رنگ‌بندی هشدار‌ها ترکیبی از گمان وقوع یک اتفاق هواشناسی و مقدار خسارت آن است. اکنون اگر اتفاق‌ای داشته باشیم که خطر و خسارتی به جستوجو نداشته باشد و فقط یک اتفاق جوی معمولی باشد در هیچ کدام از دسته‌بندی‌های هشدار قرار نمی‌گیرند و تنها در پیش‌بینی‌های روزانه هواشناسی به آنها اشاره خواهد شد.

بر همین مبنا بی‌توجهی به این هشدار‌ها که گاه به طور اختصاصی برای گروه‌های خاص، مناطق اشکار یا فعالیت‌های خاصی صادر می‌شود، امکان پذیر خسارت‌های قابل دقت جانی و مالی به جستوجو داشته باشد.

با این حال به نظر می‌رسد که فهمیدن عمومی از این نظام هشدار دهی با گذشت چندسال، تا این مدت با چالش‌هایی همراه است، به همین جهت در باور جمعی یقیناً به نادرست، تنها هشدار قرمز است که از ارزشی برای دقت برخوردار است و دیگر سطوح جوانب احتیاط را یادآوری می‌کند این در حالیست که هر سطح از هشدار، مشابه با شرایط جوی و مقدار صدمه‌پذیری فعالیت‌های گوناگون اهمیت اختصاصی‌ای دارد.

صادق ضیاییان درمورد شدت طوفان تازه تهران و بسنده کردن هواشناسی به صدور هشدار نارنجی اظهارکرد: طوفان شدیدی رقم خورد، اما در نظام هشداردهی بین‌المللی، تمایزی بین اتفاق‌های زیاد فراگیر و کشنده با اتفاق‌های میانه وجود دارد. برای مثال برای حوادثی همانند سیل‌های بزرگ در خوزستان یا سیل‌های مانسونی که تبدیل جان باختن ده‌ها نفر شد، هشدار قرمز صادر می‌شود. این موارد اتفاقاتی است که کل سرزمین را دچار می‌کنند و از بین بردن مشکلات ناشی از آنها زمان‌بر است.

وی در جواب به این سوال ایسنا که آیا سه رنگ هشدار زرد، نارنجی و قرمز برای مدیریت اتفاق‌های جوی کافیست یا خیر؟ او گفت: در شرایطی همانند طوفان تازه تهران، نیرو‌های محلی توان از بین بردن و رجوع مشکلات را داشتند و نیازی به بسیج کشوری نبوده است به این علت سطح هشدار زرد یا نارنجی در این چنین مواردی کفایت می‌کند. این سازوکار بر پایه استاندارد‌های جهانی تنظیم شده است و ابتکار داخلی نیست به این علت در همه دنیا از جمله در سرزمین‌های گسترش یافتهای همانند انگلستان، هشدار‌ها در همین سه سطح رنگی زرد، نارنجی و قرمز صادر می‌شود.

هشدار‌های هواشناسی چه زمان و بر چه اساسی رنگی شد؟

ضیاییان درمورد روال تغییرات نظام هشداردهی در سال‌های تازه اظهار کرد: پیش‌تر هر سرزمین برای خودش نظام هشداردهی متغیری داشت. برای نمونه آمریکا طیف گسترده‌ای از رنگ‌ها از زرد تا بنفش را برای اتفاق‌های گوناگون به کار می‌برد یا انگلستان شیوه خاص خود را داشت، اما اکنون دنیا به این توافق رسیده است که همه سرزمین‌ها با سه رنگ مشترک هشدار بدهند تا فهمیدن متقابل و هماهنگی بین‌المللی زیاد تر شود. به همین علت، از سال ۱۳۹۹ در ایران نیز هشدار‌های هواشناسی را بر پایه این سه سطح رنگی صادر می‌شود. 

هیچ یک از سه رنگ هشدار شوخی ندارد!

رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا در ادامه گفت: مردم باید هشدار نارنجی را جدی بگیرند حتی در برخی موارد هشدار زرد نیز اهمیت اختصاصی‌ای اشکار می‌کند. مقدار اهمیت هر هشدار بستگی به شرایط فردی و نوع فعالیت اشخاص دارد. برای مثال اگر فردی در بستر رودخانه فعالیت می‌کند حتی در صورت صدور هشدار زرد نیز باید فعالیت خود را متوقف کند یا فعالیت‌هایی همانند کار در ارتفاع در شرایط باد شدید در سطح هشدار زرد می‌تواند زیاد خطرناک باشد.

ضیاییان اصرار کرد: به همین علت ملزوم است که مردم و دستگاه‌ها، مشابه با موقعیت و حساسیت فعالیت خود به هشدار‌های هواشناسی دقت اختصاصی‌ای داشته باشند چراکه مراعات این هشدار‌ها می‌تواند از ابراز خسارات سنگین جانی و مالی جلوگیری کند.

جواب به یک اظهارنظر؛ هواشناسی به مدیریت بحران هشدار نداده می بود؟

رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا در جواب به سخنان رئیس سازمان مدیریت بحران شهر تهران، درمورد هشدار سازمان هواشناسی نیز او گفت: هشدار‌های زرد و نارنجی از روز‌های قبل صادر شده می بود؛ علیرغم این که نیاز به خبر‌رسانی مجدد نبوده است و دستگاه‌های اجرایی باید تجهیزو آماده می‌شدند، با این وجود ساعت ۱۶ و ۳۰ دقیقه ۷ اردیبهشت ماه نوشته به سازمان مدیریت بحران اظهار شد این در حالیست که نخستین نشانه‌های این اتفاق در شهر تهران نزدیک به ساعت ۱۸ ظاهر شد به این علت تقریباً یک ساعت و نیم تا دو ساعت قبل از اغاز طوفان، خبر‌رسانی مجدد انجام شده می بود. زیرنویس‌های تلویزیونی و رسانه‌ها نیز هشدار‌های هواشناسی را انتشار کردند. 

ضیاییان در آخر با پافشاری بر لزوم آمادگی دستگاه‌های امدادی و مدیریت بحران اظهار کرد: کار مدیریت بحران آمادگی است. 

وقتی که سازمان هواشناسی هشدار سطح زرد صادر می‌کند به معنی این است که اتفاق‌ای جوی رخ خواهد داد که امکان پذیر در سفر‌ها و انجام کار‌های روزمره اختلالاتی را تشکیل کند. هشدار زرد رنگ برای آگاهی مردم صادر می‌شود تا بتوانند آمادگی ملزوم را برای روبه رو با اتفاق‌ای جوی که از حالت معمول مقداری شدت بیشتری دارد، داشته باشند. از نظر دیگر مسئولان نیز در جریان این هشدار‌ها قرار می‌گیرند تا اگر ملزوم باشد تمهیداتی را بیندیشند.

 هشدار سطح نارنجی شدت بیشتری از هشدار زرد رنگ دارد. در این نوع از هشدار پیش‌بینی می‌شود که اتفاق‌ای جوی اثرات منفی به جستوجو داشته باشد و خسارت‌های احتمالی را جهت شود. هشدار نارنجی رنگ جهت آماده‌باش دستگاه‌های مسئول برای مقابله با یک اتفاق خسارت‌زا صادر می‌شود.

هشدار سطح قرمز بیشترین سطح هشدار است که ما پیش‌بینی می‌کنیم یک اتفاق جوی می‌تواند خسارت‌های وسیعی به جستوجو داشته باشد. از این‌رو با صدور هشدار قرمز به دستگاه‌های گوناگون اظهار می‌کنیم که داخل عمل شوند و اقداماتی را برای افت خسارات وقوع اتفاق‌های جوی انجام بدهند.