بر پایه نظرات کارشناسان، تعرفه‌های گسترده‌ای که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، چهارشنبه خبرداد، می‌توانند تأثیرات دامنه‌داری بر صنعت فناوری بگذارند و ساختار آن را تحول دهند. تصمیم تازه ترامپ شامل حداقل ۱۰ درصد تعرفه برای واردات از اکثر کشورها و تعرفه‌های سنگین‌تر برای برخی بازیگران تجاری همانند اروپا، چین، ویتنام، هند و کره جنوبی می‌شود.

بلافاصله بعد از اظهار این تعرفه‌ها، بازار سهام در معامله های بعد از ساعت کاری سقوط کرد. سهام شرکت‌های بزرگی چون متا و انویدیا نزدیک به ۵ درصد کم شدن کرد و سهام اپل و آمازون نیز نزدیک به ۶ درصد افت یافت.

اپل نزدیک به نیمی از درآمد خود را از فروش آیفون‌هایی به‌ دست می‌آورد که در چین و هند تشکیل خواهد شد؛ برخی از محصولات دیگر این شرکت نیز در ویتنام تشکیل خواهد شد. بازار آمازون نیز به‌شدت به فروشندگان ثالث چینی وابسته است که کالاهای خود را از طریق این پلتفرم اراعه می‌کنند.

با اهمیت ترین پیامدهای تعرفه‌های ترامپ

هرچند تعرفه‌های ترامپ تا بحال تأثیر بسیاری بر بازارهای مالی داشته، تعداد بسیاری از اقتصاددانان هشدار داده‌اند افت قیمت سهام شرکت‌ها امکان پذیر فقط اغاز ماجرا باشد. به نظر آنها، کاخ سفید یکی از بزرگ‌ترین تغییرات در ساختار تجارت جهانی در چند دهه تازه را کلید زده است. پیامدهای احتمالی این تغییرات شامل افزایش قیمت برای مصرف‌کنندگان آمریکایی و فشارهای تورمی زیاد تر است.

در همین جهت، مؤسسه گلدمن ساکس مطابق گزارشی از وال استریت ژورنال گمان وقوع رکود اقتصادی در آمریکا در ۱۲ ماه آینده را از ۲۰ به ۳۵ درصد افزایش داده است.

«تیبور بسدش»، استاد اقتصاد و کارشناس تجارت جهانی در مؤسسه فناوری جورجیا، می‌گوید:

«[درحال حاضر] این فکر وجود دارد که مصرف‌کنندگان حاضرند برای کالاهای ساخت آمریکا قیمت بالاتری بپردازند اما هیچ مدرکی دال بر تحقق این چنین چیزی وجود ندارد.»

او در ادامه اشاره می‌کند یکی از دلایل رأی مردم به ترامپ، نارضایتی از تورم دوره بایدن بوده است اما اکنون باید فکر کرد همین افراد درمورد افزایش قیمت‌ها چه نظری خواهند داشت.

برخی تعرفه‌های جدیدی که برای کشورهای خاص معارفه شده‌اند، همانند تعرفه‌هایی که بر کالاهای وارداتی از بریتانیا، شیلی و برزیل وضع شده، نسبتاً پایین می باشند اما تعرفه‌هایی که بر کشورهای چین، کامبوج، ویتنام، تایوان، هند و تایلند اعمال شده‌اند، زیاد بیشترند و در بازه‌ای بین ۲۶ تا ۴۹ درصد قرار دارند.

دلنشین این که ترامپ حتی نام برخی از جزایر بدون سکنه را نیز در فهرست خود قرار داده است؛ برای مثال نام مناطقی همانند «جزیره هرد و جزایر مک‌دونالد» دیده می‌شود که مطابق گزارش‌های منتشرشده زادگاه پنگوئن‌ها است و انسان‌ها در آن وجود ندارند.

تعرفه‌ها برای واردات نیمه‌رساناها اعمال نمی‌شود

یقیناً باید به این مسئله اشاره کرد که ترامپ فعلاً قسمت کلیدی از صنعت فناوری را از این تعرفه‌ها مستثنی کرده است: نیمه‌رساناها (تراشه‌ها)؛ یعنی شرکت‌هایی همانند انویدیا که از تراشه‌های پیشرفته‌ ساخت شرکت تایوانی TSMC در پردازشگرهای گرافیکی هوش مصنوعی خود منفعت گیری می‌کنند، مشمول تعرفه ۳۲ درصدی برای واردات از تایوان نخواهند شد.

یقیناً تا این مدت اشکار نیست TSMC باید تعرفه‌ ۱۰ درصدی عمومی ترامپ را بپردازد یا خیر. مطابق برآوردها، نزدیک به ۴۴ درصد چیپ‌های واردشده به آمریکا در تایوان تشکیل خواهد شد.

حوزه تجارت الکترونیک و آمازون به گمان زیادً بزرگ‌ترین قربانی خواهند می بود

بین زیرشاخه‌های صنعت فناوری، تجارت الکترونیک به گمان زیادً بیشترین ضربه را از تعرفه‌های ترامپ خواهد خورد. همان‌طورکه «یان برمر»، دانشمند علوم سیاسی و بنیان‌گذار گروه مشاوره‌ای Eurasia Group، می‌گوید:

«خرده‌فروشان آنلاین و برندهای تولیدکننده دستگاه‌های مصرفی مستقیم تحت‌تأثیر قرار خواهند گرفت.»

در کنار این تعرفه‌ها، ترامپ فرمانی اجرایی نیز صادر کرده که به معافیت گمرکی بسته‌های پستی از چین و هنگ‌کنگ آخر می‌دهد؛ معافیتی که تا بحال به مصرف‌کنندگان آمریکایی اجازه می‌داد کالاهای زیر ۸۰۰ دلار را بدون پرداخت هیچ‌ مالیات یا عوارضی داخل کنند.

این استثنا که به نام «معافیت de minimis» شناخته می‌شد، یکی از پایه‌های پیروزی برندهایی چون Shein و Temu در بازار آمریکا بوده است. این برندهای چینی سالانه میلیون‌ها بسته را بدون پرداخت عوارض به دست مشتریان آمریکایی می‌رسانند و از همین طریق، توانسته‌اند قیمت محصولات خود را را پایین نگه دارند. همین معافیت برای پلتفرم‌هایی همانند eBay و Etsy نیز حیاتی است؛ چون علتمی‌شود امکان خرید مستقیم از فروشندگان چینی را فراهم کنند.

لغو این معافیت می‌تواند به زیان آمازون هم همه شود؛ به‌اختصاصی که این شرکت به‌تازگی قسمت جدیدی برای اراعه محصولات ارزان‌قیمت ساخت چین راه‌اندازی کرده که مستقیم با Temu و Shein رقابت می‌کند.

ترامپ فوریه نیز تلاش کرده می بود معافیت de minimis برای بسته‌های چینی را حذف کند اما به‌علت نبوده است منبع های کافی در گمرک ایالات متحده برای بازدید میلیون‌ها بسته‌ تازه، از این تصمیم صرف‌نظر کرد. در فرمان تازه، اظهار شده این معافیت از ۲ مه (۱۳ اردیبهشت) رسمی لغو خواهد شد تا گمرک زمان آماده‌سازی داشته باشد.

«رام بن‌تزیون»، مدیرعامل پلتفرم بازدید محموله‌های دیجیتال Publican، معتقد است ترامپ از این تصمیم به‌گفتن اهرمی برای چانه‌زنی با چین منفعت گیری خواهد کرد. او می‌گوید:

«اگر این معافیت واقعاً حذف و با تعرفه‌های سنگین جانشین شود، می‌تواند ساختار خرید آنلاین در آمریکا را به‌طور اساسی تحول دهد. این تحولی عظیم خواهد می بود و حتی امکان پذیر غول‌های جاری تجارت الکترونیک را از نو تعریف کند.»

زمان‌های تازه برای برخی حوزه‌های خاص فناوری

برخی شرکت‌های فناوری، به‌اختصاصی آنهایی که در حوزه‌های لجستیک و تحلیل داده فعال‌اند، امکان پذیر در سیاست‌های تجاری ترامپ زمان‌های جدیدی اشکار کنند؛ برای مثال، به‌محض اظهار تعرفه‌ها، شرکت دفاعی Palantir پستی را در وبلاگ خود انتشار کرد و در آن از سرویس هوش مصنوعی خود پرده برداشت، سرویسی که مجموعه گسترده‌ای از داده‌ها را ترکیب می‌کند تا شرکت‌ها در تصمیم‌گیری‌های مرتبط با تعرفه، دید جامع‌تری داشته باشند.

«جی جرارد»، مدیر لجستیک شرکت Nuvocargo، نیز می‌گوید بااینکه «از تعرفه‌ها متنفر است»، همین تعرفه‌ها تقاضا برای خدمات شرکت او را افزایش داده‌اند. این استارتاپ واسطه‌ای برای حمل بار بین آمریکا و مکزیک است و نرم‌افزاری برای عبور کالا از مرز و تهیه اسناد گمرکی اراعه می‌دهد. به حرف های او، شرکت انتظار دارد در ماه‌های آوریل، مه و ژوئن، ناظر افزایش فعالیت مشتریان خود باشد.

یقیناً جرارد چند ماه قبل را برای واردکنندگان و شرکت‌های حمل‌ونقل «پر از هرج‌ومرج» توصیف می‌کند؛ برای نمونه، ترامپ اغاز مارس تعرفه‌ای ۲۵ درصدی بر واردات از مکزیک و کانادا وضع کرد اما فقط چند روز سپس آن را لغو کرد. در همین زمان مختصر، هر کامیونی که از مرز عبور می‌کرد، شامل این تعرفه می‌شد.

او توضیح می‌دهد:

«اگر آن روز ۱۰۰ هزار دلار نوشیدنی داخل می‌کردند، باید ۲۵ هزار دلار عوارض می‌پرداختند ولی اگر کامیون یک روز دیرتر عبور می‌کرد، همه‌چیز حذف می‌شد.»

تعرفه‌های ترامپ چطور به سود آمریکا خواهند می بود؟

«نیک ویاس»، مدیر مؤسسه زنجیره فراهم جهانی در دانشگاه USC، با گفتن جمله «درنهایت، من و شما هزینه‌اش را خواهیم پرداخت.» پافشاری می‌کند تعرفه‌ها سرانجام نوعی مالیات می باشند که مستقیم به مصرف‌کننده منتقل خواهد شد. ویاس معتقد است اگر تعرفه‌ها به‌درستی و با برنامه‌ریزی اعمال شوند، می‌توانند در طویل مدت به سود آمریکا همه شوند. او می‌گوید:

«۳۰ سال قبل، آمریکا از ذهنیت تولیدکننده به ذهنیت مصرف‌کننده تحول کرده است و به‌شدت به نقطه کلیدی در زنجیره فراهم جهانی یعنی چین وابسته شده‌ایم. هنگامی در این مرحله قرار می‌گیرید، اعتیادآور می‌شود. مردم می‌خواهند با ارزان‌ترین روش ممکن مصرف کنند اما دانش و توانایی تشکیل را از دست خواهند داد.»

به باور ویاس، آمریکا باید رویکردی چندمرحله‌ای پیش بگیرد. ابتدا باید زیرساخت‌های ملزوم برای تشکیل نیمه‌رساناها و فناوری‌های دفاعی را فراهم کند؛ صنایعی که برای امنیت ملی حیاتی‌اند. سپس با تشکیل برنامه‌های کارآموزی در صنایع نیمه‌اتوماتیک همانند خودروسازی، نیروی کار داخلی را احیا کند. در کنار آن، تشکیل اقلام کم‌قیمت‌تر و لوازم جانبی را هم چنان به کشورهای دیگر برون‌سپاری کند. ویاس می‌گوید اجرای این چنین برنامه‌ای دست‌کم ۳ تا ۵ سال زمان خواهد برد.

او در آخر پافشاری می‌کند:

«آمریکا باید سیاستی تدوین کند که صراحتاً از همکاری با گروهی از متحدان خود حمایتکند. اکنون، تعداد بسیاری از مردم گیج شده‌اند؛ چون زیاد تر ناظر عکس العمل‌های احساسی می باشند تا تصمیمات استراتژیک.»