خودروهای درون‌سوز نیمه دوم قرن بیستم و اغاز قرن بیست‌ویکم، پیشرفت‌های تعداد بسیاری در حوزه فناوری کرده‌اند. موتورهای درون‌سوز برای آنکه سوخت را کامل و پاکیزه بسوزانند، به انبوهی از حسگرها تجهیزشده‌اند. یکی از این حسگرها سنسور مپ ماشین است. در نوشته امروز دیجیاتو به این نوشته می‌پردازیم که سنسور مپ چیست و ماموریت سنسور مپ چطور انجام می‌شود؛ به این علت اگر می‌خواهید با این سنسور حساس و حیاتی موتور اتومبیل خود زیاد تر آشنا شوید، در ادامه متن با ما همراه باشید.

سنسور مپ چیست؟

سنسور مپ یکی از حسگرهای حیاتی موتور هر ماشین است. در واقع اگر سنسور مپ موتور بسوزد، آن موتور به‌‌هیچ‌وجه روشن نخواهد شد. ماموریت سنسور مپ اندازه‌گیری سختی هوای ورودی به موتور ماشین و ارسال اطلاعات به ECU (کامپیوتر ماشین یا واحد کنترل الکترونیکی) است.

سنسور مپ مستقیم با ECU ربط دارد و گزارشی دقیق از سختی هوای حاضر در مینفولد ورودی اراعه می‌دهد. در واقع این سنسور تعیین می‌کند چه مقدار هوا داخل انژکتور ماشین شود. اگر سنسور مپ درست کار نکند، هوا و سوخت به‌درستی ترکیب نمی‌شوند و موتور اتومبیل دچار مشکلات عملکردی می‌شود.

در برخی خودروهای گسترش یافتهتر علاوه‌بر سنسور مپ، سنسور دمای هوای منیفولد نیز تعبیه شده است. این سنسور می‌تواند جداگانه یا همگام با سنسور مپ عمل کند. این چنین سنسور دریچه گاز نیز نقش مکمل سنسور مپ را در موتور ماشین ایفا می‌کند. ترکیب کارکرد صحیح این سنسورها کنار هم عرصه‌ کارکرد ایده‌آل موتور ماشین را فراهم می‌کند.

ماموریت سنسور مپ چیست؟

همان گونه که اندکی قبل اشاره کردیم، ماموریت سنسور مپ اندازه‌گیری سختی هوای ورودی به انژکتور ماشین است. نقش سنسور مپ در این بین حیاتی است؛ چون این سنسور نسبت مناسبی از مخلوط هوا و سوخت را برای سوزاندن در موتور فراهم می‌کند.

در خودروهای امروزی که به سیستم انژکتوری مجهزند، هوای ورودی در منیفولد با سوخت ترکیب می‌شود. سپس انژکتور ماموریت پاشش مخلوط هوا و سوخت داخل سیلندر را بر مسئولیت دارد. ترکیب مقدار هوا و سوخت تأثیر مستقیمی بر کیفیت این مخلوط دارد. سنسور مپ نیز به تنظیم دقیق این نسبت پشتیبانی می‌کند.

هرچقدر راننده زیاد تر پدال گاز را سختی دهد، مقدار هوا و سوختی که انژکتور می‌پاشد، افزایش خواهد یافت. این چنین اگر راننده پای خود را از روی پدال گاز بردارد، نیاز به هوا و سوخت کمتری برای پاشیدن درون سیلندر وجود دارد. سنسور مپ در این حالت با سنسور دریچه گاز در ربط است و بسته به حالت سنسور دریچه گاز، تعیین می‌کند چه مقدار هوا و سوخت باید به درون موتور پاشیده شود.

اگر سنسور مپ فعالیت خود را به‌درستی انجام ندهد، اعتدال بین هوا و سوخت مختل می‌شود. در این حالت، با فشردن پدال گاز، ماشین شتاب نمی‌گیرد. در این حالت، موتور به‌خوبی کار نمی‌کند. مقدار هوای ورودی به موتور باید در محدوده مشخصی تعیین شود. موتور در حالت ایستا، دور آرام و دور تند به نسبت مشخصی از مخلوط هوا و سوخت نیاز دارد.

سنسور مپ چطور کار می‌کند؟

سنسور مپ طبق معمولً محلی نزدیک دریچه‌ گاز و انژکتور نصب می‌شود. اگر به تکه زیرین آن دقت کنید، فهمید اتصالات آن که همانند شلنگ می باشند، خواهید شد. این اتصالات به سوپاپ هوا متصل‌اند و به سنسور مپ اظهار می‌کنند چه وقتی سوپاپ هوا باز یا بسته می‌شود.

سنسور مپ با تحلیل اطلاعات دریافتی از سوپاپ هوا، مقدار باز و بسته شدن دریچه گاز را نیز بازدید می‌کند.

هنگامی که موتور ماشین روشن است و پیستون‌ها به بالا و پایین حرکت می‌کنند، خلئی ناشی از فرایند احتراق در منیفولد هوا تشکیل می‌شود. سنسور مپ اطلاعات منیفولد هوا را به کامپیوتر ماشین ارسال می‌کند تا کامپیوتر بداند به چه مقدار هوا نیاز دارد. کامپیوتر ماشین نیز با تحلیل اطلاعات سنسور دریچه گاز و اطلاعات سنسور مپ، سختی هوای ورودی به مینفولد را تنظیم می‌کند. این حالت از طریق باز و بسته شدن سوپاپ انجام می‌شود و هر چه مقدار زیاد تر پدال گاز را سختی دهید، هوای بیشتری به موتور داخل خواهد شد.

تأثیر سنسور مپ بر جرقه‌زنی

سنسور مپ در این بین ماموریت دارد سختی هوای درون منیفولد و بیرون منیفولد را اندازه‌ بگیرد و آن را به ECU‌ ارسال کند. همان‌طورکه گفتیم، سختی هوا و نسبت هوا به سوخت در شرایط گوناگون، متفاوت است؛ برای مثال اگر پدال گاز را تا نیمه سختی دهید، دریچه گاز در حالت نیمه‌باز قرار دارد. در این حالت سختی هوا داخل منیفولد کمتر از سختی هوای خارج آن است اما اگر دریچه گاز کامل باز شود، سختی هوای درون و بیرون منیفولد برابر می‌شود.

کامپیوتر ماشین با منفعت گیری از اطلاعاتی که سنسور مپ و دیگر سنسورهای سنجش غلظت و دمای هوا فراهم می‌کنند، نسبت مشخصی از ترکیب سوخت و هوا را برای پاشش به درون سیلندر در نظر می‌گیرد. هم‌زمان با تحول نسبت هوا به سوخت، فرایند جرقه‌زنی نیز تحول می‌کند؛ برای مثال وقتی که راننده پای خود را تا انتها روی پدال گاز سختی داده است، بیشترین حجم هوای ممکن به درون موتور کشیده می‌شود. در این حالت، جرقه‌زنی نیز سریع تر رخ می‌دهد؛ چون باید از کوبش موتور و خوداشتعالی ناشی از تراکم بالای هوای گرم جلوگیری شود.

سنسور مپ طبق معمولً کجا نصب می‌شود؟

محل نصب سنسور مپ باتوجه‌به برند سازنده پیشرانه متفاوت است اما زیاد تر اوقات، این سنسور کنار سوپاپ منیفولد هوا یا دریچه گاز قرار دارد. طبق معمولً سنسور مپ کنار دریچه گاز یا چسبیده به آن قرار می‌گیرد.

سنسور مپ در دسته حسگرهای پیزوالکتریک قرار می‌گیرد. این سنسور در واقع پتانسیومتر ساده است. قسمت حساس این سنسور میانه آن است. اگر سنسور مپ را از نزدیک نگاه کنید، فهمید می‌شوید که تکه فنرماننید در قسمت سنجش‌گر آن قرار گرفته است. این قسمت فنرمانند با تحول سختی هوا می‌لغزد و اطلاعات شدت و مقدار هوای ورودی بر پایه لغزش آن تعیین می‌شود. درصورتی‌که این قسمت از کار افتد، سنسور مپ نمی‌تواند کارکرد مناسبی داشته باشد و قابلیت سنجش هوا را از دست می‌دهد.

علائم خرابی سنسور مپ چه می باشند؟

سنسور مپ از حسگرهای حیاتی ماشین است و اگر مشکلی برای آن پیش بیاید، به‌‎شدت فهمید خرابی آن می‌شوید. در واقع اگر سنسور مپ درست کار نکند، امکان پذیر اصلاً ماشین روشن نشود. در این حالت ماشین استارت می‌خورد و چند ثانیه روشن می‌ماند اما بلافاصله خاموش می‌شود. سخت روشن شدن موتور نخستین و شایع‌ترین نشانه خرابی سنسور مپ اتومبیل شما است.

یقیناً علائم فرد دیگر نیز امکان پذیر نشانه‌های خرابی سنسور مپ شناخته شوند. خروج دود سیاه از اگزوز که نشانه افزایش آلایندگی است، سخت گازخوردن موتور، ریپ‌زدن موتور و افزایش شدید مصرف سوخت، از دیگر نشانه‌های خرابی سنسور مپ می باشند. درنهایت روشن شدن چراغ چک ماشین همراه هرکدام از این علائم نشانه خرابی سنسور مپ اتومبیل شما است.

جمع‌بندی

در این نوشته دیجیاتو توضیح دادیم سنسور مپ چیست و چه کاری در ماشین انجام می‌دهد. همه خودروهای داخلی، مونتاژی و وارداتی ۲ دهه تازه که به سیستم سوخت‌رسانی انژکتوری تجهیزشده‌اند، سنسور مپ دارند. نوع این سنسور بسته به سال تشکیل ماشین متفاوت است؛ برای مثال برای موتور TU5 چند مدل سنسور مپ اراعه شده است.

سنسور مپ قطعه‌ای نیست که به‌راحتی مشکل اشکار کند اما بی‌توجهی به دیگر تکه‌های برقی ماشین، بر کارکرد آن تأثیر منفی‌ می‌گذارد؛ به این علت اگر دیگر قسمت‌های الکتریکی اتومبیل شما دچار مشکل شوند و به آنها بی‌دقت باشید، دیر یا سریع سنسور مپ اتومبیل شما نیز تحت‌تأثیر قرار خواهد گرفت.

سؤالات متداول