در دنیایی که فناوری‌های تازه عملا شدت و سهولت را در جریان زندگی روزمره به همراه آورده‌اند صنعت بیمه نیز با وجود اینشورتک منقلب شده است؛ تحولی که علتشده در کشورهای پیشرو فرآیندهای پیچیده و زمان‌بر بیمه به چند کلیک ساده بدل شود. با این وجود در ایران این مسیر هم چنان پر از موانعی برای فعالان بیمه است؛ از زیرساخت‌های ناکافی تا مقاومت ساختاری و افتاندوخته‌گذاری. «مجتبی حسینی»، فعال بازار بیمه، در این خصوص به عدم همکاری کافی رگولاتوری با ایده‌های نو به‌گفتن چالش مهم اشاره کرد و او گفت: «در تعداد بسیاری از موارد ایده‌های خلاقانه در همان مرحله های اولیه با مخالفت قانون‌گذار مواجه خواهد شد، بدون این که جایگزینی نظر شود یا محیطی برای آزمایش و برسی ایده‌ها فراهم شود. این در حالی است که در کشورهای پیشرو فضا برای آزمون و رشد استارتاپ‌های بیمه‌ای زیاد بازتر است.»

همین چند سال پیش گرفتن بیمه به سادگی خواست یک تاکسی اینترنتی و تنها با چند کلیک دور از ذهن به نظر می‌رسید، اما این فرَآیند اکنون در جهان در دسترس است؛ موضوعی که می‌توان آن را ارمغانی دانست که فناوری اینشورتک برای صنعت بیمه به همراه داشته است. به این علت صنعت بیمه که روزگاری با تاخیر و کاغذبازی شناخته می‌شد، اکنون در اغاز یک تحول دیجیتال قرار دارد. این تحول تنها به بهبود شدت و کارایی محدود نیست و اکنون نحوه ربط بیمه‌گر و بیمه‌گذار را نیز از مبنا دگرگون کرده است.

در معیار جهانی بازار اینشورتک طی سال‌های تازه رشد قابل توجهی داشته است. بر پایه گزارش شرکت تحقیقاتی Grand View Research، قیمت این بازار در سال ۲۰۲۲ نزدیک به ۵.۴۵ میلیارد دلار بوده است و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰ به بیشتر از ۱۵۰ میلیارد دلار برسد.

در کشورهایی همانند آمریکا و بریتانیا شرکت‌های بیمه با منفعت گیری از سیستم‌های هوشمند فرآیند برسی خسارت را در کمترین زمان انجام خواهند داد و بیمه‌نامه‌هایی اراعه می‌کنند که کاملا با سبک زندگی مشتریان همخوانی دارد، فرآیندی که علترضایت زیاد تر بیمه‌گذاران و وفاداری زیاد تر آنها به برندهای بیمه می‌شود.

در این بین ایالات متحده به‌گفتن بزرگ‌ترین بازیگر این حوزه شناخته می‌شود. آمار مشخص می کند نزدیک به ۳۶ تا ۳۸ درصد از سهم بازار جهانی اینشورتک در اختیار آمریکای شمالی است. در اروپا هم به‌اختصاصی کشورهای انگلستان و آلمان رشد سریعی را پشت سر می‌گذارند؛ نرخ رشد مرکب سالانه این حوزه در اروپا بیشتر از ۱۵ درصد تخمین زده شده است. چین نیز با داشتن بازار بزرگ، اندوخته‌گذاری‌های گسترده دولتی و قسمت خصوصی و اکوسیستم فناوری پیشرفته سریع‌ترین رشد را دارد. منطقه آسیا و اقیانوسیه نیز به گفتن یکی از سریع‌ترین بازارهای در حال رشد جهان شناخته می‌شود، به طوری که برخی گزارش‌ها نرخ رشد سالانه بیشتر از ۱۵ درصد را برای آن پیش‌بینی کرده‌اند.

با این حال، در ایران این مسیر هموار نیست و گسترش اینشورتک با چالش‌های بسیاری روبه‌روست. نبوده است زیرساخت‌های دیجیتال کافی، مقاومت ساختاری شرکت‌های بیمه در برابر تحول، افتاندوخته‌گذاری در حوزه نوآوری و محدودیت‌های قانونی و نظارتی با اهمیت ترین عواملی می باشند که شدت رشد و پذیرفتن این فناوری‌ها را افت داده‌اند.

عدم همکاری رگولاتوری با اینشورتک‌ها

«مجتبی حسینی»، فعال حوزه بیمه، در او مباحثه با دیجیاتو یکی از چالش‌های مهم فعالیت اینشورتک‌ها در ایران را عدم همکاری کافی رگولاتوری با ایده‌های نو دانست و او گفت:

«در تعداد بسیاری از موارد ایده‌های خلاقانه در همان مرحله های اولیه با مخالفت قانون‌گذار مواجه خواهد شد، بدون این که جایگزینی نظر شود یا محیطی برای آزمایش و برسی ایده‌ها فراهم شود. این در حالی است که در کشورهای پیشرو فضا برای آزمون و رشد استارتاپ‌های بیمه‌ای زیاد بازتر است.»

او مانع دیگر در این عرصه را فقر داده و دسترسی محدود به اطلاعات قابل منفعت گیری معارفه کرد و او گفت: «با وجود حجم زیاد داده در صنعت بیمه به علت نبوده است استانداردهای دقیق و راه حلهای مناسب جمع‌آوری قسمت بسیاری از این اطلاعات عملا غیرقابل منفعت گیری است. بدون داده معتبر امکان بهبود فرآیندها و گسترش خدمات نوآورانه وجود ندارد.»

حسینی این چنین افتاندوخته‌گذاری در شرایط اقتصادی پرریسک را یکی از مانع ها مهم گفت:

«پیشبرد یک ایده نو یا راه‌اندازی استارتاپ به اندوخته نیاز دارد. در چند سال تازه اندوخته‌گذاری در حوزه‌های نوآورانه از جمله بیمه زیاد محدود بوده است. تعداد بسیاری از استارتاپ‌ها به علت نبوده است اندوخته‌گذار یا عدم تمایل به اندوخته‌گذاری در اقتصاد ناامن، نتوانسته‌اند ایده‌های خود را اجرا کنند.»

او پافشاری کرد: «در شرایط جاری ما هم چنان مشغول حل مسائل اولیه و گذار از فضای سنتی به دیجیتال هستیم، آن هم در حالی که حتی در این لایه ابتدایی با مقاومت و سخت‌گیری نهادهای ناظر مواجه می‌شویم. طبیعی است که در این چنین فضایی اجرای یک ایده نوآورانه و بی‌سابقه کاری زیاد دشوار خواهد می بود.»

این فعال حوزه بیمه با اشاره به سابقه طویل صنعت بیمه و بانکداری در جهان او گفت: «این دو صنعت از قدیمی‌ترین حوزه‌های اقتصادی می باشند که بیشتر از ۲۰۰ تا ۲۵۰ سال سابقه قانون‌گذاری دارند. از آنجا که مدام با پول سروکار داشته‌اند، امکان ابراز فساد و تقلب در آن‌ها بالا بوده و همین نوشته علتشده قانون‌گذاران در برابر نوآوری محتاط و کند عمل کنند. تحول قوانین در این حوزه‌ها مدام با نگرانی از سواستفاده احتمالی همراه بوده است.»

به حرف های او در ایران نیز شرایط شبیهی حاکم است و این صنایع نسبت به دیگر قسمت‌ها عقب‌تر مانده‌اند. حسینی گفت:

«در صنعت بانکی طی سال‌های تازه تغییرات قانونی تشکیل شده و تا حدی به استانداردهای جهانی نزدیک شده‌ایم، اما در حوزه اینشورتک تحول جدی رخ نداده است. نه قانون‌گذاری جدیدی شکل گرفته و نه تحول اساسی در رویکرد عملیاتی شرکت‌های بیمه برای پیشبرد این حوزه دیده می‌شود. در برخی موارد فقط ظاهر کار تحول کرده و خدمات به فضای آنلاین منتقل شده، اما باطن و قوانین هم چنان سنتی باقی مانده‌اند.»

حسینی به پایین بودن ضریب نفوذ بیمه در سرزمین نیز اشاره کرد و او گفت: «ضریب نفوذ بیمه – یعنی نسبت حق بیمه تولیدی به تشکیل ناخالص داخلی – شاخصی از گسترش‌یافتگی یک سرزمین است. حتی با وجود اجباری بودن برخی بیمه‌نامه‌ها همانند شخص ثالث این شاخص در ایران پایین‌تر از تعداد بسیاری کشورهاست. اگر اجبار این بیمه‌نامه‌ها برداشته شود رقم ضریب نفوذ حتی کمتر هم خواهد شد. این قضیه مشخص می کند باید در سطح کلان به افزایش این ضریب فکر کرد.»