برای مهاجرت) برای پرستارانی صادر می‌کنیم که بهترین پرستاران سرزمین می باشند.

افتتاح تخت‌های تازه

یکی دیگر از مسائلی که به افتشدید پرستار در سرزمین دامن زده، عدم تناسب بین استخدام نیروهای انسانی و افتتاح تخت‌های بیمارستانی تازه است. تنها در دولت قبل، بیشتر از ۱۶ هزار تخت بیمارستانی تازه افتتاح شد در حالی که فکری به حال فراهم پرستار برای این تخت‌ها نشده می بود و مجوزی که وزارت بهداشت برای استخدام نیروها از سازمان امور اداری و استخدامی دریافت کرده می بود تنها محدود به ۲۵ هزار نفر آن هم نه فقطً‌ در حوزه پرستاری بلکه در همه رشته‌های علوم پزشکی می بود.

ترک خدمت نیروهای پرستاری

پرستاران به علت افتنیرو ناچار به انجام کارهای زیاد تر از حد معمول می باشند. این سختی کاری نه‌تنها بر کیفیت خدمات تأثیر منفی می‌گذارد، بلکه علتخستگی و استرس در پرستاران می‌شود. در تعداد بسیاری از موارد، پرستاران ناچار به انجام شیفت‌های طویل و کار در شرایط غیرمعمول خواهد شد و به علت افتنیرو، اضافه‌کاری‌های اجباری به آن‌ها تحمیل می‌شود.

نجاتیان در این باره نیز می‌گوید: پرستاران به طور متوسط ۲۵ هزار تومان بابت هر ساعت اضافه کار دریافت می‌کنند، در عین حال متحمل شیفت‌های سنگین و اضافه‌کار اجباری هم خواهد شد به طوری که به پرستاران سپس از کامل شدن شیفت، ۸۰ ساعت اضافه‌کار اجباری داده می‌شود؛ این زحمات زیاد و در عین حال پرداختی کم، علتنارضایتی پرستار شده است.

این نارضایتی علتشده تا مقدار ترک خدمت و استعفای پرستاران نیز افزایش یابد.

عباس عبادی؛ معاون پرستاری وزارت بهداشت در این باره می‌گوید: در سال ۱۴۰۲ تعداد مهاجرت‌ پرستاران به ۵۸۷ مورد رسیده در حالی که ۱۵۹۰ نفر ترک خدمت کرده و ۴۵۶ نفر استعفا کرده‌اند به این علت بیشتر از این که دغدغه مهاجرت داشته باشیم دلواپس ترک خدمت و استعفای پرستاران هستیم.

خطرات افتشدید نیروی پرستاری در بیمارستان‌ها

افتنیروی پرستاری به طور مستقیم بر کیفیت خدمات بهداشتی تأثیر می‌گذارد. در مواردی، عدم توانایی پرستاران در اراعه خدمات مناسب به بیماران می‌تواند تبدیل عوارض جانبی و حتی مرگ بیماران شود. بیماران امکان پذیر به علت افتزمان و دقت کافی، دچار عفونت‌های بیمارستانی و دیگر عوارض شوند.

بر پایه مطالعات، افتپرستار در بیمارستان‌ها با افزایش خطاهای پزشکی رابطه مستقیم دارد. پرستاران شاغل در شرایط استرس‌زا و با بار کاری زیاد، گمان بیشتری برای ارتکاب اشتباهات دارند. این نوشته نه‌تنها به بیمار صدمه می‌زند، بلکه می‌تواند به پرستار نیز سختی روحی و عاطفی داخل کند.

افتنیروی انسانی در حوزه پرستاری می‌تواند به افزایش هزینه‌های درمان منجر شود. افزایش طول زمان بستری بیماران به علت عدم مراقبت کافی، هزینه‌های بیمارستان را بالا می‌برد و در نهایت به بار مالی بر دوش نظام سلامت سرزمین اضافه می‌کند.

اولتیماتوم ۲ ماهه پرستاران به دولت

سه سال پیش می بود که بالاخره و بعد از ۱۴ سال، بعد از پافشاری مقام معظم رهبری بر لزوم فراهم معیشت و بهبود حالت پرستاران، قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری به اجرا درآمد. قانونی که در ابتدای کار مقصد آن افزایش خورسندی پرستاران از حالت درآمدی‌شان می بود اما اکنون، به علت اجرای ناقص و نادرست، به نوشته اعتراض پرستاران بدل شده است.

مطابق این قانون قرار می بود درآمد هر پرستار، بر پایه بسته‌های خدمتی تعریف شده مشابه با مقدار عملکردش باشد اما اجرای سلیقه‌ای این قانون در دانشگاه‌های علوم پزشکی و این چنین تأخیر زیاد شدید در پرداخت مطالبات پرستاران از محل اجرای این قانون که در برخی استان‌ها به بیشتر از یک سال نیز رسیده، علتشد مبلغ چندانی به حقوق پرستاران اضافه نشود و همین نوشته جهت شد که بعد از چندماه، اعتراضاتی نیز در درون جامعه پرستاری در چندین شهر سرزمین را ناظر باشیم.

مشکل پرستاران به همین موارد ختم نمی‌شود، نجاتیان درمورد مشکلات پرستاران می‌گوید:‌ علی‌رغم این که مجلس در قانون شغل پرستاری را سخت و زیان‌آور توصیف کرده و قانون بازنشستگی مشاغل سخت، بازنشستگی را بعد از ۲۵ سال خدمت تعیین کرده است اما هیچ یک از پرستاران قسمت دولتی تا این مدت از این مزایا برخوردار نیستند.

وی می‌افزاید: او گفت و گو مالیات پلکانی نیز علتشده پرستارانی که امروز در دو بیمارستان مشغول به کار می باشند، ۸ تا ۹ میلیون تومان مالیات پرداخت کنند که مبلغ زیاد قابل توجهی است. مجلس سال قبل ترمیم حقوق را برای کارکنان وزارت بهداشت پیش‌بینی کرد اما این ترمیم در حکم پرستاران داخل نشد. از نظر دیگر محل فراهم آن از محل بودجه‌های عمومی و درآمد اختصاصی می بود در حالی که بیمارستان‌ها نمی توانند این مبالغ را پرداخت کنند.

مسائلی نظیر برقراری صحیح بسیار خاص پرستاری، استخدام نیروهای شرکتی و نیروهای طرحی شاغل در ایام کرونا، از بین بردن مشکل اضافه‌کاری‌های اجباری و افزایش مبلغ ساعات اضافه‌کاری، افت تأخیر بیمه‌ها و بیمارستان‌ها در پرداخت مطالبات مربوط به قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری و … نیز از دیگر مطالباتی است که پرستاران از وزارت بهداشت و نهادهای متولی دارند.

رئیس سازمان نظام پرستاری از ضرب‌الاجل پرستاران به دولت و مجلس برای از بین بردن دغدغه‌ها سخن او گفت و افزود: در دو ماه قبل شورای امنیت سرزمین، رئیس کمیسیون بهداشت، وزیر بهداشت و سازمان نظام پرستاری به نوشته مطالبات پرستاران ورود کردند و سازمان نظام پرستاری در سفرهای استانی خود به پرستاران وعده داد که تا روز پرستار این نگرانی‌ها را پیگیری کند اما به مسئولان هشدار می‌دهیم که باید پاسخی قانع‌کننده ظرف ۱.۵ تا ۲ ماه آینده که همزمان با روز پرستار است به جامعه پرستاری اراعه کنیم.

وی هشدار داد: باید تا روز پرستار که زمان بسیاری نیز باقی‌نمانده هر چه سریعتر حداقل دو یا سه مشکل مهم پرستاران را حل کنیم در غیر این صورت نظام سلامت با چالش بزرگی روبه رو می‌شود.

سپس از شکل‌‌گیری اعتراضاتی که در برخی از موارد تبدیل عدم وجود پرستاران در قسمت‌های بیمارستانی شد، وزارت بهداشت برای پرداخت معوقات مبلغی معادل ۷ هزار میلیارد تومان در نظر گرفت که به حرف های سازمان نظام پرستاری، تنها بخشی از آن محقق شده است. حال باید چشم به راه ماند و دید که وزارت بهداشت دولت چهاردهم، برای به دست آوردن دل پرستاران تا روز پرستار،‌ چه کاری انجام می‌دهد.

باید دقت داشت که واریز مبالغ علی‌الحساب و پرداخت مطالبات و معوقات، اگرچه لازمند اما مسکن‌های موقتی برای از بین بردن مشکلات روز پرستاران می باشند و باید برای جامعه پرستاری سرزمین، راه‌حلی اساسی اشکار کرد تا در آینده،‌ نظام سلامت از وجود این نیروهای مورد قیمت، خالی نشود.

انتهای مطلب/