به گزارش آفتاب شرق
گرما هرسال رکورد خودش را میشکند. تفاوتی ندارد که در کدام قاره، سرزمین یا حتی شهر باشید، گرما در فصل بهار و تابستان زیاد تر از اوقات دیگر خودنمایی میکند. این را آمارهای جهانی هم تایید میکنند. بر پایه آخرین گزارش موسسه ملی اطلاعات محیطزیستی، سال ۲۰۲۳ با دمای ۱/۱۸ درجه سانتیگراد بالاتر از دمای میانگین قرن بیستم، گرمترین سال از زمان ثبت رکوردهای جهانی از سال ۱۸۵۰ می بود. رکورد گرمترین سال تا پیش از سال ۲۰۲۳ متعلق به سال ۲۰۱۶ می بود؛ رکوردی که هرسال از ۲۰۱۶ بعد گرفته میشود.
«شبکه جهانی روزنامهنگاری تحقیقی»، بهتازگی گزارشی درمورد گرمای شدید و راهنمای انتشار کردن اخبار هواشناسی و گزارشهای علمی انتشار کرده است. این راهنما اصرار کرده که امکان پذیر، رکوردهای تازهای هم در سال جاری ثبت شود و حالت را حتی از سال ۲۰۲۳ هم تلختر کند. این راهنما اصرار کرده که حتی حیوانات هم از گرما در امان نیستند.
در مکزیک میمونهای هاولر بر تاثییر گرما به حدی دچار کمآبی شدند که از درختان افتادند و جان خود را از دست دادند. این چنین گزارش سازمان مرکزی آب و هوا که یک سازمان غیردولتی در آمریکاست هم نوشته: «۶/۸ میلیارد نفر ـ معادل ۷۸ درصد جمعیت جهان ـ در ۱۲ ماه منتهی به می۲۰۲۴، حداقل ۳۱ روز گرمای شدید را توانایی کردهاند.» اما بر پایه گزارش مجمع جهانی اقتصاد در ماه ژانویه سال ۲۰۲۴، انتظار میرود امواج گرما تا سال ۲۰۵۰ جان ۱/۶ میلیون نفر را بگیرد و در نظر دیگر ماجرا خشکسالی هم علتمرگ ۳/۲میلیون نفر شود. آمارهایی که احتمالا اکنون بشر هیچ حسی نسبت به آنها نداشته باشد.
هرسال گرمتر از پارسال
بازدیدهای «هممیهن» از آخرین گزارش موسسه ملی اطلاعات محیطزیستی مشخص می کند که سال ۲۰۲۳ سالی متفاوت برای گرما در جهان بوده است. برخلاف دو سال قبل (۲۰۲۱ و ۲۰۲۲) که اصطلاحاً وجود «دوره سرد النینو» از سوی مراکز هواشناسی گزارش شده می بود، سال ۲۰۲۳ شرایط تحول محسوسی داشت و ماه ژوئن مرحله گرم النینو اغاز شد. این اتفاق الگوهای آبوهوایی و دمای جهانی را تحتتاثییر قرار داد و دمای جهانی بالاتر از دوره سرد النینو قرار گرفت. نویسندگان این مطالعه اصرار دارند، هرچند سال ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ جزء پنج سال گرم ثبت نشدهاند اما میانگین دمای سالانه جهانی از سال ۱۸۵۰ با شدت ۰/۰۶ درجه سانتیگراد در هر دهه بالا رفته و از سال ۱۹۸۲ این نرخ بیشتر از سه برابر شده و به ۰/۲۰ درجه سانتیگراد در هر دهه رسیده است.
در بین ماههای سال ۲۰۲۳ ماههای ژوئن تا دسامبر بهگفتن گرمترین ماه در تاریخ ثبت شده بودند. انچه که موسسه ملی اطلاعات محیطزیستی میگوید، دمای جهانی در ماه جولای به گمان زیادً گرمترین دما در بین همه ماهها در تاریخ به ثبت رسیده است و انحراف دما در ماههای جولای، اوت و سپتامبر برای اولینبار در تاریخ، هرکدام بیشتر از ۰/۱ درجه سانتیگراد، بالاتر از میانگین طویل مدت بودند. مقدار انحراف دما در سپتامبر با ۱/۴۴ درجه سانتیگراد بزرگترین انحراف دما برای هر ماه در تاریخ ثبت شده می بود.
ردپای گرما در جهان
اما این گرمای هوا در برخی از کشورها و قارهها هم رکورد ناکامی. دمای سالانه آمریکای شمالی ۲/۱ درجه سانتیگراد بالاتر از میانگین در سالهای ۱۹۱۰ تا ۲۰۰۰ می بود و گرمترین سال برای این مناطق به ثبت رسیده است. یقیناً بازدیدهای این وبسایت خبری مشخص می کند که دماها در سراسر آمریکای شمالی در طول سال مقداری متفاوت بودند. در این منطقه آگوست سال ۲۰۲۳ گرمترین ماه سال برای آمریکای شمالی می بود. در همین سال، ماه فوریه توانست سردترین ماه سال برای آمریکا شناخته شود. مسئله قابلدقت اینجاست که دمای سالانه آمریکای شمالی از سال ۱۹۱۰ بهطور متوسط نزدیک به ۱۴ صدم درجه سانتیگراد افزایش اشکار کرده است.
موج گرما در فوریه سال ۲۰۲۳ آتشسوزیهایی در جنوب و مرکز شیلی تشکیل کرده می بود؛ آتشسوزیهایی که بیشتر از یک میلیون قطعه چوب را سوزاند. دمای سالانه آمریکای جنوبی هم در سال ۲۰۲۳ نزدیک به ۱/۷۳ درجه سانتیگراد بالاتر از میانگین می بود، سال ۲۰۲۳ در منطقه آمریکای جنوبی هم گرمترین سال از زمان اغاز ثبتهای منطقهای از سال ۱۹۱۰ بهحساب میآید. سازمان ملی اطلاعات محیطزیستی میگوید، این چهلوهفتمین سال متوالی است که دماها در آمریکای جنوبی بالاتر از میانگین بوده است. محققان اصرار کردند که آمریکای جنوبی در طول سال ۲۰۲۳ دماهای ماهانه بالاتر از میانگین تا دماهای ثبتشده گرم را توانایی کرد. هفت ماه گرمترین ماههای ثبتشده بودند و هر یک از ماههای آگوست تا دسامبر رکوردهایی داشتند که بهطور قابل توجهی از رکورد قبلی بالاتر بودند.
گزارش سالانه ملی دیگر ایالاتمتحده آمریکا که مدتی پیش انتشار شد هم نشان میداد که منطقه کارائیب گرمترین سال ثبتشده را توانایی کرده است و ۱۰ سال گرمترین برای این منطقه همه انها از سال ۲۰۰۵ رخ دادهاند. این چنین منطقه خلیج مکزیک نیز گرمترین سال ثبتشده را توانایی کرده و منطقه هاوایی گرمترین سال ثبتشده خود را پشت سر گذاشت.
آسیا، دومین سال گرم
آسیا دومین سال متوالی گرم خود را پشت سر گذاشت. محققان میگویند، از سال ۲۰۰۷ تا بحال ۱۰ سال گرم آسیا رخ داده است. این چنین روال افزایش دما در آسیا طی دوره ۱۹۱۰ تا ۲۰۲۳ نزدیک به ۰/۱۸سانتیگراد در هر دهه رشد داشته است. در قاره آسیا هم همانند قاره آمریکا هر ماه از جولای تا دسامبر گرمترین ماهها ثبت شد و ماه نوامبر با افزایش دمای ۳/۱۷ درجه سانتیگراد بیشترین اختلاف دمای مثبت را ثبت و ماه ژانویه هم کمترین افزایش دما در سال ۲۰۲۳ را داشته است. در این گزارش منطقهای از ایران هم بهگفتن یکی از گرمترین مناطق آسیا ذکر شده است. فرودگاه بینالمللی خلیجفارس در ایران در ۱۶ جولای، دمای ۶۶/۷ درجه سانتیگراد را ثبت کرده می بود.
کوه یخ از قطب جنوب جدا شد
در سال ۲۰۲۳، دمای قطب جنوب نزدیک به ۱۵صدم درجه سانتیگراد بالاتر از میانگین می بود و در یکسوم گرمترین رکورد طویلزمان قرار گرفت. با وجود این میانگین گرم، نوسانات دمای ماهبهماه مشهود می بود. ژانویه سال ۲۰۲۳ سردترین ژانویه از سال ۱۹۸۶ تا الان در جنوبگان بوده است. ۲۲ ژانویه امسال یک قفسه یخی از قطب جنوب جدا شد، کوه یخی به اندازه شهر هیوستون آمریکا که دومین جدایی بزرگ در این منطقه طی دو سال قبل تا الان می بود. این چنین ایستگاه وستوک در جنوبگان سردترین نوامبر خود را از سال ۱۹۸۳ تا بحال و دومین نوامبر سرد از ابتدای ثبت رکوردها را داشته است. در قاره استرالیا یا همان اقیانوسیه اما حالت قدری متفاوت می بود. در زیاد تر ایام سال ۲۰۲۳ این قاره خنکتر از دیگر قارهها می بود. ماهی که بیشترین اختلاف دما را در این سال داشت آگوست می بود و ماه می هم خنکترین ماه در اقیانوسیه از سال ۲۰۱۱ تا بحال می بود.
اروپاییها دومین سال گرم را توانایی کردند
در اروپا اما همانند آسیا سالهای گرمتری از ۲۰۲۳ هم ثبت شده می بود. این سال در این قاره بیستوهفتمین سال پیاپی می بود که دماهای بالاتر از میانگین داشت. دمای سالانه اروپا از سال ۱۹۱۰ بهطور متوسط به مقدار ۰/۱۵ درجه سانتیگراد در هر دهه افزایش یافته، اما این مقدار از سال ۱۹۸۲ سه برابر شده و به ۰/۴۷ درجه سانتیگراد رسیده است. دانمارک در سپتامبر ۲۰۲۳ رکورد جدیدی از گرما را ثبت کرد که از ماههای جولای و آگوست ۲۰۲۳ هم گرمتر می بود. اتریش هم گرمترین سپتامبر خود را در طول ۲۵۷ سال قبل ثبت کرد. سوئیس، آلمان، و لتونی هم گرمترین سپتامبر خود را در سال ۲۰۲۳ توانایی کردند. سه سرزمین نروژ، سوئد و فنلاند در اروپا هم در اکتبر و نوامبر هوایی سردتر از میانگین داشتند که تقریباً تنها نقاطی از نیمکره شمالی بودند که در این ماهها شرایط زیر میانگین جهانی را توانایی کردند.
آفریقا گرمتر از هرسال
آفریقا اما با رشد دمای سالانه ۱/۴۹ درجه سانتیگراد سال ۲۰۲۳ گرمترین سال خود را در ۱۱۴ سال تازه پشت سر گذاشت. این سال سیویکمین سال پیاپی می بود که دمایی بالاتر از میانگین داشت. روال گرمشدن آفریقا از سال ۲۰۰۵ اغاز شد و در چند سال تازه این روال شدت بالاتری هم اشکار کرده است. ماههای جولای، آگوست، سپتامبر و نوامبر بهگفتن گرمترین ماههای ثبتشده در تاریخ خود شناخته شدند.
سالهای گرم جهان
بازدیدها از جدولی که در این مطالعه انتشار شده، مشخص می کند که «آنومالی» ۱۰ سال اول این جدول مثبت است. واژه آنومالی در علم هواشناسی نشاندهنده شدت انحراف آب و هوا از حالت عادی است. مثبت بودن اعداد ردیف آنومالی در این جدول یعنی دما بالاتر از میانگین جهانی بوده است. بهطور مثال آنومالی ۱/۱۸ در سال ۲۰۲۳ به این معنی است که میانگین دمای جهانی در این سال ۱/۱۸ درجه سانتیگراد زیاد تر از میانگین دمایی دورهی پایه بوده است. دوره پایه در منبع های علمی طبق معمولً میانگین دمای سالانه در میانه سالهای ۱۸۵۰ تا ۱۹۰۰ در نظر گرفته میشود، یعنی دوره پیشاصنعتی. ردیف دوم جدول متعلق به سال ۲۰۱۶ و ردیف سوم متعلق به سال ۲۰۲۰ است. تا پیش از آمدن سال ۲۰۲۳، رکورد گرمترین سال متعلق به سال ۲۰۲۰ می بود اما رکوردهای هرسال در هر حال تحول و جابهجایی می باشند. سال ۲۰۱۴، با آنومالی ۰/۷۷+ درجه سانتیگراد بهگفتن دهمین سال گرم جهان در این جدول جای گرفته است.
روزی برای گرما
عامل گرما عمدتاً در ژورنالهای علمی، تغییرات اقلیمی گفتن میشود؛ موضوعی که این روزها گریبان جهان را گرفته و هرسال زیاد تر از سال قبل کشته و ویرانی برجای میگذارد. صلیب سرخ امسال نظر کرد که روز دوم جولای بهگفتن روزی برای جلب دقت به گرمای ۱۲ ماه بیسابقه یکسال قبل تعیین شود. روز عمل برای گرما ـ که توسط مرکز تغییرات اقلیمی صلیب سرخ و هلالاحمر سازماندهی میشود ـ توجهات را به تهدید گرمای شدید و اقداماتی که برای افت آن میتوان انجام داد، جلب میکند. جوامع ملی صلیب سرخ و هلالاحمر در سراسر جهان ایدههای خود را از طریق یک وبسایت اختصاصی به اشتراک میگذارند؛ موضوعی که احتمالا بتواند تاثیراتی در افت اثرات گرمای هوا در جهان داشته باشد. گرما اما هم چنان که میکشد و ویران میکند، تاثیرات مختصرزمان و ادامهداری هم در انسانها باقی میگذارد؛ اثری که تعداد بسیاری نامش را مرگ آرام میگذارند.
«نیویورکتایمز» در مقالهای نوشته است که گرمای هوا میتواند تاثیرات قابلتوجهی روی ذهن ما بگذارد. نویسنده این مقاله اصرار دارد که بهترین دما برای ذهن بسته به فعالیتهایی که انجام میدهیم ۲۱ تا ۲۳ درجه سانتیگراد با رطوبت بین ۴۰ تا ۷۰ درصد است. اما شرایط بیرون زیاد تر از این بازههای مناسب برای کارکرد ذهنی ما فاصله میگیرد. این مقاله توضیح میدهد که دمای بالا میتواند تأثیرات دلواپسکنندهای بر ذهن ما بگذارد، همانند افزایش احساساتی همانند خشمگینی و خشونت.
دسته بندی مطالب
اخبار سلامتی