بلک فرایدی یا جمعه سیاه، فراتر از یک اتفاقات خرید ساده، یک اتفاق روانشناختی دلنشین است. این روز با تحریک مراکز لذت و پاداش مغز، احساسات قوی و اضطراب را در ما تشکیل می‌کند.

در این مقاله، به بازدید علمی دلایل این شوق و تأثیرات روانی آن خواهیم پرداخت و خواهیم دید چرا مغز ما به شدت به تخفیف‌ها عکس العمل مشخص می کند.

هنگامی یک محصول تخفیف‌دار می‌بینیم، بخشی از مغز ما به نام هسته اکامبنس (Nucleus Accumbens) فعال می‌شود. این ناحیه، مرکز لذت مغز است و با دیدن یک تخفیف خوب، به شدت تحریک می‌شود.

این عکس العمل مغزی علتایجاد حس خوشحالی و رضایت می‌شود و ما را به سمت تصمیم‌گیری برای خرید سوق می‌دهد، حتی اگر به آن محصول نیازی نداشته باشیم. به عبارت ساده‌تر، تخفیف‌ها با تحریک مرکز لذت مغز، ما را به خرید ترغیب می‌کنند.

علاوه بر قسمت‌هایی از مغز که در تصمیم‌گیری نقش دارند، مواد شیمیایی همانند دوپامین نیز در این فرآیند دخیل می باشند. دوپامین، که به گفتن هورمون نشاط شناخته می‌شود، در زمان خریدهای تخفیفی به شدت فعال می‌شود. این ماده نه تنها حس لذت و رضایت را افزایش می‌دهد، بلکه علتمی‌شود تصمیمات ما سریع تر و زیاد تر تحت تأثیر احساسات قرار بگیرند. به همین علت است که در روبه رو با تخفیف‌ها، بعضی اوقات اوقات بدون فکر کردن زیاد، تصمیم به خرید می‌گیریم.

به عبارت ساده‌تر، مردم عاشق این حس می باشند که چیزی را با تخفیف اختصاصی بخرند؛ اما این شوق به‌طور خاص از جایی می‌آید که حس نیاز سریع برای خرید وجود داشته باشد. فروشگاه‌ها و برندها به‌خوبی از این نوشته آگاه می باشند و از تکنیک‌های مختلفی برای افزایش این حس در مشتریان منفعت گیری می‌کنند.

فروشگاه‌ها و سایت‌های اینترنتی زیاد تر از تکنیک‌های روانشناسی برای افزایش فروش منفعت گیری می‌کنند. یکی از این تکنیک‌ها، تشکیل حس فوریت با محدود کردن زمان خرید است. تایمرهای شمارش معکوس و عبارات شبیه، با تشکیل سختی روانی، ما را به خرید سریع تر ترغیب می‌کنند. این روش علتمی‌شود تا بدون برسی دقیق نیازها و بودجه‌مان، تصمیم به خرید بگیریم.

تایمرهای شمارش معکوس و عبارت‌هایی همانند «فقط برای زمان محدود» مثالهایی از این تکنیک می باشند. این روش با تحریک ترشح دوپامین در مغز، حس شوق و عجله را در ما تشکیل می‌کند و علتمی‌شود بدون فکر کردن به عواقب، خرید کنیم.

چطور از شوق خرید جلوگیری کنیم؟

تخفیف‌ها، وسوسه‌های بزرگی می باشند و مغز ما زیاد تر در برابر آن‌ها تسلیم می‌شود. اما خبر خوب این است که می‌توان بر این تمایل تسلط کرد. برای جلوگیری از خریدهای آنی و پشیمانی‌های بعدی، بهتر است مقداری صبر کنیم و اجازه دهیم احساسات اضطراب فروکش کنند. با این کار، می‌توانیم تصمیمات خرید آگاهانه‌تری بگیریم.

هنگامی وسوسه خرید یک محصول به سراغتان می‌آید، مقداری صبر کنید. اگر در فروشگاه هستید، چند قدمی در اطراف بگردید. اگر آنلاین خرید می‌کنید، از صفحه محصول خارج شوید. با فاصله گرفتن از گزینه خرید، شوق اولیه فروکش می‌کند و می‌توانید با ذهنی آرام‌تر و منطقی‌تر تصمیم بگیرید.

نتیجه‌گیری: حس رضایت یا پشیمانی؟

شوق خرید در بلک فرایدی آمازون یا دیگر فروشگاه‌های بزرگ می‌تواند وسوسه‌انگیز باشد، اما خریدهای بدون برنامه‌ریزی زیاد تر به پشیمانی منجر می‌شود. با مقداری تأمل و برنامه‌ریزی، می‌توانید خریدهایی را انجام دهید که واقعاً به آن‌ها نیاز دارید و از آن‌ها لذت ببرید. خرید آگاهانه نه تنها به شما پشتیبانی می‌کند تا بودجه خود را مدیریت کنید، بلکه از هدر رفتن منبع های نیز جلوگیری می‌کند.

اتفاقات Black Friday و دیگر روزهای مخصوص تخفیف‌های بزرگ، به‌طور قاطق در دنیای خریدهای مدرن نقش بزرگی دارند. اما این بر مسئولیت ماست که بدانیم چطور می‌توانیم از شوق خرید خود به سود تصمیمات آگاهانه‌تر منفعت گیری کنیم.