اگر ماه کامل یک دفعه کم‌نور شود، چه خواهید دید؟ جواب این سوال در عکس روز ناسا قابل‌مشاهده است؛ یک ویدیو تایم‌لپس دیدنی که هفته قبل در اروگوئه ضبط شده است. این اتفاق‌ سماوی، یکی از دیدنی‌ترین رویدادهای نجومی است که هم برای علاقه‌مندان به نجوم و هم برای دانشمندان اهمیت دارد.

در یک ماه‌گرفتگی کلی، زمین بین ماه و خورشید قرار می‌گیرد و علتمی‌شود که سایه‌ زمین بر سطح ماه بیفتد. اما برخلاف یک گرفتگی ساده، ماه هیچ‌گاه کاملاً ناپدید نمی‌شود. علت این کار، جو زمین است که بخشی از نور خورشید را پراکنده کرده و به ماه می‌رساند. این نور که عمدتاً در طیف قرمز قرار دارد، علتمی‌شود ماه در طول گرفت رنگی متمایل به نارنجی یا قرمز خونین اشکار کند.

در ابتدای این ویدیو شگفت‌انگیز که در عکس روز ناسا مشاهده می‌کنید، صحنه‌ای که می‌بینید امکان پذیر همانند روز روشن به نظر برسد، اما در حقیقت، این تنها نور قوی ماه کامل است که محیط را روشن کرده است. با اغاز گرفت، نور ماه کم کم افت می‌یابد و درهمین‌میانه، ستارگان کم‌نورتر که قبلاً درخشش آن‌ها تحت تأثیر نور ماه نهان شده می بود، یکی بعد از فرد دیگر آشکار خواهد شد.

یکی از زیباترین لحظات ماه‌گرفتگی کلی، هنگامی است که ماه تقریباً به‌طور کامل داخل سایه‌ زمین شده و در دل کهکشان راه شیری قرار می‌گیرد. یک دفعه آسمان پر از ستاره به نظر می‌رسد و رشته‌های پرغبار و درخشان راه شیری به‌وضوح دیده خواهد شد. این لحظه برای عکاسان نجومی یک زمان طلایی است که بتوانند کهکشان و ماه را در یک قاب ثبت کنند.

رنگ قرمز-نارنجی ماه در طول گرفت، نتیجه‌ اتفاق‌ای به نام «پراکندگی رایلی» است. همان اتفاق‌ای که علتسرخی آسمان زمان طلوع و غروب خورشید می‌شود، در طول ماه‌گرفتگی نیز رخ می‌دهد. هنگامی نور خورشید از بین جو زمین عبور می‌کند، طول موج‌های مختصر‌تر (آبی و بنفش) پراکنده خواهد شد و تنها طول موج‌های بلندتر (قرمز و نارنجی) باقی می‌همانند که به سطح ماه می‌رسند. به همین علت، ماه در اوج گرفت به ماه سرخ مشهور می‌شود.

ماه‌گرفتگی‌ها علاوه‌بر زیبایی خیره‌کننده، اهمیت علمی قابل‌توجهی نیز دارند. ستاره‌شناسان با بازدید رنگ و شدت نور منعکس‌شده از سطح ماه در طول گرفت می‌توانند اطلاعات ارزشمندی درمورد‌ ترکیب جو زمین و تغییرات آن در طول زمان به دست آورند. حتی دانشمندان از این روش برای بازدید ترکیب جو سیارات فراخورشیدی که به دور ستاره‌ها دیگر می‌گردند نیز منفعت گیری می‌کنند.

نزدیک به دو ساعت بعد از اغاز ماه‌گرفتگی، ماه به‌مرور زمان از سایه‌ زمین خارج شده و درخشش خیره‌کننده‌ خود را بازیابی می‌کند. بار دیگر نور آن بر آسمان شب حاکم می‌شود و ستاره‌هایی که برای مدتی در تاریکی می‌درخشیدند، کم‌کم در بعد‌عرصه‌ نور ماه محو خواهد شد.