بعضی اوقات چشم ما می‌تواند آنچه را عکس واقعاً نشان نمی‌دهد، بازسازی کند. یکی از این اتفاق‌های دلنشین بینایی به نام «بعد‌عکس» است که مغز با خیره‌ شدن به عکس تصویری مکمل در ذهن بازسازی می‌کند. عکس روز ناسا با منفعت‌گیری از همین اتفاق، توانایی‌ای متفاوت از غروب خورشید را رقم می‌زند.

بعد‌عکس و فریب مغز با نور و رنگ

اتفاق بعد‌عکس یا «عکس بازمانده» یکی از دلنشین‌ترین نمود‌های ادراک بینایی است. در این اتفاق چشم و مغز بعد از خیره شدن طویل به عکس، تصویری از آن را حتی بدون وجود محرک بصری بازسازی می‌کنند. این بازسازی امکان پذیر در ۲ حالت بعد‌عکس معکوس (با رنگ‌های معکوس نسبت به عکس مهم) و بعد‌عکس مثبت (نگه داری رنگ همانند عکس اولیه) اتفاق بیفتند.

شناخت ما از بعد‌عکس مثبت کامل نیست اما دانشمندان یکی از علت‌های مهم آن را حرکت انطباقی نورون‌ها می‌دانند. از طرفی، بعد‌عکس معکوس ناشی از تحریک سلول‌های عصبی شبکیه چشم است. به‌اختصاصی سلول‌های مخروطی که به رنگ‌ها جواب خواهند داد، در روبه رو طویل با عکس، حساسیت خود را موقت از دست خواهند داد؛ به این علت، هنگامی نگاه از روی عکس برداشته می‌شود، مغز برای جبران نبوده است اعتدال، تصویری با رنگ‌های مکمل می‌سازد.

این اتفاق فقط یکی از صدها خطای دیدی است که مشخص می کند آنچه می‌بینیم، لزوماً بازتابی دقیق از حقیقت نیست، بلکه تفسیری است که مغز بر پایه داده‌های نوری و پیش‌فکر‌های ادراکی خود اراعه می‌دهد. از دیگر مثالهای مشهور این توهم‌ها می‌توان به تاثییر «شبکه‌بندی هرمان» اشاره کرد که علتمی‌شود در نقاط تقاطع شبکه مشکی و سفید، لکه‌های خاکستری خیالی دیده شوند.

در عکس روز ناسا چه می‌بینیم؟

۷ مه در آسمان شهر راگوسا در سیسیل، خورشید زمان غروب که پشت ناقوس‌خانه کلیسا نهان می‌شود، به ثبت رسیده است. این عکس فیلتر و دیجیتالی دست‌کاری شده است و رنگ‌ها حالتی شگفت و غیرطبیعی دارند.

اتفاق بعد‌عکس کمکتان می‌کند همین صحنه را با رنگ‌هایی طبیعی در ذهن خود بازسازی کنید. لکه‌های خورشیدی ناحیه فعال AR4079 را اشکار کنید که نزدیک لبه پایینی قرص آبی‌ خورشید دیده خواهد شد. استراحت کنید سپس نزدیک به ۳۰ ثانیه به گروه لکه‌های خورشیدی تیره خیره شوید. چشمان خود را ببندید یا به صفحه‌ای سفید خیره شوید. بعد از چند لحظه، بعد‌تصویری از غروب خورشید محو مقابلتان ظاهر خواهد شد.

غروبی که مشاهده می‌کنید، رنگ‌های مکمل عکس اولیه را خواهد داشت؛ خورشید به رنگ زرد طبیعی ظاهر می‌شود و آسمان رنگ آبی آشنایی دارد! به نظر می‌رسد با چشمان بسته، به تصویری واقعی‌تر نگاه می‌کنید.