مایکروسافت و OpenAI اکنون روابط تجاری خوبی دارند و به پیروزی یکدیگر پشتیبانی می‌کنند اما امکان پذیر در آینده این‌این چنین نباشد.

مایکروسافت از سال ۲۰۱۹ بیشتر از ۱۳ میلیارد دلار اندوخته نقدی و توان محاسباتی به OpenAI تعلق داده است؛ استارتاپی که وقتی بی‌پول می بود اما اکنون یکی از طلایه‌داران هوش مصنوعی محسوب می‌شود و در آخرین دور فراهم اندوخته‌گذاری، ارزشش به ۱۵۷ میلیارد دلار رسیده است. مایکروسافت هم در روبه رو این اندوخته‌گذاری و حمایتحق انحصاری اجرای مدل‌های OpenAI روی آژور (Azure)، پلتفرم ابری خود، را پیدا کرده است.

تا بحال این همکاری زیاد موفق بوده است. اندوخته‌گذاری مایکروسافت به OpenAI پشتیبانی کرده مدل‌های زبانی بزرگ‌تر و بهتری بسازد. مدل‌های ساخت OpenAI در محصولات نرم‌افزاری گوناگون مایکروسافت به کار گرفته شده‌اند. ربط نزدیک این ۲ شرکت به آژور پشتیبانی کرده توانایی رقابت با سرویس ابری آمازون وب سرویس (Amazon web service یا AWS) را اشکار کند. تحلیلگران تخمین می‌زنند درآمد آژور از ژوئیه تا سپتامبر ۳۰ درصد رشد کرده است درحالی‌که رشد درآمدی آمازون وب سرویس در این زمان ۱۹ درصد بوده است. اریک بوید (Eric Boyd)، رئیس قسمت هوش مصنوعی مایکروسافت، اظهار کرده این همکاری ۶۰ هزار مشتری به آژور جذب کرده است؛ یقیناً به نظر می‌رسد OpenAI چندان از مایکروسافت، حمایتکننده مالی ثروتمندش، راضی نیست!

آیا OpenAI و مایکروسافت از شراکت خود راضی می باشند؟

برخی اعضای هیئت‌مدیره و اندوخته‌گذاران OpenAI در مصاحبه‌ای با وب‌سایت «اکونومیست» حرف های‌اند مایکروسافت باید کنترلش را روی شرکت کمتر کند؛ چون آنها به منفعت گیری از نیمه دیگر بازار صنعت رایانش ابری علاقه‌مندند که تحت کنترل آمازون وب سرویس است! دسترسی به این قسمت جایگاه و پیروزی مستحکم OpenAI در حوزه اراعه مدل‌های زبانی را تحکیم می‌کند و درآمدهایش را افزایش می‌دهد؛ انتظار می‌رود امسال درآمد آن به بیشتر از ۳ میلیارد و ۵۰۰ دلار برسد.

مایکروسافت از اراعه اطلاعات ملزوم درمورد جزئیات قرارداد خود با OpenAI خودداری کرده است. باتوجه‌به رقابت طویل‌زمان آژور با آمازون وب سرویس، منطقی است که این شرکت مایل نباشد به رقیب خود پشتیبانی کند اما آخر‌دادن مایکروسافت به همکاری انحصاری‌اش با OpenAI امکان پذیر آن‌طور هم که به نظر می‌رسد، غیرمنطقی نباشد. 

استدلال افرادی که از استقلال تجاری زیاد تر OpenAI پشتیبانی‌ می‌کنند است که مایکروسافت در طویل مدت می‌تواند از سهامداری‌اش در OpenAI به سود خود منفعت گیری کند و از نفوذ زیاد تر این استارتاپ در بازار سود ببرد. نگرانی‌های مربوط به او گفت و گو ضدانحصار نیز این چنین استدلالی را تحکیم می‌کنند؛ کمیسیون تجارت فدرال آمریکا و سازمان رقابت بریتانیا این رابطه را بازدید می‌کنند.

مایکروسافت اکنون اغاز به افت وابستگی خود به OpenAI کرده است. مطابق گزارش‌ها، ساتیا نادلا، مدیرعامل مایکروسافت، بعد از نوامبر سال قبل و برکناری موقت سم آلتمن، همتایش در OpenAI، از سمتش و انتصاب مجدد و سریع او بعد از برکناری‌اش، شوکه شد. مایکروسافت از آن زمان تا بحال گزینه‌های مختلفی برای افت وابستگی‌اش به OpenAI در عرصه هوش مصنوعی امتحان‌ می‌کند.

یکی از این گزینه‌ها منفعت گیری از مدل‌های زبانی بزرگ میسترال (Mistral) شرکت هوش مصنوعی فرانسوی است. پشتیبانی‌گرفتن از دیگر شرکت‌های فعال در حوزه ساخت مدل‌های زبانی بزرگ در مجموعه خود و استخدام تقریباً همه کارکنان اینفلکشن (Inflection)، رقیب OpenAI، همراه رئیس آنجا، مصطفی سلیمان، از دیگر رویکردهای مایکروسافت برای افت وابستگی‌اش به OpenAI است.

مایکروسافت و OpenAI بار دیگر درمورد شرایط رابطه خود مذاکره می‌کنند؛ چون OpenAI دارد ساختار شرکتی خود را از نهادی غیرانتفاعی به نهادی سودآور تحول می‌دهد. این چنین گمان وجود بند انقضای نوظهور نیز وجود دارد؛ منظور بندی است که درصورت اجرا نشدن برخی تعهدات از سویی یکی از طرفین قرارداد یا محقق‌ نشدن برخی شرایط، تعهدات طرف متقابل خودبه‌خود لغو شود.

برای مثالً حرف های می‌شود بر پایه بند انقضا، چنانچه مدل‌های AI مایکروسافت به سطحی از قابلیت فوق‌انسانی به نام هوش عمومی مصنوعی (artificial general intelligence) دست یابند، OpenAI حق دارد روابط تجاری‌اش را با مایکروسافت قطع کند. این که این چنین توافقی در عمل چه معنایی دارد، موضوعی قابل‌او گفت و گو نیست اما برخی علاقه‌مندان به AI اعتقاد دارند احتمالا تا چند سال دیگر ناظر قطع روابط تجاری این ۲ شرکت باشیم.

آیا OpenAI در آینده جذب آمازون خواهد شد؟

آمازون از دسترسی به مدل‌های OpenAI زیاد خوشحال خواهد شد. مت گارمن، مدیر تازه آمازون وب سرویس، حاضر به اظهارنظر درمورد مذاکرات رسمی نیست اما علاقه‌اش به اجرا شدن مدل‌های OpenAI را به‌صراحت ابراز کرده است.

پرادیپ سانیال (Pradeep Sanyal)، مشاور هوش مصنوعی و مدیر اسبق آمازون وب سرویس، می‌گوید حتی بااینکه کسب‌وکار ابری آمازون هم چنان بزرگ‌ترین کسب‌وکار حوزه خودش است، از نظر کاربران در حوزه هوش مصنوعی مولد در جایگاه سوم، بعد از آژور و گوگل کلود، قرار دارد. آمازون نه در حوزه کسب‌وکار بزرگ نرم‌افزاری فعالیت می‌کند که بتواند قابلیت‌های هوش مصنوعی خود را به نمایش بگذارد نه مدلی همانند مدل‌های بزرگ زبانی دارد که بتواند باتکیه‌بر آن با OpenAI یا گوگل رقابت کند.

آمازون وب سرویس طیف گسترده‌ای از مدل‌ها را به مشتریانش اراعه می‌دهد؛ از مدل‌های آنتروپیک (که آمازون در آن اندوخته‌گذاری بزرگی کرده) گرفته تا خانواده مدل‌های زبانی متن‌باز Llama متعلق به متا (که به نظر آقای گارمن بین استارتاپ‌های هوش مصنوعی زیاد محبوب می باشند). 

بدون تردید منفعت گیری از مدل‌های OpenAI به جذب مشتریان زیاد تر برای آمازون وب سرویس پشتیبانی خواهد کرد اما آقای گارمن معتقد است هیچ مدلی کامل بازار را تحت سیطره خود قرار نمی‌دهد؛ OpenAI، آنتروپیک و دیگر سازندگان مدل‌ها اکنون با یکدیگر رقابت می‌کنند. آنتروپیک ۲۲ اکتبر، نسخه آزمایشی مدل هوش مصنوعی خود را با گفتن Claude 3.5 Sonnet معارفه کرد که می‌تواند همانند انسان با راه حلهای مختلفی با کامپیوتر کار کند؛ راه حلهایی همانند منفعت گیری مجازی از صفحه‌کلید و موس.

سخن پایانی

رویکرد بازتر آمازون امکان پذیر درنهایت به پیروزی منجر شود. به باور «اریک شریدان» (Eric Sheridan)، یکی از کارمندان بانک گلدمن ساکس (Goldman Sachs)، شرکت خدمات مالی و بانکداری، تعیین این که کدام اراعه‌دهنده خدمات ابری در هوش مصنوعی مولد برنده نهایی خواهد می بود، سال‌ها زمان می‌برد، نه ماه‌ها. او خاطرنشان می‌کند روال طویل‌زمان در حوزه رایانش ابری به‌سمت دور شدن از انحصار و حرکت به‌سوی روابط بازتر پیش می‌رود. اکنون شرکت‌ها از بیشتر از یک اراعه‌دهنده خدمات ابری منفعت گیری می‌کنند و امکان پذیر از چند مدل زبانی بزرگ گوناگون برای عملکردهای گوناگون منفعت گیری کنند. امکان پذیر مایکروسافت به‌خاطر کشف زودهنگام توانایی های خلاق به تاریخ بپیوندد اما تسلط آن بر OpenAI همیشگی نباشد.