به گزارش گروه اجتماعی ، مصطفی قانعی؛ دبیر ستاد زیست فناوری سلامت و فناوری‌های پزشکی معاونت علمی، در نشستی خبری که در محل معاونت علمی برگزار شد، اهداف و برنامه‌های این ستاد را برای سال ۱۴۰۴ تشریح کرد.

وی با اشاره به حوزه «زیست مهندسی» به گفتن یکی از حوزه‌های کلیدی در برنامه پنج ساله هفتم گسترش، فرمود: در قانون هفتم گسترش، مسئولیت تحقق مرجعیت علمی سرزمین در این حوزه به ستاد زیست فناوری معاونت علمی، سپرده شده است.

قانعی در ادامه سخنان خود گفت: آیین‌نامه مربوط به این نوشته در دولت تصویب شده و اکنون زنجیره‌های ارزشی ملزوم در حال راه‌اندازی می باشند. یکی از نکات کلیدی در قانون برنامه هفتم گسترش، سهم معاونت علمی از رشد اقتصادی سرزمین است؛ بر این مبنا، سهم اقتصاد دانش‌بنیان از این رشد ۷ درصد تعیین شده و ستاد زیست فناوری مسئولیت ۱.۶ درصد از این رشد را در حوزه زیست مهندسی بر مسئولیت دارد.

این مقام مسئول این چنین با اشاره به تهیه نقشه اجرایی در این حوزه، اضافه کرد: در این نقشه برای اولین بار، ماموریت های هر استاد و دانشگاه به‌وضوح اشکار شده است. در قبل نقشه‌های بسیاری تهیه شده می بود، اما هیچ برنامه اجرایی برای آن‌ها وجود نداشت. وی تصریح کرد: هماهنگی بین دستگاه‌ها برای تحقق این نقشه ترتیب داده شده و امید است که به زودی ناظر نتایج آن باشیم.

دبیر ستاد زیست فناوری این چنین با اشاره به نوشته نظارت و برسی در این برنامه، او گفت: به زودی سهم و ماموریت هر دانشگاه در تحقق زیست مهندسی ابلاغ خواهد شد و اعتبارات ملزوم به آن تخصیص می‌یابد.

طراحی سامانه‌ای برای نظارت و پیشبرد پروژه‌های زیست‌فناوری در دانشگاه‌ها

قانعی با اظهار این خبر که به منظور تسهیل کار کشوری در حوزه زیست‌فناوری و افزایش نظارت بر اجرای پروژه‌ها، سامانه‌ای طراحی و در دسترس همه دانشگاه‌ها قرار گرفته‌ است، او گفت: این سامانه از یک طرف، به همه اساتید دانشگاه‌ها امکان ورود و ثبت موضوعاتی که به آنها سپرده شده را می‌دهد و از طرف دیگر امکان نظارت بر پیشبرد و پیشرفت پروژه‌ها  را برای ما محقق می‌کند.

وی این چنین، به همکاری این ستاد با بنیاد علم ایران اشاره کرد و او گفت: ما با بنیاد علم ایران، که مسئولیت پیشبرد تحقیقات را بر مسئولیت دارد، به تفاهمی رسیده‌ایم و طی آن، مقرر شد تا بودجه پژوهشی موضوعاتی که ستاد برای یک دانشگاه و استاد تعیین می‌کند را بنیاد پرداخت کند.

این مقام مسئول این چنین به ساختار زنجیره‌ای این سامانه اشاره کرد و او گفت: تکه اول این زنجیره بودجه‌ای است که به پروژه‌های تحقیقاتی تعلق می‌یابد و انتهای زنجیره تسهیلات اقتصادی است. لذا از ابتدای زنجیره تا انتهای آن، سهم هر قسمت و نهادی اشکار شده است.

قانعی خاطرنشان کرد: با هماهنگی‌های انجام‌شده با معاونین تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، وزارت علوم و وزارت جهاد کشاورزی، مقرر شده است که مسئولیت تحقق این برنامه‌ها به‌صورت مدون و بر پایه این سامانه صورت گیرد. به این ترتیب، همه معاونین امکان دسترسی به اطلاعات و پیشرفت پروژه‌ها را خواهند داشت.

رقابت علمی ایران در ۷ حوزه کلیدی؛ زیست‌مهندسی در صدر

«گسترش علمی و فناوری، ایران مشروط به پیروزی سرزمین در هفت حوزه کلیدی است تا بتواند با کشورهای نقل جهان رقابت کند. یکی از این حوزه‌ها، «زیست‌مهندسی» است که از اهمیت اختصاصی‌ای برخوردار است»، دبیر ستاد گسترش زیست‌فناوری و سلامت، با اظهار این نوشته، افزود: مسائل مالی از جمله چالش‌هایی می باشند که در برنامه‌ریزی‌های قبلی با آن روبه رو بودیم. بعضی اوقات اوقات برنامه‌ریزی می‌کردیم، اما به علت افتبودجه، اجرای برنامه‌ها میسر نمی‌شد. برای حل این مشکل، هماهنگی‌هایی در سطح سازمان برنامه و بودجه هم صورت گرفته و مقرر شده تا بودجه‌ها به وسیله سامانه‌ای اشکار هدایت شود.

 وی با گفتن این که مشتری یا خریدار دستاوردها و توانمندی‌های دانشگاهیان از دیگر چالش‌های ما در گسترش زیست مهندسی است، خاطرنشان کرد: در نقشه راه تازه باید از همان اغاز فرآیند تحقیق، شرکت‌های زیست‌مهندسی شناسایی و به دانشگاهیان متصل شوند. این فرآیند به یک اقتصاد در ابتدای زنجیره منجر خواهد شد. به این معنی که استاد نوشته تحقیقاتی خود را جستوجو می‌کند و در انتهای زنجیره، شرکتی دانش‌بنیان آن دستاورد علمی را به میدان اقتصاد می‌آورد تا نهایتا سهم زیست‌مهندسی را در رشد اقتصادی سرزمین به ۱.۶ درصد رساند.

قانعی افزود: ماموریت ما در معاونت علمی و ستاد گسترش زیست‌فناوری این است که این دو قسمت، یعنی استاد و شرکت دانش‌بنیان، را به هم متصل کنیم.

تمرکز بر منفعت گیری از پروبیوتیک‌ها برای ترقی امنیت غذایی

دبیر ستاد زیست فناوری، سلامت و فناوری‌های پزشکی، «امینت غذایی» را از زنجیره‌های ارزشی تشکیل مرجعیت علمی در حوزه زیست مهندسی نام برد و او گفت: ایران جزو کشورهایی با آمار بالا در عرصه مصرف آنتی‌بیوتیک در حوزه‌های دامی، آبزیان، طیور و انسان است.

او گفت: به همین علت، ما روی دانش مربوط به پروبیوتیک‌ها، یعنی باکتری‌هایی که می‌توانند همان خاصیت و رشد را در بدن داشته باشند، تمرکز کرده‌ایم. این رویکرد می‌تواند صدمه‌هایی را که مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها به وجود می‌آورد، افت دهد و در عرصه زیست‌مهندسی و امنیت غذایی اثرگذار باشد. ما به‌طور خاص در حوزه زیست‌مهندسی فعالیت می‌کنیم و تلاش داریم که نقش خود را در این عرصه به‌وضوح اشکار کنیم و بر پایه آن عمل های ملزوم را انجام دهیم.

دقت به فرآیند تخمیر و تشکیل پالایشگاه مخمرها 

به حرف های قانعی، فرآیند تخمیر یکی از مباحثی است که از روستاها تا مناطق شهری را در بر می‌گیرد. همه مردم از این فرآیند در تشکیل ماست و دیگر محصولات لبنی منفعت گیری می‌کنند. او، در این راستا، از راه‌اندازی پالایشگاه مخمر خبر داد و افزود: با اجرای این مطرح پیش‌بینی می‌شود که درآمدی ۱۵۰ میلیون دلاری حاصل شود.

دبیر ستاد زیست فناوری، سلامت و فناوری‌های پزشکی، با گفتن مثالای از کاربردهای جهانی مخمرها افزود: امروزه در دنیا برای تهیه ترشی‌ها نیز از مخمرها منفعت گیری می‌شود، اما تا این مدت تعداد بسیاری از کشورها از این فناوری منفعت‌برداری نکرده‌اند. به جای تشکیل طعم با نمک یا چربی مصنوعی، می‌توانیم از فرآیند تخمیر برای تشکیل طعم‌های طبیعی منفعت گیری کنیم که دلنشین‌تر و سالم‌تر برای مردم خواهد می بود.

گسترش دارو با فناوری پیشرفته و افت وابستگی به واردات انسولین و پلاسما

قانعی، زنجیره‌ دیگر از برنامه‌ها را «گسترش دارو با فناوری پیشرفته» خواند و او گفت: ما از سال‌های قبل تشکیل انسولین و پلاسما را کلید زده بودیم و فراهم اعتبارات ملزوم برای این پروژه‌ها با هماهنگی سازمان برنامه و بودجه صورت گرفته است.

 او گفت: بر پایه این برنامه، پیش‌بینی می‌شود تا آخر برنامه هفتم گسترش، واردات انسولین و پلاسما به مقدار ۳۰۰ میلیون دلار افت یابد و در نهایت به ۱۰ درصد حالت جاری، معادل ۳۰ میلیون دلار، برسیم.

دبیر ستاد زیست فناوری، سلامت و فناوری‌های پزشکی این چنین به نقش مهم پالایشگاه‌ها در این فرآیند اشاره کرد و او گفت: تا آخر برنامه، دو پالایشگاه فعال می شوند که با راه‌اندازی این پالایشگاه‌ها ۹۰ درصد از پالایش پلاسما در سرزمین انجام خواهد شد.

او این چنین خاطرنشان کرد: ظرفیت پالایش به ۶۰۰ هزار لیتر خواهد رسید. اما برای فراهم نیازهای سرزمین و رسیدن به استانداردهای کشورهای پیشرفته، باید این ظرفیت به یک و نیم میلیون لیتر افزایش یابد. با وجود این کوششها، تا این مدت هم با کمبودهایی روبه رو خواهیم می بود که نزدیک به ۵۰۰ هزار لیتر تخمین زده می‌شود.

گسترش ژن درمانی و سلول‌های بنیادی 

دبیر ستاد زیست فناوری، سلامت و فناوری‌های پزشکی، این چنین نقطه‌نظرهای مهمی درمورد گسترش فناوری‌های پیشرفته در حوزه سلول‌های بنیادی، ژن‌درمانی و طب بازساختی اراعه داد و او گفت: در این حوزه، بیشترین قیمت افزوده اقتصادی در دنیا مربوط به سلول‌های بنیادین و ژن‌درمانی است. بر پایه تحلیل‌های جهانی، رشد سالانه این حوزه نزدیک به ۳۵ درصد است و ایران در رتبه دوازدهم جهانی قرار دارد.

او گفت: مقصد‌گذاری ما این است که در آخر برنامه هفتم، جایگاه سرزمین را در رتبه‌های پنج‌گانه برتر جهان قرار دهیم. به همین منظور، آیین‌نامه‌های وابسته و موضوعات مرتبط طراحی و اشکار شده است. در این راستا، ۱۴ مرکز در سرزمین تعریف شده که تنها روی این حوزه کار می‌کنند.

این مقام مسئول در ادامه گفت: از این ۱۴ مرکز، چهار مرکز هم‌اکنون آماده به‌کار بوده و هر کدام موظف به گسترش سه محصول تا مرحله تجاری‌سازی و داخل کردن به صنعت می باشند. یک مرکز در مشهد که قرارداد آن نهایی شده و نزدیک به ۳۰ میلیارد تومان برای گسترش محصولات آن تعلق یافته است. این مرکز باید سه محصول تعریف‌شده را تا دو سال آینده داخل بازار کند.

قانعی تصریح کرد: اگر این چنین گسترش‌ای صورت نگیرد، هیچ بیماری در ایران قادر به پرداخت هزینه‌های درمانی مربوط به این فناوری‌ها نخواهد می بود، در حالی که توانایی‌های موفق قبلی نشان داده‌اند که گسترش این فناوری‌ها می‌تواند جان بیماران را نجات دهد. مثالای از این پیروزی، موردی از بیماران سرطانی است که با منفعت گیری از این فناوری‌ها، توانسته‌اند به زندگی ادامه دهند و این نوشته، مشخص می کند که این فناوری‌ها در دسترس ما قرار دارند و نیازمند گسترش بیش‌تر می باشند.

درمان با ویروس‌ها اغاز شد

قانعی با گفتن این‌که پیش‌بینی ما این است که در حوزه ژن و سلول درمانی، ایران به مرجعیت خواهد رسید، او گفت: اکنون، درمان با ویروس‌ها اغاز شده و بیماران انتخاب شده‌اند و این فرایند با پیروزی انجام شده است. در او گفت و گو سلول درمانی، یک شرکت تازه تأسیس شده و پیروزی‌هایی نیز کسب کرده است.

وی با اشاره به این که در ایران، نزدیک به ۲۰۰ شرکت دانش‌بنیان وجود دارد که در عرصه تشکیل محصولات و ابزارهای مرتبط با این حوزه فعالیت می‌کنند، تصریح کرد: دقت به این مسئله الزامی است که اگر یک سرزمین برای همه ابزارهای فناوری خود وابسته به واردات باشد، به‌گفتن مرجع نمی‌تواند شناخته شود. به همین علت، زیرساخت‌ها و زنجیره‌های فراهم باید کم کم گسترش یابند تا سهم ایران در منطقه افزایش یابد.

پیروزی اولیه در درمان تومور مثانه با منفعت گیری از ویروس

دبیر ستاد زیست‌فناوری، سلامت و فناوری‌های پزشکی خبرداد: در درمان تومور مثانه با منفعت گیری از ویروس، به پیروزی‌های اولیه‌ای دست یافته ایم اما تا وقتی که سازمان غذا و دارو این روش را به گفتن یک محصول قبول نکند، نمی‌توانیم بگوییم که این درمان برای عموم قابل منفعت گیری است.

قانعی، با اشاره به این که این روش درمانی تا این مدت در مرحله های تحقیقاتی قرار دارد، او گفت: ما اکنون سه بیمار داریم که تا این مدت در مرحله تحقیق می باشند و به مرحله خدمت نرسیده‌اند. آنچه که امروز گفتن می‌کنیم در مرحله خدمت است، اما تحقیقات در حال انجام است و مجوزها در حال اخذ شدن می باشند.

معارفه محصول سلولی ایرانی برای جلوگیری از رد پیوند

قانعی، ایران را بزرگ‌ترین سرزمین در شرق مدیترانه در عرصه پیوند اعضا خواند و از تشکیل و تایید محصولی مبتنی بر سلول بنیادی برای جلوگیری از رد پیوند خبر داد.

وی خبرداد: محصولی برای جلوگیری از رد پیوند، در این هفته داخل بازار خواهد شد. این محصول با منفعت گیری از سلول‌های بنیادی تشکیل شده و برای بیمارانی که تحت عمل پیوند قرار گرفته‌اند، امیدواری بسیاری به همراه خواهد داشت. علاوه بر این، محصول فرد دیگر برای درمان پوست نیز اکنون در بازار حاضر است که نشان‌دهنده پیشرفت‌های ایران در عرصه تشکیل محصولات مبتنی بر سلول‌های بنیادی است.

مقصد گذاری برای کسب ۶ میلیارد یورو از گردشگری سلامت

قانعی، درمورد اهمیت توریسم درمانی و ظرفیت‌های حاضر در ایران فرمود: در قانون برنامه، مقصد‌گذاری شده که ایران باید سالانه شش میلیارد یورو از توریست درمانی کسب کند. این در حالی است که توریست‌ها وقتی سرزمین خود را ترک می‌کنند که نیاز به درمان‌های خاص داشته باشند و این درمان‌ها در وطنشان مقدور نباشد یا در دسترس نباشند.

او در ادامه گفت: امروز کشورهای همسایه ایران که می‌توانند برای دریافت خدمات درمانی به سمت ما همراه شوند، از لحاظ خرید تجهیزات پزشکی و فناوری‌های مرتبط، در سطح قابل قبولی قرار دارند. اما مزیت نسبی ایران در حوزه‌های همانند ژن‌درمانی و سلول‌درمانی به‌وضوح اشکار است.

به حرف های این مقام مسئول، این حوزه‌ها مزیت‌هایی دارند که به‌راحتی نمی توانند داخل بازار جهانی شوند؛ چراکه تشکیل آن‌ها نیاز به دانش و فناوری خاصی دارد. به همین علت، آینده پزشکی ما در این حوزه‌ها است و به واسطه آن می‌توانیم به گفتن مقصدی یقین برای گردشگری سلامت نقل شویم.

تمرکز بر تشکیل مواد اولیه دارویی و افت وابستگی ارزی

دبیر ستاد گسترش زیست‌فناوری و سلامت، در بخشی دیگر از سخنان خود به اهمیت تشکیل مواد اولیه دارویی در سرزمین اشاره کرد. او گفتن داشت: مواد اولیه دارویی از دیگر حوزه‌های مهم کاری در این برنامه است. تا پیش از این، ایران مواد خام را به کشورهای دیگر صادر و مواد اولیه مورد نیاز خود را داخل می‌کرد. این کار تبدیل خروج ۶۰۰ میلیون دلار ارز از سرزمین می شد.

قانعی در ادامه گفت: با اجرای قانون جهش تشکیل دانش‌بنیان، ظرفیت‌های جدیدی برای ورود شرکت‌های بزرگ به اندوخته‌گذاری در حوزه‌های فناورانه فراهم شده است. در همین جهت، با هماهنگی‌های انجام شده با هلدینگ خلیج فارس، این شرکت بزرگ داخل حوزه تشکیل مواد اولیه دارویی شده است.

او گفت: تفاهم‌نامه‌های ملزوم در این عرصه منعقد شده و صندوقی تأسیس شده است. این صندوق  نزدیک به ۵۰۰ میلیارد تومان فراهم اعتبار شده است. پیش‌بینی می‌شود که با اجرای این برنامه‌ها و حمایتاز شرکت‌های فناور، تا آخر برنامه هفتم گسترش، نزدیک به ۶۰۰ میلیون دلار در حوزه مواد اولیه دارویی صرفه‌جویی ارزی داشته باشیم.

دبیر ستاد زیست فناوری سلامت و فناوری‌های پزشکی با گفتن این نوشته که در حوزه تجهیزات و ملزومات پزشکی نیز پیشرفت‌هایی صورت گرفته و اکثر تجهیزات مورد نیاز در داخل سرزمین تشکیل می‌شود، خاطرنشان کرد: به‌طور خاص، پالایشگاه‌های پلاسما که قرار می بود از خارج خریداری شوند، اکنون ۹۰ درصد تشکیل داخلی دارند و دو پالایشگاه هم اکنون در حال کار می باشند و محصولات آن‌ها به بازار اراعه می‌شود.

 نقش هوش مصنوعی در افت هزینه‌های سلامت و افزایش منفعت‌وری

قانعی، با اشاره به هزینه‌های بالای حوزه سلامت در سرزمین، منفعت گیری مناسب از فناوری هوش مصنوعی را به گفتن یکی از راهکارهای مهم برای افت این هزینه‌ها و افزایش منفعت‌وری معارفه کرد و اظهار داشت: حرکت به سمت سلامت الکترونیک و گسترش هوش مصنوعی در حوزه سلامت می‌تواند حداقل ۴۰درصد از هزینه‌های درمان، به‌اختصاصی در بیماری‌های مزمن، را افت دهد و در عین حال، سطح سلامت جامعه را نیز به مقدار قابل توجهی افزایش دهد.

دبیر ستاد گسترش اقتصاد زیست‌فناوری و سلامت معاونت علمی، ورود هوش مصنوعی به حوزه سلامت را نیازمند نقشه‌ راه مناسب و نگاهی همه‌جانبه دانست و پافشاری کرد: باید با برنامه‌ریزی دقیق و در نظر گرفتن همه جوانب، از این فناوری به بهترین شکل ممکن منفعت‌برداری کرد.

او این چنین خبرداد: حمایتاز فناوران حوزه هوش مصنوعی برای اراعه نوآوری‌های مرتبط، یکی از برتری‌های ستاد گسترش زیست‌فناوری و سلامت است و باید از طریق بنیاد علم ایران و صندوق حمایتاز پژوهشگران، او گفت و گو سلامت الکترونیک و کاربرد هوش مصنوعی را به گفتن برتری‌های مهم نقل کنیم تا از فناوران فعال در این حوزه برای گسترش نوآوری‌ها به اشکال گوناگون حمایتشود.

انجام تحقیقات سلول‌درمانی برای سرطان معده در مشهد و سرطان خون در تهران

قانعی درمورد کار تحقیقاتی سلول درمانی در مشهد او گفت: پروژه تحقیقاتی در مشهد در حال بازدید منفعت گیری از سلول‌درمانی برای درمان سرطان معده است. این پروژه ارتباطی با تحقیقات سرطان خون ندارد. در تهران، آزمایش‌هایی بر روی سلول‌درمانی برای درمان سرطان خون در حال انجام است.

این مقام مسئول اصرار کرد: فرآیند تایید این راه حلهای درمانی توسط سازمان غذا و دارو و تبدیل آن‌ها به پروتکل‌های قابل منفعت گیری، طبق معمولً دو تا سه سال طول می‌کشد.

وی در آخر خاطرنشان کرد: اکنون، ۲۱ مرکز در سرزمین مجوز انجام سلول‌درمانی و ژن‌درمانی را دارند و محصولات مورد نیاز به این مراکز ارسال می‌شود تا خدمات درمانی ملزوم به بیماران اراعه شود.

آخر مطلب/