بر پایه گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO)، سالانه بیشتر از ۴.۵ تریلیون ته سیگار در جهان در محیط رها می‌شود. این فیلترها حاوی ترکیباتی همانند نیکوتین، فلزات سنگین و ریزپلاستیک‌ها می باشند که تجزیه کامل آن‌ها امکان پذیر تا ۱۰ سال طول بکشد.

در ایران نیز مطابق آمار غیررسمی، نزدیک به ۱۲ میلیارد نخ سیگار در سال مصرف می‌شود که اگر حتی نیمی از آن‌ها در معابر رها شود، با میلیون‌ها قطعه آلاینده تجزیه‌ناپذیر مواجه هستیم. این آلودگی‌ها می‌توانند به آب‌های زیرزمینی و خاک نفوذ کرده و چرخه غذایی موجودات را آلوده کنند.

ته سیگار به‌گفتن نشانه فرهنگی

رها کردن ته سیگار در معابر، فقط یک بی‌احتیاطی بهداشتی نیست، بلکه یک مطلب فرهنگی دارد: بی‌توجهی به فضاهای عمومی و حقوق دیگران.

مالکیت جمعی: معابر و پارک‌ها فضای مشترک‌اند و حرکت ما در آن‌ها بازتاب شخصیت و فرهنگ جمعی است.

تاثییر نمادین: ته سیگار روی زمین، همانند یک «امضا»ی نامرئی است که هویت فرد را به بی‌مسئولیتی گره می‌زند.

زنجیره بی‌نظمی: دیدن زباله کوچک، تمایل به بی‌توجهی و هنجارشکنی را در دیگران افزایش می‌دهد (مطابق نظریه «پنجره شکسته»).

توانایی شهرهای جهان

سنگاپور: جریمه رها کردن ته سیگار تا ۱۰۰۰ دلار سنگاپور است و مجرمان علاوه بر جریمه نقدی باید در برنامه‌های پاکسازی عمومی شرکت کنند.

نیویورک: شهرداری در سال ۲۰۱۴ سطل‌های اختصاصی ته سیگار را در خیابان‌های پرتردد نصب کرد که به افت ۴۰ درصدی رهاسازی آن انجامید.

توکیو: مناطق مرکزی «ممنوعیت سیگار در خیابان» وضع کرده‌اند و محل‌های خاصی برای سیگار کشیدن با امکانات جمع‌آوری فیلتر تشکیل شده است.

نقش رسانه‌ها و آموزش

رسانه‌ها می‌توانند با رویکردهای خلاق، ته سیگار را از یک زباله کوچک به یک نوشته بزرگ اجتماعی در ذهن مردم تبدیل کنند:

کمپین تصویری: منفعت گیری از تصاویر کلوزآپ ته سیگار در کنار چهره خسته شهر.

محتوای آموزشی مختصر: ویدئوهای ۳۰ ثانیه‌ای در شبکه‌های اجتماعی که نشان دهند یک ته سیگار چطور آب و خاک را آلوده می‌کند.

داستان‌گویی: روایت کودکانی که مجبورند ته سیگارها را از پارک یا ساحل جمع کنند.

راهکارهای اجرایی برای ایران

زیرساخت مناسب: نصب سطل‌های کوچک مخصوص ته سیگار در کنار ایستگاه‌های اتوبوس، ورودی پاساژها و مکان‌های عمومی.

قانون‌گذاری و جریمه: تعیین جریمه اشکار برای رهاسازی ته سیگار و اجرای واقعی آن با دوربین‌های شهری و گزارش مردمی.

کمپین‌های مثبت و مشارکتی: به جای سرزنش صرف، بر فرهنگ‌سازی مثبت و تشویق شهروندان به همکاری پافشاری شود.

همکاری با کافه‌ها و فروشگاه‌ها: اراعه جعبه‌های جیبی جمع‌آوری فیلتر به مشتریان سیگاری.

برنامه‌های داوطلبانه: سازمان‌دهی روزهای پاکسازی ته سیگار با شراکت دانش‌آموزان، سازمان‌های مردم‌نهاد و کسب‌وکارهای محلی.

ته سیگار، اگرچه کوچک است، اما نمادی از ته بی‌فرهنگی و بی‌توجهی به حقوق عمومی محسوب می‌شود. مبارزه با این اتفاق نیازمند ترکیب سه ابزار است: آموزش فرهنگی، زیرساخت مناسب و اجرای قاطع قانون. توانایی کشورهای موفق مشخص می کند که تحول حرکت شهروندان تنها با جریمه یا تنها با آموزش ممکن نیست، بلکه باید هر دو در کنار تشکیل حس تعلق به شهر و احترام به فضای عمومی باشد.