جنگنده F-15 انواع مختلفی دارد، از جمله F-15EX Eagle II و F-15C که هر دو توسط نیروی هوایی ایالات متحده منفعت گیری می شوند. چه تفاوتی بین آنها وجود دارد؟ خب، جواب مختصر به این سوال دو تکه است:

• F-15C Eagle بیشتر از سه دهه قدیمی تر از F-15EX Eagle II است.
• Eagle II یک هواپیمای دو سرنشینه است که در هر دو نقش رزمی هوا به هوا و هوا به زمین (درست همانند مدل قبلی خود، F-15E Strike Eagle) عالی است. F-15C یک هواپیمای تک سرنشینه است که کاملاً برای برتری هوایی طراحی شده است.

با در نظر گرفتن این که احتمالا این جواب مختصر قانعتان نکرده باشد، در این نوشته روزیاتو به جزئیات تفاوت‌های بین نسخه های F-15C و F-15EX از پلتفرم محبوب و رزم آزموده جت جنگنده ایگل ساخت مک‌دانل داگلاس (اکنون بوئینگ) می‌پردازیم.

خاستگاه و تاریخچه اولیه نسخه های جنگنده اف-۱۵

نسخه تک سرنشین F-15C در سال ۱۹۷۹ رونمایی شد (هفت سال بعد از اولین پرواز نسخه مهم، یا همان F-15A). برای این که عکس بهتری از آن دوران داشته باشید:

• در آن زمان جیمی کارتر رئیس جمهور ایالات متحده می بود.
• جنگ سرد تا این مدت در جریان می بود — این سالی می بود که اتحاد جماهیر شوروی به افغانستان دعوا کرد — و تا ۱۲ سال سپس در افغانستان ماند.

در رابطه F-15EX، این نسخه اولین پرواز خود را در ۲ فوریه ۲۰۲۱ انجام داد و در ژوئیه قبل در نیروی هوایی ایالات متحده داخل خدمت عملیاتی شد. برای فهمیدن این دوره از تاریخ ایالات متحده:

• جو بایدن رئیس جمهور می بود.
• تا خروج آمریکا از افغانستان تا این مدت شش ماه مانده می بود.

F-15EX مشتق شده از:

• F-15E Strike Eagle (با نام مستعار “Mudhen”)، خود یک جنگنده و بمب افکن چند منظوره، که اولین پرواز خود را در ۱۱ دسامبر ۱۹۸۶ انجام داد. و
• خانواده هواپیماهای F-15 Advanced Eagle که در ۲۰ فوریه ۲۰۱۳ معارفه شد.

ارتقاهای صورت گرفته در نسخه های گوناگون اف-۱۵

به این علت Eagle II چه برتری هایی نسبت به انواع قبلی خود (نسخه «چارلی» تک سرنشین و «اکو» دو صندلی [با استفاده از الفبای آوایی ناتو]) دارد؟

• سیستم جنگ الکترونیکی سیستم هشدار غیرفعال/فعال و بقا ایگل
• کابین دیجیتال
• کامپیوتر ماموریت پیشرفته نمایشگر هسته پردازشگر II (ADCP-II) ساخت Honeywell
• کنترلگرهای پرواز با سیم

علاوه بر این، والریا اینسینا به نقل از ژنرال دوک زی ریچاردسون که در آوریل ۲۰۲۱ در مقاله ای برای دیفنس نیوز او گفت:

«مهم‌تر از همه، ستون فقرات معماری باز هواپیما است که به نیروی هوایی اجازه می‌دهد تا این هواپیما را به‌شدت بروزرسانی کند و قابلیت‌های جدیدی به آن اضافه نماید.»

خلبانان ایگل F-15EX را با F-15C قیاس می کنند

قیاس روی کاغذ و روایت تفاوت های بین ایگل های قدیمی و جدیدتر یک چیز است، اما به قول جاودانه ساموئل لانگهورن کلمنس (۳۰ نوامبر ۱۸۳۵- ۲۱ آوریل ۱۹۱۰)، که زیاد تر با نام مارک تواین شناخته می شود:

«اگر گربه را از دم بگیرید چیزهایی یاد می گیرید که به هیچ شکل فرد دیگر نمی توانید یاد بگیرید.»

مطابق حرف های خلبانانی که هم ایگل های قدیمی و هم جدیدتر را کنترل کرده اند، یعنی هم با F-15C و هم F-15EX پرواز کرده اند، تفاوت قابل توجهی بین آنها وجود دارد.

اسناد وزارت دفاع ایالات متحده به نقل از خلبان اسکادران جنگنده ۱۲۳اُم، سرهنگ دوم جوئل «ترمو» تزینگ از بال ۱۴۲ گارد ملی اوریگان (با نام مستعار «ردهاوکس») که در حال آموزش برای انتقال از F-15C به F-15EX می بود، در این باره می گوید:

«فکر من از F-15EX بعد از پرواز برای اولین بار این می بود که هواپیمای فوق العاده و شگفت انگیزی است. موتورها این حس را دارند که قوت زیاد بیشتری نسبت به موتورهای مدل C دارند و رادار و آویونیک نیز یک پیشرفت نسلی نسبت به F-15C دارند».

جابجایی بین هواپیماها برای خلبانان با توانایی زیاد طول نمی کشد. استیو کانکلین، سخنگوی اسکادران ۱۴۲، به مجله Air & Space Forces Magazine حرف های که آموزش خلبان مدل C برای پرواز با EX تنها نزدیک به دو هفته طول می کشد.

اما یک خلبان اسبق Mudhen دیدگاه انتقادی تری در رابطه برتری های F-15EX در کانال یوتیوب خود به اشتراک گذاشته است.

سرگرد اسبق نیروی هوایی رایان بودنهایمر در سال ۲۰۲۳ در کانال یوتیوب خود [Max Afterburner] او گفت: «هنگامی به این چیز نگاه می‌کنم، مقداری بزاق در دهانم ترشح می‌شود. F-15E فوق العاده می بود اما صفحه نمایش های آن کوچک بودند، نیاز به بروزرسانی داشتند، و بسته به نور بیرون به سختی می شد دید.»

«این یک تحکیم نیروی چند برابری و بزرگ خواهد می بود، چون آگاهی موقعیتی شما را افزایش می‌دهد و به شما این امکان را می‌دهد که فقط نفس بکشید و ببینید چه اتفاقی در حال رخ دادن است، بدون این که دلواپس بوده و اضطراب داشته باشید.»