اضطراب جدایی در کودکان ۸ تا ۱۴ ماهه طبیعی است. کودکان زیاد تر دوره‌ای را توانایی می‌کنند که در آن «وابسته» می باشند و از افراد و مکان‌های ناآشنا می‌ترسند. هنگامی که این هراس در کودکی بالای ۶ سال وجود داشته باشد، شدید باشد یا بیشتر از ۴ هفته ادامه اشکار کند، امکان پذیر که کودک به اختلال اضطراب جدایی مبتلا باشد.

اضطراب جدایی تقریباً ۴ تا ۵ درصد کودکان ۷ تا ۱۱ ساله را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این اختلال در نوجوانان کمتر دیده می‌شود و نزدیک به ۱.۳ درصد نوجوانان را دچار می‌کند. این اختلال به یک اندازه در دختران و پسران رخ می‌دهد.

علائم اختلال اضطراب جدایی

از جمله شایع‌ترین علائم اختلال اضطراب جدایی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

نگرانی غیرواقعی و مداوم مبنی بر این که اگر کودک از والد یا مواظب خود دور شود، اتفاق بدی برای او یا خودش بیفتد

امتناع از رفتن به مدرسه به منظور ماندن در کنار مواظب

امتناع از خوابیدن بدون وجود مواظب یا خوابیدن در جای دیگر

هراس از تنها ماندن

کابوس‌هایی با نوشته جدا شدن

شب‌ادراری

شکایت از علائم جسمی همانند سردرد و دل‌درد

هراس یا حس گناه شدید

علل و عوامل خطر اختلال اضطراب جدایی

علل احتمالی و عوامل خطر برای اختلال اضطراب جدایی شامل موارد زیر است:

یک اتفاقات استرس‌زا یا صدمه‌زا در زندگی کودک، همانند بستری شدن در بیمارستان، مرگ یکی از عزیزان یا حیوان خانگی یا تحول در محیط زندگی (همانند نقل مکان به خانه دیگر یا تحول مدرسه)

کودکانی که والدین بیش‌ازحد محافظه‌کار یا مواظب دارند، امکان پذیر که زیاد تر مستعد اضطراب جدایی باشند. در واقع، امکان پذیر که این حالت الزاماً بیماری کودک نباشد، بلکه نشانه‌ای از اضطراب جدایی والد نیز باشد. (والد و کودک می‌توانند اضطراب یکدیگر را تحکیم کنند)

کودکان مبتلا به اضطراب جدایی زیاد تر اعضای خانواده‌ای دارند که دچار اضطراب یا دیگر مشکلات سلامت روان می باشند که مشخص می کند خطر ابتلا به این اختلال امکان پذیر ارثی باشد

دلبستگی ناایمن به والدین یا مراقبان

استرس

دیگر اختلالات اضطرابی همانند حملات پانیک، اختلال اضطراب اجتماعی، فوبیاها یا آگورافوبیا

کودکان مبتلا به این اختلال امکان پذیر به اختلال وسواس فکری-عملی (OCD) یا افسردگی نیز دچار باشند

تشخیص اختلال اضطراب جدایی

پزشک کودک را از نظر علائم اختلال اضطراب جدایی بازدید می‌کند. اگر این علائم وجود داشته باشند، پزشک درمورد سابقه پزشکی کودک سوال کرده و معاینه جسمی انجام می‌دهد. این چنین، پزشک از شما، به گفتن مواظب، می‌خواهد پرسشنامه‌ها یا برسی‌هایی را تکمیل کنید که جزئیات بیشتری درمورد رفتارهای کودک می‌پرسند. این برسی‌ها به تشخیص اختلال اضطراب جدایی و دیگر انواع اضطراب پشتیبانی می‌کنند.

اگرچه هیچ آزمایش خاصی برای تشخیص این اختلال وجود ندارد، اما پزشک امکان پذیر از آزمایش‌های گوناگون (همانند آزمایش خون و دیگر بازدید‌های آزمایشگاهی) برای رد بیماری‌های جسمی یا عوارض جانبی داروها به گفتن علت علائم منفعت گیری کند.

اگر نشانه‌ای از بیماری جسمی اشکار نشود، پزشک امکان پذیر که کودک را به روان‌پزشک یا روان‌شناس کودک و نوجوان ارجاع دهد؛ این متخصصان برای تشخیص و درمان بیماری‌های روانی در کودکان و نوجوانان آموزش دیده‌اند. روان‌پزشکان و روان‌شناسان از ابزارهای اختصاصی مصاحبه و برسی برای بازدید حالت روانی کودک منفعت گیری می‌کنند. پزشک بر پایه گزارش علائم کودک و مشاهدات خود از نگرش و حرکت کودک، تشخیص می‌دهد.

درمان اختلال اضطراب جدایی

درمان بر پایه مقدار اختلال در کارکرد کودک و خانواده انجام می‌شود. در زیاد تر موارد خفیف، درمان شامل جلسات مشاوره‌ای است که مقصد‌ها را اشکار کرده و راهبردی برای دستیابی به آنها طراحی می‌کند و نیازی به درمان دارویی ندارد. در موارد شدیدتر، همانند وقتی که کودک از رفتن به مدرسه امتناع می‌کند، درمان شامل مشاوره‌های فشرده‌تر (طبق معمولً توسط درمانگر) و بعضی اوقات همراه با دارودرمانی است.

اهداف درمان شامل افت اضطراب کودک، تشکیل حس امنیت در کودک و مراقبان و آموزش به کودک و خانواده در رابطه الزام جدایی‌های طبیعی است. درمان‌های احتمالی شامل موارد زیر است:

درمان شناختی رفتاری (CBT): این روش که «او مباحثه درمانی» نیز نامیده می‌شود، روش مهم درمان اختلال اضطراب جدایی است. تمرکز این درمان بر این است که به کودک پشتیبانی کند تا بدون تشکیل ناراحتی یا اختلال در کارکرد، از مواظب خود جدا شود. این روش، شیوه فکر کردن کودک را تحول می‌دهد تا حرکت او مناسب‌تر شود. درمان خانوادگی نیز می‌تواند به خانواده در فهمیدن اختلال و حمایتبهتر از کودک در دوره‌های اضطراب پشتیبانی کند.

دارو: در موارد شدید، امکان پذیر از داروهای ضدافسردگی یا ضداضطراب منفعت گیری شود.

مداخله در مدرسه: مشاوران یا درمانگران مدرسه می‌توانند با اراعه مشاوره، به مدیریت علائم این اختلال پشتیبانی کرده و محیطی حمایتی برای کودک تشکیل کنند.

عمل های والدین: با درمانگر کودک خود سخن بگویید کنید تا بهتر بفهمید که این اختلال چطور بر زندگی روزمره او تأثیر می‌گذارد. مطمعن حاصل کنید که کودک جلسات درمانی خود را منظم و به‌موقع شرکت می‌کند، چون درمان منظم نتایج بهتری به همراه دارد. عوامل محرک اضطراب کودک را شناسایی کرده و از تکنیک‌های درمانی برای پشتیبانی به مدیریت احساسات او در خانه یا مدرسه منفعت گیری کنید.

پیشگیری از اختلال اضطراب جدایی

راه شناخته‌شده‌ای برای پیشگیری از این اختلال وجود ندارد، اما شناسایی و عمل به‌موقع زمان مشاهده علائم می‌تواند از شدت اضطراب و صدمه‌های بعدی بکاهد. علاوه بر این، تحکیم استقلال و مطمعن به نفس کودک از طریق حمایتو قبول، می‌تواند از ابراز مجدد اضطراب در آینده جلوگیری کند.

زیاد تر کودکان مبتلا به این اختلال بهبود می‌یابند، هرچند امکان پذیر علائم آنها در سال‌های سپس و در شرایط پراسترس مجدد ابراز کند. اغاز زودهنگام درمان و شراکت همه اعضای خانواده، بیشترین گمان پیروزی را دارد.