به گزارش خبرنگار اجتماعی ، سگ‌های ولگرد به یکی از معضلات جدی در تعداد بسیاری از شهرهای ایران تبدیل شده‌اند.

این معضل نه تنها بر سلامت عمومی جامعه تأثیر منفی می‌گذارد بلکه می‌تواند به افزایش هراس و اضطراب در بین شهروندان منجر شود. به‌اختصاصی در سال‌های تازه، با افزایش جمعیت سگ‌های ولگرد، نیاز به اتخاذ تدبیرها و قوانین مؤثر برای کنترل این جمعیت به شدت حس می‌شود.

اکنون، تعداد بسیاری از شهرها با اتفاق سگ‌های ولگرد دست و پنجه نرم می‌کنند. وجود این سگ‌ها در معابر عمومی، پارک‌ها و مناطق مسکونی به نگرانی‌های مختلفی از جمله خطر دعوا، انتشار کردن بیماری‌ها و آلودگی‌های زیست‌محیطی منجر شده است چون سگ‌های ولگرد می‌توانند حامل بیماری‌هایی همانند هاری، سالک و بیماری‌های میکروبی دیگر باشند که خطر انتقال آن‌ها به انسان‌ها و دیگر حیوانات وجود دارد.

بیماری “هاری” یکی از کشنده‌ترین بیماری‌هایی است که از طریق سگ‌های ولگرد منتقل می‌شود و متأسفانه علیرغم گسترش زیرساخت‌های بهداشتی در سرزمین، باز هم سالانه ناظر قربانی شدن تعداد بسیاری از شهروندان بر تاثییر گزش سگ‌ها و ابتلا به بیماری هاری هستیم.

مطابق اذعان وزارت بهداشت، بیماری ‌هاری در سرزمین ما تا این مدت یکی از معضلات بهداشتی‌ ـ اقتصادی است و تقریبا همه استان‌ها کم و بیش به این بیماری آلوده می باشند.

این بیماری مرگبار نوعی بیماری حاد ویروسی است که از طریق پستانداران به انسان منتقل می‌شود. گزش سگ علت۹۹ درصد موارد هاری انسان می‌شود و می‌توان از طریق واکسیناسیون سگ و پیشگیری از گازگرفتگی از آن جلوگیری کرد اما هنگامی که ویروس، سیستم عصبی مرکزی را آلوده می‌کند و علائم بالینی ظاهر می‌شود، هاری در ۱۰۰ درصد موارد کشنده است.

افزایش ۱۶ برابری آمار حیوان‌گزیدگی در ۳۴ سال تازه!

اداره بیماری‌های قابل انتقال از حیوان به انسان وزارت بهداشت درمورد آخرین آمار هاری در سرزمین اظهار کرده است: «ایران از نظر ابراز بیماری ‌هاری در جهان جزو کشورهایی است که بیماری هم در حیوانات وحشی و هم در حیوانات اهلی دیده می‌شود. در سال ۱۴۰۲ تعداد ۱۸ نفر مبتلا به هاری شده‌اند.»

وزارت بهداشت در این گزارش با اشاره به افزایش شدید موارد ثبت شده حیوان گزیدگی در سرزمین طی سال‌های تازه می‌‎افزاید: «با دقت به تحکیم سیستم مراقبت موارد حیوان گزیدگی، ناظر افزایش موارد ‌هاری و حیوان گزیدگی در ۲۰ سال قبل در سرزمین بوده‌ایم به طوری که‌ آمار موارد حیوان گزیدگی از ۲۳ هزار و ۶۲۵ مورد (با مقدار ابراز ۵۶ مورد در صد هزار نفر جمعیت) در سال ۱۳۶۸ به ۳۸۶ هزار و ۵۲۱ مورد (با مقدار ابراز ۴۵۳در صدهزار نفر جمعیت) در سال ۱۴۰۲ افزایش یافته است!»

بر پایه اظهار شیرزادی رئیس اداره بیماری‌های منتقله از حیوان به انسان وزارت بهداشت، بیشتر از ۸۰ درصد موارد حیوان گزیدگی مربوط به سگ گزیدگی است؛ با دقت به این آمار می‌توان او گفت که آمار حیوان گزیدگی که عمده آن را نیز سگ گزیدگی راه اندازی می‌دهد رشد ۱۶ برابری در سرزمین طی دو دهه تازه داشته است!

قسمت مهمی از افزایش موارد هاری و سگ‌گزیدگی در سال‌های قبل را می‌توان به علت عدم کنترل جمعیت سگ‌های ولگرد دانست که با دعوا به شهروندان، افزایش موارد هاری را جهت خواهد شد و از نظر دیگر، به علت نبوده است قوانین بازدارنده در عرصه سگ گردانی و نگهداری از سگ‌ها سالانه ناظر افزایش دیدنی آمار حیوان گزیدگی از سوی سگ‌های بلاصاحب و باصاحب هستیم.

احتمالا بتوان او گفت تنها قانونی که در سرزمین به طور مستقیم به قضیه کنترل و ساماندهی حالت سگ‌های بلاصاحب اشاره کرده است، بند ۱۵ ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها است که مطابق آن، جلوگیری از شیوع امراض ساریه انسانی و حیوانی و اظهار این گونه بیماری‌ها به وزارت بهداشت و دامپزشکی و شهرداری‌های مجاور زمان ابراز آن‌ها و دور نگاه داشتن بیماران مبتلا به امراض ساریه و معالجه و دفع حیواناتی که مبتلا به امراض ساریه بوده و یا در شهر بلاصاحب و زیان اور ‌می باشند، برعهده شهرداری‌ها قرار گرفته است.

این چنین در سرزمین از نظر تصویب قوانین تازه و مشابه با مسائل روز جامعه از قبیل سگ گردانی، دچار ضعف هستیم به طوری که علیرغم گشت و گذار پرتعداد سگ‌های صاحبدار در بوستان‌ها و اماکن عمومی کلانشهرها و عدم مراعات مسائل بهداشتی توسط صاحبان این سگ‌ها، می‌شود او گفت هیچ قانونی برای مقابله با این افراد و ساماندهی جمعیت سگ‌های صاحب‌دار نداریم و تنها در صورتی فردی سگ خود را به سوی فرد دیگر برانگیزد که علتصدمه دیدن فردی شود، صاحب سگ مطابق ماده ۵۰۱ قانون مجازات اسلامی به پرداخت دیه محکوم می‌شود. این قانون به علت این که معطوف به مجازات بعد از وقوع حیوان گزیدگی است جنبه پیشگیرانه ندارد و به این علت نمی‌تواند آن طور که باید در ساماندهی سگ گردانی در سرزمین سودمند واقع شده و دارای بازدارندگی باشد.

راه‌هایی برای کنترل جمعیت سگ‌ها در سرزمین

قانون‌گذاری

نبوده است قوانین در سرزمین ما برای کنترل و ساماندهی جمعیت سگ‌های باصاحب و بلاصاحب که تبدیل افزایش موارد حیوان گزیدگی و هاری در سرزمین شده است در حالی است که در تعداد بسیاری از کشورها، قانون‌گذاری در عرصه نگهداری حیوانات خانگی و کنترل جمعیت سگ‌های ولگرد از اهمیت اختصاصی‌ای برخوردار است. برای مثال، در آلمان، قوانین سخت‌گیرانه‌ای برای مالکیت و نگهداری حیوانات وجود دارد. هر شخصی که سگ می‌خواهد، موظف به ثبت نام و پرداخت مالیات وابسته است. این قوانین علتخواهد شد که افراد مسئولیت بیشتری نسبت به حیوانات خود داشته باشند و به این ترتیب از رها کردن آن‌ها و درنتیجه افزایش موارد حیوان گزیدگی و هاری جلوگیری می‌شود.

واکسیناسیون و عقیم‌سازی

تعداد بسیاری از کشورها از برنامه‌های واکسیناسیون و عقیم‌سازی برای کنترل جمعیت سگ‌های ولگرد منفعت گیری می‌کنند. در هند، سازمان‌های غیردولتی و دولتی به‌طور مشترک برنامه‌های گسترده‌ای برای عقیم‌سازی سگ‌های ولگرد اجرا می‌کنند. این برنامه‌ها به افت جمعیت سگ‌های ولگرد و این چنین افت خطر ابتلا به بیماری‌هایی نظیر هاری پشتیبانی می‌کنند. مطابق گزارشی از سازمان بهداشت جهانی (WHO)، این برنامه‌ها به‌طور مؤثری در افت تعداد سگ‌های ولگرد در مناطق گوناگون موفق بوده‌اند.

سیاست‌های سخت‌گیرانه در برابر رهاسازی و غذارسانی

یکی از مسائلی که به اذعان کارشناسان در سال‌های قبل به رشد جمعیت سگ‌های بدون صاحب پشتیبانی کرده است، قضیه رهاسازی سگ‌ها در محیط و غذارسانی به این سگ‌ها است که عمدتاً تحت گفتن عمل های حیوان دوستانه در ایران انجام می‌شود در حالی که این کار علاوه بر افزایش بی‌رویه جمعیت سگ‌ها معضلی برای محیط زیست نیز به حساب می اید.

کارشناسان محیط زیست می‌گویند غذارسانی سازمان یافته و مستمر به سگ‌های ولگرد علتتجمع جمعیت سگ‌ها در یک کانون اشکار می‌شود و این کار علاوه بر این که کنترل جمعیت آن‌ها را دشوارتر می‌سازد علتافزایش طول عمر سگ‌ها و این چنین تشدید رقابت‌های غذایی و قلمرویی بین آن‌ها و افزایش پرخاشگری این حیوانات می‌شود.

از نظر دیگر، سگ‌هایی که به غذا عادت کرده‌اند، امکان پذیر رفتارهای تهاجمی‌تر از خود نشان دهند و در این صورت این حیوانات به هر عابر پیاده‌ای که حتی پلاستیک خرید در دست دارد، به گمان غذارسان بودن هجوم می‌آورند و درنتیجه، هرساله ناظر افزایش موارد حیوان گزیدگی و هاری هستیم.

یکی دیگر از مسائلی که به افزایش جمعیت سگ‌ها پشتیبانی می‌کند؛ رهاسازی سگ‌ها در طبیعت و یا اطراف شهرهاست. در برخی از کشورها نیز قوانین بازدارنده‌ای برای جلوگیری از افزایش جمعیت سگ‌ها از این طریق وضع شده است. کشورهایی همانند نیوزیلند با اعمال سیاست‌های سخت‌گیرانه در برابر رهاسازی سگ‌ها و افزایش مجازات‌ها برای افرادی که حیوانات خود را رها می‌کنند، تلاش می‌کنند تا جمعیت سگ‌های ولگرد را کنترل کنند. این سیاست‌ها طبق معمولً شامل جریمه‌های مالی و حتی حبس برای رهاکنندگان سگ‌ها است. این نوع عمل های به تشکیل حس مسئولیت در جامعه پشتیبانی می‌کند و مانع از رهاسازی سگ‌ها و درنتیجه افزایش جمعیت سگ‌های ولگرد می‌شود.

در سرزمین هلند نیز هیچ سگ بدون صاحبی در خیابان‌های شهرهای گوناگون این سرزمین یافت نمی‌شود؛ دولت هلند در یک بازه وقتی، غذا دادن به سگ‌های ولگرد را ممنوع کرد و هزینه عقیم‌سازی سگ‌ها را به‌مسئولیت گرفت؛ در این سرزمین به‌سرپرستی گرفتن سگ‌ها نیز قوانین سفت و سختی دارد به‌گفتن مثال، صاحبانی که به‌هردلیل سگ‌های خود را در خیابان رها می‌کنند با جریمه زندان روبه رو خواهد شد و به نگهداری از سگ نیز مالیات تعلق می‌گیرد. هلندی‌ها این چنین با اجرای یک برنامۀ سراسری آن‌هم با بودجۀ دولتی که CNVR (جمع‌آوری، عقیم‌کردن، واکسیناسیون و برگشت) نام داشت، توانستند معضل سگ‌های ولگرد را حل‌وفصل کنند. آژانس جهانی حفاظت از حیوانات نیز معتقد است که این برنامه، مؤثرترین راه برای مبارزه با جمعیت سگ‌های ولگرد بوده است.

انتهای مطلب/