به نقل از انلی مای هلث؛ ما همه می‌دانیم که بالا رفتن از پله‌ها تمرینی عالی برای تحکیم سیستم قلبی‌عروقی و عضلات پاهاست. این فعالیت زیاد تر به‌گفتن یک راهکار سریع برای انجام ورزش در زمان کم یا وقتی که امکان رفتن به باشگاه وجود ندارد، مورد ستایش قرار می‌گیرد.

اما اگر این فعالیت انگارً ساده، چیزی فراتر از تحکیم قلب و فرم‌دادن به عضلات باسن برایتان داشته باشد، چه؟

دکتر بومش تیاگی، متخصص طب عمومی گفت که همین عمل بالا و پایین رفتن از پله‌ها می‌تواند یک سلاح نهان برای سلامت مغز باشد. در ادامه، هر آنچه او با ما در بین گذاشت را خواهید خواند.

تمرینی ساده با تأثیر بزرگ بر مغز

دکتر تیاگی اظهار داشت: «برای سال‌ها، فعالیت‌هایی که به‌گفتن تحکیم‌کننده‌های مغز معارفه می‌شدند، زیاد تر بر ماموریت های ذهنی چالش‌برانگیز تمرکز داشتند؛ همانند حل جدول، یادگیری یک زبان تازه یا نواختن یک ساز موسیقی. این‌ها بدون تردید مفیدند، اما با گسترش آگاهی درمورد‌ی هم‌افزایی ذهن و بدن، تأثیر فعالیت بدنی بر کارکرد شناختی نیز زیاد تر آشکار شده است. در این عرصه، بالا رفتن از پله‌ها به‌نحوه قانع‌کننده‌ای داخل صحنه شده است.»

افزایش گردش خون و تشکیل سلول‌های مغزی تازه

یکی از سازوکارهای مهم که از طریق آن، فعالیت بدنی برای مغز سودمند است، افزایش گردش خون است. هنگامی که از پله‌ها بالا می‌رویم، ضربان قلب افزایش می‌یابد و خونِ غنی از اکسیژن بیشتری به مغز می‌رسد. این افزایش جریان خون برای رساندن مواد مغذی حیاتی و دفع مواد زائد از مغز اهمیت دارد و علتبهینه‌سازی کارکرد سلول‌های مغزی می‌شود.

بهبود گردش خون این چنین به نوروجنسیس یا تشکیل سلول‌های مغزی تازه پشتیبانی می‌کند، به‌اختصاصی در مناطقی همانند هیپوکامپ که برای یادگیری و حافظه حیاتی است.

قلب سالم، مغز سالم

علاوه بر تأثیرات آنی بر جریان خون، بالا رفتن مرتب از پله‌ها به‌گفتن یک فعالیت بدنی با شدت متوسط، تأثیر مثبتی بر سلامت عمومی قلب دارد. قلب و مغز به‌شدت به هم وابسته‌اند.

سختی خون بالا و دیابت — که زیاد تر با سبک زندگی کم‌تحرک پدید می‌آیند — می‌توانند در طول زمان کارکرد مغز را دچار اختلال کنند.

با نگه داری سلامت سیستم قلبی‌عروقی، بالا رفتن از پله‌ها به‌طور غیرمستقیم از مغز در برابر این آثار منفی محافظت کرده و حتی امکان پذیر خطر ابتلا به کم شدن شناختی و بیماری‌های تحلیل‌برنده‌ی عصبی همانند آلزایمر را افت دهد.

تحریک ترشح عوامل تغذیه‌ای مغز

بالا رفتن از پله‌ها نه‌تنها جریان خون را افزایش می‌دهد، بلکه به تشکیل و آزادسازی مولکول‌های بیولوژیکی سودمند برای مغز پشتیبانی می‌کند. این مولکول‌ها شامل عوامل نوروتروفیک مشتق از مغز همانند BDNF (Brain-Derived Neurotrophic Factor) می باشند که به نمو، بقا و کارکرد سالم ریزساختارهای عصبی پشتیبانی می‌کنند.

مطالعات نشان داده‌اند فعالیت بدنی منظم می‌تواند سطح این عوامل را تا حد قابل‌توجهی افزایش دهد و در نتیجه کیفیت ارتباطات سلول‌های عصبی بهبود یابد.

تأثیر مثبت بر سلامت روان

ورزش سبک همانند پله‌نوردی می‌تواند به افت استرس و اضطراب پشتیبانی کند. زمان افزایش ضربان قلب و آزاد شدن اندورفین‌ها (هورمون‌های نشاط‌آور)، حس کلی بهتر، تمرکز زیاد تر و روحیه مثبت‌تری به‌وجود می‌آید. این اثرات به‌اختصاصی در دفعات منظم و مختصر‌زمان، برای مثالً چند نوبت پله‌نوردی در طول روز، قابل مشاهده‌اند.

چطور پله‌نوردی را در برنامه‌ی روزانه بگنجانیم؟

اگر تصمیم دارید از این تمرین ساده بیشترین سود را ببرید، این نکات را مورد نظر داشته باشید:

۱. اغاز تدریجی: اگر تا کنون ورزش مداوم نداشته‌اید، با تعداد پله یا طبقه کمتر اغاز کنید.

۲. تکرار بین‌روزی: چند نوبت مختصر (برای مثالً ۲ تا ۳ بار در روز، هر بار ۵ دقیقه) تأثیرات بسیاری دارد.

۳. تنظیم شدت: نفس‌نفس زدن متعادل نشانه‌ی شدت مناسب است؛ اگر زیاد آسان باشد، اثربخشی افت می‌یابد.

۴. ایمنی در برتری: پوشیدن کفش مناسب، مراقبت از پله‌های لغزنده و تمرکز روی اعتدال الزامی‌ست.

مسئله نهایی

احتمالا هیچ تمرین ورزشی ساده‌تر از بالا رفتن از پله‌ها نباشد؛ اما شواهد فزاینده‌ای مشخص می کند این فعالیت در همین حد ساده، می‌تواند جریان خون مغزی را بالا ببرد، سلول‌های عصبی تازه بسازد، سلامت قلب را نگه داری و روحیه را تحکیم کند.

اگر به‌جستوجو یک روش آسان و در دسترس برای ترقی سلامت ذهن و جسم هستید، پله‌نوردی انتخابی هوشمندانه و اثربخش است.