برخی کارشناسان اعتقاد دارند شدت پیشرفت هوش مصنوعی افت یافته و توانمندیهای این فناوری در آینده با توانمندیهای جاری آن تفاوتی نخواهد داشت. آیا واقعاً این چنین خواهد شد.

شدت پیشرفت هوش مصنوعی در آینده نوشته مهم این هفته «سربرال ولی اِی‌آی سامیت» (Cerebral Valley AI Summit) در سان فرانسیسکو می بود؛ نشستی که با وجود نزدیک به ۳۵۰ مدیرعامل، مهندس و اندوخته‌گذار در حوزه هوش مصنوعی برگزار شد.

پیشرفت هوش مصنوعی در آینده رشد سریعی دارد؟

تا بحال، چرخه شوق هوش مصنوعی (AI hype cycle) بر این نظریه محکم بوده که با منفعت گیری از داده‌ها و محاسبات زیاد تر برای آموزش مدل‌های تازه هوش مصنوعی، می‌توان به نتایج به‌مراتب بهتری دست یافت اما گوگل و دیگر غول‌های فناوری اکنون با مشکل بازده کاهشی در آموزش مدل‌های تازه خود روبه رو شده‌اند. فرضیه مانع ها گوناگون بر سر راه پیشرفت هوش مصنوعی که ازاین‌بعد به‌گفتن فرضیه «دیوار» از آن یاد می‌کنیم، این گمان را که آن نسل بعدی مدل‌های مهم هوش مصنوعی به‌طور قابل‌توجهی باهوش‌تر از مدل‌های حاضر خواهند می بود، به چالش می‌کشد.

«الکساندر وانگ» (Alexandr Wang)، مدیرعامل «اسکیل آپ» (Scale AI)، شرکتی که به OpenAI، متا و دیگران در آموزش مدل‌هایشان پشتیبانی می‌کند، در اولین جلسه نشست به «اریک نیوکامر» (Eric Newcomer)، میزبان آن، او گفت:

آیا ما به دیوار خورده‌ایم؟ هم بله هم نه.

احتمالا این‌طور به نظر برسد که مدل‌های هوش مصنوعی متعلق به آنتروپیک، OpenAI و دیگر شرکت‌ها چندان باهوش‌تر از مدل‌های جاری نباشند اما افرادی که با AI کار می‌کنند، بر این باورند که مدل‌های AI تا این مدت جای بسیاری برای بهتر شدن و متفاوت شدن با مدل‌های جاری دارند. بااینکه قابلیت «استدلال» که OpenAI در o1، مدل تازه خود، اراعه داده است، اکنون قابلیت پرهزینه‌ای محسوب می‌شود و زیاد کند عمل می‌کند، این قابلیت نشان‌دهنده تغییری در آینده حوزه AI است که به نظر می‌رسد همه با آن موافق باشند؛ پیشرفت بعدی هوشمندترکردن مدل‌های زبانی بزرگ امروزی خواهد می بود (همه کارشناسان هوش مصنوعی بر سر این نوشته اتفاق‌نظر دارند.)

الکساندر وانگ در سخنرانی خود در سربرال ولی اِی‌آی سامیت او گفت:

فهمیدن افراد از مفهوم پیشرو بودن به مقدار قابل‌توجهی تحول کرده است.

او به این نوشته اشاره کرد که قسمت بزرگی از اندوخته‌گذاری‌های انجام‌شده در هوش مصنوعی بر این باور محکم می بود که «قانون مقیاس» هم چنان پابرجا خواهد می بود اما این که این قانون واقعاً پابرجا می‌ماند یا خیر بزرگ‌ترین سوال جاری حوزه هوش مصنوعی است. قانون مقیاس در هوش مصنوعی به این نوشته اشاره می‌کند که کارکرد مدل‌های یادگیری ماشین، به‌اختصاصی مدل‌های بزرگ زبانی، با افزایش منبع های گوناگون همانند داده‌های آموزشی، توان محاسباتی و اندازه مدل مدام و قابل‌پیش‌بینی بهبود می‌یابد.

کند شدن شدت پیشرفت هوش مصنوعی امکان پذیر باتوجه‌به شتاب‌ این حوزه در سال قبل، اتفاق بدی نباشد. زمان برگزاری اتفاقات سربرال ولی اِی‌آی سامیت در مارس ۲۰۲۳، تا این مدت سام آلتمن اخراج و مجدد استخدام نشده می بود؛ مارک زاکربرگ تا این مدت تصمیم نگرفته می بود مدل لاما را به‌صورت عمومی اراعه کند و ایلان ماسک که برای راه‌اندازی xAI اعضای تیمش را جمع‌ می‌کرد، تقاضای توقف گسترش هوش مصنوعی را نقل کرد. همان زمان، «عماد مستقی» (Emad Mostaque)، بنیان‌گذار Stability AI، مدعی می بود می‌خواهد «یکی از بزرگ‌ترین و بهترین شرکت‌های جهان» را بسازد اما این شرکت اکنون تقریباً سقوط کرده و مستقی هم دیگر مدیرعامل آن نیست!

عامل‌ها، آینده هوش مصنوعی

اکنون در محافل هوش مصنوعی، «عامل‌ها» (Agents) موردتوجه‌‌اند. عامل‌ها مدل‌های زبانی بزرگی می باشند که می‌توانند کنترل کامپیوتر را به دست بگیرند و به‌جای کاربر عمل کنند. شایعاتی وجود دارد که گوگل ماه آینده عامل «جمینی» خود را معارفه خواهد کرد و بعد‌ازآن OpenAI در ژانویه از نسخه خود رونمایی خواهد کرد. متا نیز درحال کار روی عامل‌ها است. «داریو آمودِی» (Dario Amodei)، مدیرعامل آنتروپیک آخر روز برگزاری همایش همراه ۲ محافظ شخصی‌اش وجود یافت. این شرکت به‌تازگی عامل ساده‌ای را از طریق API خود اراعه کرده.

الکساندر وانگ درمورد آینده عامل‌ها این‌گونه پیش‌بینی کرده است:

برای عامل‌ها هم لحظه‌ای شبیه ChatGPT اتفاق می‌افتد؛ شما یک عامل عمومی خواهید داشت که به گمان زیادً زیاد محبوب خواهد شد.

یقیناً او معتقد است آزمایشگاه‌های هوش مصنوعی برای رسیدن به این مقصد به نوع جدیدی از داده‌ها برای آموزش نیاز دارند. 

وی درمورد این نوشته او گفت:

اینترنت به‌نحوه شگفت‌آوری داده‌های مقداری درمورد عمل های انسانی و مستندسازی فرایندهای فکری آنها میانه انجام این عمل های دارد.

بر پایه شنیده‌ها، داریو آمودِی تنها مدیرعامل هوش مصنوعی ناموافق نظریه به بن‌بست‌خوردن قانون مقیاس‌پذیری است. او به‌تازگی ۴ میلیارد دلار دیگر از آمازون گرفته تا در سرویس ابری آمازون وب‌سرویس و تراشه‌های داخلی این شرکت اندوخته‌گذاری کند. آمودِی در سخنرانی‌اش در سربرال ولی اِی‌آی سامیت او گفت:

هیچ‌چیز در این حوزه ندیده‌ام که با آنچه در ۱۰ سال قبل مشاهده کرده‌ام، ناسازگار باشد یا من را به این نتیجه رساند که روال پیشرفت AI کند خواهد شد

یقیناً آمودِی دلایلهای بسیاری برای اثبات این ادعا نداشت. او توضیح نداد چرا آنتروپیک تا این مدت نسخه بعدی «اوپوس» (Opus)، گسترش یافتهترین و گران‌ترین مدل کلاد «Claude» خود، را که زمان‌ها است آن را تبلیغ می‌کند، اراعه نکرده. هنگامی اریک نیوکامر او را برای اظهار زمان دقیق این مدل تحت‌ سختی قرار داد، فقط در جواب او گفت: «به‌طورکلی، هرچند ماه یک‌ بار مدل‌های بهتری خواهیم دید.» و حضار به حرفش خندیدند.

آمودِی ادعا کرد «هوش عمومی مصنوعی» (AGI) امکان پذیر به‌زودی و حتی تا سال آینده محقق شود. به حرف های او باوجود همه هیجانات، «تحقق این سطح پیشرفته از هوش مصنوعی، زندگی ما را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار نخواهد داد». تطبیق پیش‌بینی‌های مرتبط با هوش مصنوعی عمومی با حالت جاری حوزه هوش مصنوعی مقداری دشوار است؛ هوش مصنوعی عمومی به سطحی از این فناوری حرف های می‌شود که در عرصه‌های شناختی و نتیجه‌گیری توانایی رقابت با انسان را دارد.

افرادی همانند آمودِی هم چنان به پایداری شدت پیشرفت هوش مصنوعی اعتقاد دارند و باور دارند این فناوری در آینده به‌نحوه چشمگیری پرقدرت خواهد شد. او ابتدای روز برگزاری همایش، در نشستی دیگر به میزبانی مؤسسه ایمنی هوش مصنوعی ایالات‌ متحده، به ریاست «جینا ریموندو»، وزیر بازرگانی آمریکا، سخن بگویید کرد. وی در نشست «سربرال ولی» (Cerebral Valley)، از دیدگاه «مارک آندریسن» درمورد ایمنی هوش مصنوعی انتقاد کرد؛ این دیدگاه به‌صورت لسه‌فر (بی‌مداخله) و با این استدلال که «هوش مصنوعی فقط ریاضیات است»، ایمنی را بی‌اهمیت می‌داند.

آمودِی جواب داد: «آیا مغز شما هم فقط ریاضی نیست؟ هنگامی یک نورون شلیک می‌کند و سیناپس‌ها را جمع می‌زند، آن هم ریاضی است؛ بعد نباید از هیتلر بترسیم. او هم فقط ریاضی است، درست است؟»