به گزارش خبرنگار اجتماعی ، “افزایش ظرفیت‌های آموزشی و پذیرفتن دانشجویان در رشته‌های پزشکی” یکی از پرچالش‌ترین و پربحث‌ترین موضوعات نظام سلامت سرزمین در سال‌های تازه بوده است.

حامیان این مطرح معتقد بودند که سرانه جاری پزشک در سرزمین، افتبسیاری در قیاس با کشورهای دیگر دارد و مخالفان نیز می‌انها گفتند افزایش پرورش پزشک به‌طور مستقیم بر کیفیت اراعه خدمات بهداشتی و درمانی تاثییر می‌گذارد و از کیفیت آن می‌کاهد.

با دقت به افزایش تقاضا برای خدمات بهداشتی و افتپزشک در برخی مناطق، نیاز به بهبود دسترسی مردم به پزشکان، بیشتر از پیش حس می‌شد و در نهایت، شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۱۴۰۰ افزایش ۲۰ درصدی ظرفیت پذیرفتن دانشجویان پزشکی در سرزمین را با مقصد بهبود این دسترسی تصویب کرد.

این تصمیم اگرچه با مقصد پاسخگویی به نیازهای روزافزون به خدمات درمانی در سطح سرزمین اتخاذ شد اما با چالش‌هایی نیز همراه شد. از جمله این چالش‌ها، محدودیت‌های منبع های آموزشی، نیاز به گسترش زیرساخت‌های بیمارستانی و آموزشی، تامین مالی برای افزایش تعداد اساتید و تجهیزات آموزشی و این چنین نگه داری کیفیت آموزش و خدمات پزشکی می بود.

کار به جایی رسید که باقری فرد؛ معاون آموزشی زمان وزارت بهداشت در یک نشست خبری با گفتن این که توان افزایش ظرفیت پزشکی را نداریم، به طور رسمی خبرداد که برخی دانشگاه‌های علوم پزشکی به علت نبوده است زیرساخت‌های آموزشی برای این افزایش، پارکینگ‌ها را تبدیل به کلاس درس کرده‌اند!

عدم برآورد دقیق مسئولان از تعداد پزشکان فعال در سرزمین

یکی از چالش‌های اساسی برای برآورد مقدار پزشک موردنیاز در سرزمین، در یافتن تعداد پزشکان فعال در سرزمین است. بر پایه آمار سازمان نظام پزشکی، نزدیک به ۹۰ هزار پزشک عمومی در سرزمین مجوز کار کردن دارند اما آماری از پزشکان فعال در قسمت درمان به طوردقیق در دست نیست! چون تعدادی از این پزشکان مهاجرت کرده و تعدادی نیز به کاری غیر از طبابت مشغول شده‌اند.

با این حال، اظهارات مقامات سازمان نظام پزشکی گویای این است که حداکثر ۶۵ هزار پزشک عمومی فعال در سرزمین داریم.

آمارها مشخص می کند که بین سال‌های ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۸ پذیرفتن دانشجوی پزشکی دو برابر شده است اما از سال ۱۳۹۸ این ظرفیت رشد بیشتری داشته به نحوی که در سال ۱۳۹۹ نزدیک به ۸۹۰۰ نفر و در سال ۱۴۰۱ بیشتر از ۱۱۰۰۰ دانشجوی پزشکی پذیرفته شده است.

برآورد می‌شود با فارغ التحصیل شدن ورودی‌های افزایش ظرفیت یافته، تعداد پزشک عمومی به طور تصاعدی افزایش یافته و در صورت ادامه روال افزایش ظرفیت، در سال‌های سپس از ۱۴۱۰، مازاد اراعه پزشک به شدت تشدید شود به این علت می‌توان او گفت که با این افزایش‌ها دیگر کمبودی به لحاظ تعداد پزشکان عمومی سرزمین نداشته باشیم.

یک رویه غلط در نیازسنجی پزشکان

تعداد بسیاری از افراد برای سنجش مشابه بودن سرانه پزشک یه جمعیت، آن را با کشورهای دیگر قیاس می‌‌کنند در حالی که مطابق پافشاری سازمان جهانی بهداشت، هیچ استانداردی برای تعداد پزشک در جهان وجود ندارد و تعیین تعداد پزشک باید بر مبنای الگوهای بومی و نیازسنجی سرزمین انجام شود.

توزیع نامتوازن، علت “حس افتپزشک” در سرزمین

با وجود این که برآوردها حاکی از عدم افتتعداد پزشکان سرزمین از نظر مقداری است اما دربرخی از نقاط سرزمین، افتپزشک به شدت حس می‌شود. کارشناسان، توزیع نامتوازن پزشکان در سرزمین را علت حس افتپزشک در این مناطق می‌دانند.

مطابق آمارها، سرانه پزشک عمومی در مناطق برخوردار، سه برابر مناطق محروم است و بر پایه اظهار رئیس‌زاده؛ رئیس سازمان نظام پزشکی سرزمین نیز ۴۲ درصد از پزشکان متخصص که نزدیک به نیمی از جمعیت نزدیک به ۶۰ هزار نفری این پزشکان را راه اندازی می‌دهد، در ۵ کلانشهر سرزمین سکونت دارند که همه این اطلاعات مشخص می کند بیشتر از این که نظام سلامت سرزمین دچار افتپزشک باشد، با مشکل توزیع نامتوازن نیروهای پزشکی در سطح سرزمین روبه رو است.

در واقع قضیه مهم که علتعدم دسترسی مناسب مردم به پزشکان شده، افتپزشک عمومی نیست بلکه توزیع و دسترسی به پزشکان به اختصاصی پزشکان متخصص است و درنتیجه افزایش ظرفیت پذیرفتن پزشکان عمومی کمکی به حل این قضیه نخواهد کرد.

“افزایش ظرفیت پزشکی” خواسته سند ۲۰۳۰!

یکی از بندهای سند ۲۰۳۰ افزایش قابل احتیاط آموزش و نگه داری نیروی کار بهداشتی در کشورهای در حال گسترش، به اختصاصی در کشورهای کمتر گسترش یافته است.

افزایش ظرفیت به نام ایران به کام کشورهای گسترش یافته

با وجود این، به علت این‌که زیرساخت‌های ملزوم برای نگه داری و نگهداشت نیروهای پزشکی در سرزمین تشکیل نشده، صرف افزایش ظرفیت پزشکی در سرزمین و عدم فراهم‌سازی شرایط ماندگاری نیروها، فقطً به سود کشورهای حاشیه خلیج فارس و برخی کشورهای اروپایی و آمریکایی و به عبارتی، مقاصد مهاجرتی پزشکان خواهد می بود!

چون تعداد بسیاری از این کشورها با چالش‌هایی نظیر افزایش جمعیت سالمند و افزایش نیاز به خدمات بهداشتی و افتنیروی کار جوان روبه رو می باشند و به علت دارابودن منبع های، قوت جذب پزشکان از دیگر کشورها را دارند.

این کشورها فقطً با به کارگیری ترفندهای جذب و ماندگاری نیروهای بهداشتی و تشکیل شرایط رفاهی برای زندگی آن‌ها، عمل به جذب و منفعت‌کشی از نیروهای پزشک، پرستار و دندانپزشک پرورش شده در کشورهای در حال گسترش می‌کنند.

به همین علت مطرح افزایش ظرفیت پزشکی،‌ بدون دقت به سیاست‌های کلی سلامت و آمایش‌های سرزمینی و بدون در نظر گرفتن امکانات و زیرساخت‌های ملزوم برای ماندگاری این نیروها، فقطً به فراهم نیروی انسانی برای کشورهای خارجی منجر خواهد شد و عملا مقصد کشورهای گسترش یافته برای استثمار نیروهای ارزان قیمت را محقق می‌‌کند!

این کار در حالیست که مقصد از افزایش ظرفیت پزشکی، افزایش دسترسی مردم به پزشکان برای دریافت خدمات سلامت بوده است!

در نهایت، افزایش ظرفیت پذیرفتن دانشجویان پزشکی، بدون دقت به توزیع پزشکان و مشکلات زیرساختی سرزمین، نه تنها کمکی به حل مشکل دسترسی به خدمات بهداشتی نمی‌کند، بلکه علتایجاد مازاد پزشک در برخی مناطق و درنتیجه زیاد تر شدن آمار پزشکانی می‌شود که عمل به مهاجرت می‌کنند یا مشغول کارهای فرد دیگر غیر از طبابت خواهد شد.

برای از بین بردن مشکلات جاری، الزامی است که تمرکز بر توزیع عادلانه پزشکان و تشکیل زیرساخت‌های پایدار برای نگه داری این نیروی انسانی باشد.

انتهای مطلب/