حسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران در تشریح حالت زنان سرپرست خانوار در سرزمین او گفت: بر پایه آخرین آمار سرشماری نفوس و مسکن در سال ۹۵، بیشتر از ۳ میلیون و ۶۰ هزار زن سرپرست خانوار وجود دارد و بر پایه آمارهایی که برخی سازمان‌های مرتبط اظهار کردند، بیشتر از ۳ و نیم میلیون نفر و حتی بر پایه حرف های‌های مسئولان تا ۴ میلیون نفر زن سرپرست خانوار وجود دارد. 

این مددکار اجتماعی اظهار کرد: بنا به دلایل مختلفی از جمله فوت همسر، طلاق، متارکه، ازکارافتادگی و زندانی طویل المدت شوهران این زنان سرپرست خانور می شوند که جهت می‌شود، آنها به سمت سازمان‌های حمایتی و اجتماعی بروند؛ یقیناً همه این زنان تحت پوشش نیستند و الزاما نیاز به پشتیبانی‌های مالی مستمر ندارند. سازمان بهزیستی کمتر از ۱۰۰ هزار نفر و کمیته امداد بیشتر از ۲ میلیون نفر از این گونه خانوارها را تحت پوشش دارند.

وی اصرار کرد: این قشر از زنان بعد از این که شرایط‌شان به طوری می بود که نیازمند حمایتمستمر شدند، بر پایه مبلغی که هر سال در قانون بودجه تعیین می‌شود، پرداختی‌های مستمر را دریافت می‌کنند که اکنون این مبلغ برای خانواده‌های یک نفره کمتر از یک میلیون تومان و خانواده‌های ۵ نفره بیشتر از ۳ میلیون تومان است. این خانوارها در کنار پشتیبانی‌های مستمر از پشتیبانی‌های غیرمستمر هم برخوردارند. شکل و مقدار دریافت این پشتیبانی‌ها در دو سازمان رسمی کمیته امداد و بهزیستی الزاما همانند بهم نیست و منبع های آن باید تامین شود.

توضیح درمورد اراعه خدمات مستمر و غیرمستمر به زنان سرپرست خانوار

موسوی چلک در خصوص خدمات غیرمستمری که به زنان سرپرست خانوار تعلق می‌گیرد، او گفت: این خدمات غیرمستمر شامل تسهیلات اشتغال، کاریابی، خوداشتغالی، بیمه، وام کارفرمایی، راه اندازی شرکت تعاونی، آموزش فنی حرفه ای، در حوزه مسکن هم شامل تهیه خانه، پشتیبانی به تامین آورده مسکن، اجاره، رهن، خرید زمین، شراکت در ساخت به پشتیبانی سازمان‌ها و خیرین، در حوزه آموزش هم پشتیبانی‌هایی به دانش آموزان و دانشجویان این خانوارها همانند خرید لوازم التحریر می‌شود. حتی اگر اعضای این خانوارها فوت کنند خدمات کفن و دفن نیز به آن‌ها اراعه می‌شود. 

وی در ادامه او گفت: سازمان‌ها یک دستورالعمل‌هایی دارند و بر پایه این دستورالعمل‌ها این پشتیبانی‌های غیر مستمر را بر پایه شرایط و ضوابط دریافت می‌کنند. برای مثال زنان سرپرست خانوار مشمول بیمه خواهد شد و امکان پذیر بخشی از هزینه‌های درمان در صورتی که مشمول بیمه نباشند دریافت کنند. محدودیتی هم برای نوع خدمت نیست، چون در دستور العمل‌ها به طور گسترده خدمات متنوع پیش بینی شده است. این چنین سقف پرداخت و نحوه پرداخت در دو سازمان مذکور الزاما همانند بهم نیست اما خدمات مستمر در دو سازمان حمایتی ثابت است. در خدمات غیرمستمر هم امکان پذیر تسهیلات اشتغالی که بهزیستی به زنان بی‌سرپرست اراعه می‌دهد نسبت به تسهیلات کمیته امداد کمتر باشد، چون کمیته امداد منبع های مالی بیشتری در اختیار دارد. در کل زنان سرپرست خانوار می توانند هر دو خدمات مستمر و غیرمستمر را دریافت کنند. 

این مددکار اجتماعی تصریح کرد: اما حقیقت این است که مقدار خدماتی که اراعه می‌شود با دقت به تورم، مشکلات و شرایط اقتصادی سرزمین هیچ تناسبی ندارد. هر چند در سال‌های تازه مستمری  افزایش اشکار کرده و اکنون به نزدیک به یک میلیون تومان برای خانواده یک نفره رسیده است، اما شرایط اقتصادی به حدی دشوار است که قوت خرید این افراد علی رغم افزایش مستمری ماهیانه کمتر شده است. 

زن سرپرست خانوار با چه چالش هایی روبه رو است؟

موسوی چلک درمورد چالش های زنان سرپرست خانوار او گفت: با اهمیت ترین مشکلات زنان سرپرست خانوار تامین هزینه‌های زندگی است. این گروه از زنان دارای مشکل مسکن و اشتغال می باشند که برخی شرایط و توانایی اشتغال را ندارند. قسمت دیگر از مشکلات این گروه از زنان نگاه سنگین جامعه به این قشر است. آن‌ها حس تنهایی می‌کنند چون سختی بر زندگی آن‌ها زیاد است. 

وی خاطرنشان کرد: در تعداد بسیاری از اوقات اطرافیان زنان سرپرست خانوار هم کمکی به آن‌ها نمی‌کنند که این خود سختی مضاعفی را براین زنان داخل می‌کند و سلامت روان آن‌ها را تهدید می‌کند. از سویی این زنان در پرورش فرزندان و بزرگ کردن آن‌ها چالش بسیاری دارند. نیازهای اولیه فرزندان را نمی توانند تامین کنند و عمدتا در محلات نامناسبی زندگی می‌کنند و از حقوق اولیه شهروندی برخوردار نیستند. اینها بخشی از مشکلات است که قشر زنان سرپرست خانوار با آن‌ها دست و پنجه نرم می‌کنند. 

زنان سرپرست خانوار باید به موقع شناسایی شوند

وی با گفتن این که بخشی از راهکارهای توانمندسازی زنان سرپرست خانوار به سیاستگذاران مربوط می‌شود، او گفت: از نظر من اجرای نظام چند لایه تامین اجتماعی با اهمیت ترین راهکاری است که می‌تواند به آن‌ها پشتیبانی کند تا این زنان به موقع شناسایی شوند و با دقت به نیازها و مشکلات شان، پشتیبانی‌های ملزوم را به موقع دریافت کنند.

این مددکار اجتماعی اصرار کرد: در حقیقت با اهمیت ترین راه برای توانمندسازی زنان بی‌سرپرست این است که به سمت نظام چند لایه تامین اجتماعی این زنان قدم برداریم. لذا اولین قسمت این است تا اسناد و قوانین حاضر را اجرایی کنیم. تدبیرها فرد دیگر که می‌توان برای این زنان انجام داد، فراگیری مهارتهای گوناگون، تامین نیازهای اساسی آنها با پشتیبانی دولت، خیرین و سازمان‌های غیردولتی است. 

وی راهکار دیگر برای توانمندسازی این زنان را نوشته پیشگیری از طلاق سپس از ازدواج برشمرد و او گفت: زنان سرپرست خانوار قبل از ازدواج باید آموزش های ملزوم را فرا بگیرند تا دچار طلاق نشوند.  

او پشتیبانی‌های روانشناختی از زنان سرپرست خانوار را راهکار دیگر برای توانمندسازی این زنان گفت و افزود: وقتی که افراد به کمیته امداد و بهزیستی مراجعه می‌کنند، برسی جسمی، روانی و اجتماعی خواهد شد و مشابه با این برسی برای‌شان برنامه ریزی می‌شود. چنان که زنان یا اعضای خانواده آن‌ها نیاز به خدمات روانشناختی داشته باشد، سازمان‌های کمیته امداد و بهزیستی خدمات مشاوره به آنها اراعه خواهند داد و این قشر از زنان سرپرست خانوار می توانند از این ظرفیت‌ها منفعت گیری کنند. 

 وی در آخر اصرار کرد:  دولت موظف است خدمات حمایتی را به زنان سرپرست خانوار اراعه دهد و نیازهای اولیه این زنان را تامین کند و به سمت توانمندسازی آن‌ها قدم بردارد و عرصه و بستر را برای این قشر از زنان فراهم کند. قوانین باید به گونه ای اجرا شوند،  که این گروه از افراد دغدغه‌ای نداشته باشند، اما متاسفانه سوال این است که در این شرایط اقتصادی، کدام زن با یک میلیون تومان یا خانواده ۵ نفری با ۳ میلیون تومان می‌تواند گذران زندگی کند؟ در هر جامعه‌ای که فقر نهادینه شود، تبعات خاص خود را در خانواده‌ها دارد.