سوخت مهم بدن و مغز ما گلوکز است. به این علت، هنگامی قند خون پایین می‌آید، تعداد بسیاری از فرآیندهای بدن مختل می‌شود و حس می‌کنید همه چیز یک دفعه کند یا متوقف شده است. این دقیقا همان اخطاری است که بدن به شما می‌دهد: “من به پشتیبانی احتیاج دارم!”

از نظر پزشکی، کم شدن قند خون یا هیپوگلیسمی وقتی اتفاق می‌افتد که قند خون به کمتر از ۷۰ میلی‌گرم/دسی‌لیتر برسد. این حالت زیاد تر در افراد مبتلا به دیابت نوع یک دیده می‌شود، اما افرادی با سابقه خانوادگی دیابت یا چاقی هم امکان پذیر مستعد باشند. عواملی همانند برخی داروها، اختلالات تغذیه‌ای، برخی تومورها یا جراحی افت وزن هم می‌توانند علتکاهش قند خون شوند.

۵ نشانه نهان کم شدن قند خون

۱. حس سرگیجه، منگی یا ناتوانی در تمرکز

هنگامی بدن شما گلوکز کافی دریافت نمی‌کند، مغز هم نمی‌تواند انرژی ملزوم را جذب کند. نتیجه این می‌شود که حس سرگیجه، سبکی سر یا اختلال تمرکز سراغتان می‌آید. این یکی از رایج‌ترین نشانه‌هایی است که به شما هشدار می‌دهد قند خونتان دارد پایین می‌آید و انرژی بدن در حال همه شدن است.

۲. لرزش دست، اضطراب یا تحریک‌پذیری ناگهانی

کارکرد مغز شما به مقدار سوخت (گلوکز) بستگی دارد. اگر مغز گلوکز کافی دریافت نکند، هورمون آدرنالین ترشح می‌شود تا به بدن هشدار دهد. این می‌تواند علتلرزش، اضطراب یا حتی تحول ناگهانی خلق‌وخو شود، به طوری که مدام بی‌علت عصبانی یا مضطرب شوید. اگر فهمید نوسانات شدید خلق خود شدید، امکان پذیر این نشانه کم شدن قند خون باشد.

۳. ضربان قلب سریع

آدرنالین علاوه بر هشدار به بدن، جواب “فرار یا مقابله” را هم فعال می‌کند که تبدیل تندتر شدن ضربان قلب و افزایش سختی خون می‌شود. افرادی که به طور همزمان سختی خون بالا هم دارند، باید زیاد تر نسبت به این نشانه حساس باشند.

۴. تهوع بدون علت آشکار

احتمالا شگفت به نظر برسد اما تهوع یکی از عوارض کم شدن قند خون است که امکان پذیر به‌طور ناگهانی ظاهر شود؛ به‌خصوص در افرادی که داروی دیابت مصرف می‌کنند یا دچار مشکل تخلیه دیرهنگام معده می باشند. یقیناً همه افراد این علامت را توانایی نمی‌کنند اما ملزوم است نسبت به آن هشیار باشید.

۵. حس گرسنگی شدید و ناگهانی

کاملا طبیعی است؛ هنگامی سوخت بدن کافی نیست، حس گرسنگی به‌شدت شما را دچار می‌کند. این به‌علت ترشح هورمون گرلین است که مغز مطلب می‌دهد: “سریع غذا بخور!” میل شدید به خوراکی‌های شیرین هم در این شرایط زیاد تر می‌شود تا قند خون به حالت اعتدال برگردد.

چند راهکار ساده برای کنترل بهتر قند خون

سریعترین موتور جستجوگر خبر پارسی – اخبار لحظه به لحظه از معتبرترین خبرگزاری های پارسی زبان در آفتاب شرق

• کربوهیدرات را با پروتئین یا چربی سالم ترکیب کنید: این ترکیب به آرام‌تر شدن هضم پشتیبانی و نوسانات قند خون را کمتر می‌کند (برای مثالً آجیل و میوه یا کراکر سبوس‌دار با مقداری پنیر).
• مصرف خوراکی‌های پرفیبر: فیبر علتکندی جذب قند و تثبیت سطوح قند خون می‌شود (حبوبات، سبزیجات، غلات کامل، دانه‌ها و میوه‌ها).
• قولهای غذایی منظم: فاصله زیاد بین قولها بزرگترین علت کم شدن قند است. تلاش کنید قولها را حذف نکنید و بین آن‌ها وقفه زیاد نیندازید.
• قانون ۱۵/۱۵ برای دیابتی‌ها: اگر دیابت دارید و دچار کم شدن قند شدید، بلافاصله ۱۵ گرم کربوهیدرات سریع جذب (همانند آبمیوه یا قرص گلوکز) مصرف کنید و ۱۵ دقیقه سپس قند خون را مجدد چک کنید.
• علائم خطر را بشناسید: اگر قند خون به کمتر از ۵۴ میلی‌گرم/دسی‌لیتر رسید، سریع عمل پزشکی ملزوم است. تاخیر جایز نیست.
• با پزشک یا متخصص تغذیه در تماس باشید: به اختصاصی اگر دیابت دارید، علائم کم شدن قند خون را جدی گرفته و حتماً با پزشک مشورت کنید.
• 
  

  نظر متخصصان

  
  

  هیپوگلیسمی وقتی اتفاق می‌افتد که قند خون کمتر از ۷۰ میلی‌گرم/دسی‌لیتر باشد. تشخیص آن همیشه ساده نیست اما نشانه‌هایی همانند سرگیجه، تهوع، لرزش، گرسنگی شدید یا ضربان تند قلب از علائم هشداردهنده آن می باشند. این مشکل عمدتا افراد مبتلا به دیابت نوع یک را دچار می‌کند ولی افراد مبتلا به دیابت نوع دو که انسولین مصرف می‌کنند یا افرادی با شرایط خاص یا سپس جراحی لاغری هم امکان پذیر آن را توانایی کنند.

  
  

  اگر شما مستعد افت قند خون هستید، تغذیه منظم با غذاهای کامل، پرفیبر، پروتئین بدون چربی و چربی سالم می‌تواند پشتیبانی‌کننده باشد. به یاد داشته باشید که کم شدن شدید قند خون یک اورژانس پزشکی است و به مداخله سریع نیاز دارد. در هر صورت، اگر حس کردید دچار کم شدن قند خون می‌شوید، با پزشک مشورت کنید تا راهکارهای مناسب برای مدیریت این حالت را دریافت کنید.