عمل های پیشگیرانه شامل منفعت گیری از وسایل محافظتی همانند کاندوم، انجام آزمایش‌های منظم برای شناسایی و درمان زودهنگام، منفعت گیری از داروهای پیشگیری (PrEP)، و مراعات اصول بهداشتی در محیط‌های درمانی و شخصی است. این چنین، آموزش عمومی در رابطه راه‌های انتقال HIV و مبارزه با انگ اجتماعی مرتبط با آن، نقش کلیدی در افت شیوع این بیماری دارد.

با پافشاری بر مسئولیت‌پذیری فردی و اجتماعی، گسترش دسترسی به خدمات بهداشتی و تحکیم فرهنگ پیشگیری، می‌توان قدم‌های مؤثری در راستای محافظت از سلامت افراد و جوامع برداشت و به سوی جهانی بدون اچ‌آی‌وی حرکت کرد.

دکتر کتایون طایری متخصص عفونی و فلوشیپ HIV و مشاور فنی مرکز مدیریت بیماری های واگیر وزارت بهداشت، درخصوص پیشگیری از ابتلا به HIV، او گفت: بیماری HIV مخصوص طبقه، قشر یا گروه خاصی نیست، این بیماری یک بیماری عفونی است که اگر عامل آن داخل بدن هر فردی شود، آن فرد می‌تواند به بیماری مبتلا شود. چون ویروس درون گلبول‌های سفید خون و ترشحات جنسی وجود دارد و همه افراد دارای گلبول سفید در خون و ترشحاتشان می باشند، بعد هر فردی که با ویروس در تماس باشد، می‌تواند مبتلا به عفونت HIV شود.

او گفت: همانند همه بیماری‌های عفونی یکی از راه حلهای پیشگیری، مانع شدن ورود ویروس به بدن فرد است. منفعت گیری از سرنگ‌های یکبار مصرف در تزریق و کاندوم در روابط جنسی می‌تواند از راه‌های مهم پیشگیری از انتفال بیماری باشد، اما، یکی از راه حلهای مهم پیشگیری از ابتلا به HIV، درمان افراد مبتلا است. دارو درمانی با افت ویروس در خون و ترشحات، منجر می‌شود که حتی در صورت تماس اتفاقی با خون و ترشحات این افراد، ویروسی برای انتقال وجود نداشته باشد.

دکتر طایری خاطرنشان کرد: بدیهی است هر فردی که زیاد تر با خون و ترشحات جنسی سروکار داشته باشد، زیاد تر گمان دارد که با ویروس در تماس بوده و به بیماری HIV مبتلا شود، اما این بدان معنی نیست که فقط این افراد مبتلا به HIV خواهد شد؛ لذا هرگونه کاری که مانع تماس خون و ترشحات جنسی افراد با هم شود، می‌تواند گمان ابتلا به HIV را افت دهد. مواردی از قبیل منفعت گیری از سرنگ و سوزن‌های یکبار مصرف و شخصی، منفعت گیری از کاندوم در روابط جنسی با افرادی که گمان ابتلای بیشتری به HIV دارند، درمان بیماری‌های مقاربتی و این چنین درمان به موقع مادران باردار می‌تواند در این عرصه زیاد موثر باشد.

مشاور فنی مرکز مدیریت بیماری های واگیر وزارت بهداشت درخصوص پیشگیری بر دو مسئله اصرار و فرمود: مدام برای پیشگیری این دو مسئله مهم را برای بسپارید، ۱-مواظب سلامت خود باشید که از دیگران بیماری نگیرید.۲-مواظب باشید که بیماری شما به دیگران منتقل نشود.

تماس های عادی روزمره تبدیل انتقال ویروس نمی شود

وی تصریح کرد: یادمان باشد HIV از طریق تماس‌های عادی از قبیل در کنار هم یا با هم غذا خوردن، سرفه، عطسه، دست دادن، در بغل گرفتن، روبوسی کردن، سوار شدن در اتوبوس، تاکسی، منفعت گیری از تلفن‌های عمومی، منفعت گیری از سرویس‌های بهداشتی مشترک همانند حمام، توالت، استخر مشترک و این چنین نیش پشه یا حشرات دیگر منتقل نمی‌شود، بعد نیاز به جداسازی افراد مبتلا به HIV نیست.

نقش داروهای ضدرتروویروسی در مهار ویروس HIV

وی با گفتن این که درمان ضد HIV که به گفتن داروهای ضدرتروویروسی شناخته می شوند، موثرترین و قوی ترین راه افزایش طول عمر بیماران است، در ادامه گفت: تداوم و مصرف صحیح داروها نه تنها جهت بهبود کیفیت زندگی و طول عمر در افرادی که با HIV زندگی می کنند می‌شود، بلکه به کنترل همه‌ گیری HIV نیز پشتیبانی می‌کند. بهبود کیفیت زندگی و طول عمر بیماران، به افت انگ وتبعیض ناشی از HIV می‌انجامد و از نظر دیگر با پافشاری بر اهمیت درمان به گفتن پیشگیری، از خطر انتقال HIV می‌کاهد. بدیهی است که خدمات درمانی و مراقبتی و به خصوص درمان ضدرتروویروسی برای آن که بتواند موثر واقع شود، باید با کیفیت مساعد اراعه شود.

وی، اهداف درمان ضدرتروویروسی را، دستیابی به بار ویروسی مهار شده (دیگر قابل شناسایی نیست و در خون و ترشحات وجود ندارد)، نگه داری کارکرد سیستم ایمنی بدن و نیز برگرداندن آن به حالت تقریبا نرمال، بهبود کیفیت زندگی و افزایش طول عمر افرادی که با HIV زندگی می کنند، افت مرگ و میر و ناتوانی ناشی از بیماری ایدز در افرادی که با HIV زندگی می کنند و پیشگیری از انتقال HIV  به سایرین که اهمیت زیاد بسیاری در کنترل اپیدمی HIV دارد، گفت و او گفت: سپس از اغاز درمان مؤثر، طبق معمول در طی ۱۲ تا ۲۴ هفته اول، بار ویروسی به حد غیر قابل شناسایی می‌رسد و افراد باید بدانند که با مصرف منظم داروها و مراجعات برای معاینات و آزمایشات ملزوم، می تواند طول عمر تقریبا طبیعی داشته باشد.

دکتر طایری او گفت: اولین رژیم دارویی و درمان بهنگام با پایبندی کامل به درمان، بهترین زمان برای دستیابی به اهداف درمان است. بر پایه برسی آمادگی بیمار، همه کوششها باید در جهت افت زمان بین تشخیص HIV و اغاز درمان ضدرترویروسی باشد؛ اثرگذاری مناسب این داروها نیازمند پایبندی کامل است. پایبندی کم، تبدیل ابراز مقاومت دارویی می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: درمان ضد رتروویروسی یک درمان مادام العمر است و مهار بار ویروسی با داروهای ضد رتروویروسی می تواند علتکاهش التهاب و فعال شدن سیستم ایمنی شود و در نتیجه مقدار عوارض قلبی-عروقی و صدمه به اعضای گوناگون ناشی از بیماری طویل HIV نیزکاهش می‌یابد.

او گفت: داروها در اشکال مناسب ترکیبی در دسترس بوده و زیاد تر افرادی که با HIV زندگی می کنند با مصرف روزانه یک یا دو عدد قرص/ کپسول و بدون عوارض شدید، تحت درمان قرار دارند. داروها در مراکز مشاوره بیماری های رفتاری به رایگان اراعه می شود.

عفونت ها و بیماری های همراه با HIV

دکتر طایری درخصوص عفونت ها و بیماری های همراه با HIV، اظهار کرد: این بیماری ها را می توان به دو دسته کلی تقسیم کرد؛ گروه اول، بیماری هایی که در تاثییر عدم آگاهی از ابتلا به HIV، عدم مصرف داروها یا مصرف ناکافی داروها به علت پایبندی ناکافی عارض می شود که تحت گفتن عفونت های زمان طلب نامیده می شوند، گرچه با اراعه درمان های ضدرتروویروسی، عفونت های زمان طلب و شکایات ناشی از آنها به طور قابل توجهی افت یافته، اما تا این مدت تشخیص و مدیریت مناسب بیماری های زمان طلب و شکایت های ناشی از آنها بخشی مهم از خدمات مراقبتی است.

متخصص عفونی و فلوشیپ HIV در ادامه گفت: در صورتیکه افرادی که با HIV زندگی می کنند، تحت درمان با داروهای ضد رتروویروسی قرار گیرند، با دریافت منظم و اثربخش داروها، ضمن مهار بار ویروسی در خون و ترشحات، سیستم ایمنی ترمیم شده و بهبود می یابد، این مهم مانع از این می شود که عفونت های زمان طلب در فرد تشکیل شود. اما همیشه باید به فکر گمان ابتلا به سل، در هر شرایط بالینی این گروه می بود چرا که بعنوان یک عفونت زمان طلب، امکان پذیر در هر مرحله ای از بیماری HIV در فرد به اشکال گوناگون تشکیل شود.

وی او گفت: گروه دوم، بیماری هایی می باشند که به علت داشتن راه های انتقال مشترک با HIV، گمان انتقال آنها به افرادی که با HIV زندگی می کنند وجود دارد. به همین علت مدام باید فرد را از نظر ابتلا به آن بیماری ها نیز بازدید نمود. با اهمیت ترین بیماری های همراه شامل هپاتیت های ویروسی بی و سی می باشند. خاطر نشان می شود که روش های مناسبی برای پیشگیری و درمان این قبیل بیماری های همراه وجود دارد و ملزوم است در همه افرادی که با HIV زندگی می کنند، ابتلا به این بیماری ها بازدید و در صورت لزوم درمان صورت گیرد؛ این نوشته اهمیت زیاد دارد، چراکه امکان پذیر فرد درمان عالی ضد رتروویروسی دریافت کرده و بیماری HIV وی کنترل شود، اما دیگر بیماری های همراه، تبدیل عوارض جدی و حتی تهدید کننده حیات وی شود. این خدمت در مراکز مشاوره بیماری های رفتاری به افرادی که با HIV زندگی می کنند، اراعه می شود.

به گزارش وبدا، امسال به مناسبت روز جهانی پیشگیری از ابتلا به ایدز، پویش من هم تست اچ‌آی‌وی می‌دهم از ۲۰ آبان تا ۲۰ آذر ۱۴۰۳در سراسر سرزمین برگزار می‌شود.