ناکامی تازه مذاکرات سازمان ملل برای دستیابی به یک معاهده جهانی الزام‌آور برای مقابله با زباله‌های پلاستیکی، بار دیگر این حقیقت را آشکار کرد که مشکل پلاستیک زیاد عمیق و چندوجهی‌ است. این ماده همه‌گیر، نه‌تنها یک منبع عظیم آلودگی زیست‌محیطی است، بلکه به یکی از بزرگ‌ترین و روبه رشدترین عوامل بحران تغییرات اقلیمی نیز تبدیل شده است. کارشناسان هشدار خواهند داد که فقط تمرکز روی بازیافت، یک راه‌حل ناکافی است، چون قسمت عمده صدمه‌های آب‌وهوایی پلاستیک، نه در آخر عمر آن، بلکه به همان ابتدای فرایند تشکیل مربوط می‌شود.

به گزارش وب‌سایت MIT، تشکیل پلاستیک از سال ۱۹۵۰ به‌طور متوسط سالانه ۹ درصد افزایش یافته و در سال ۲۰۱۹ به ۴۶۰ میلیون تن رسیده است. اما مسئله مهم، وابستگی شدید این صنعت به سوخت‌های فسیلی است. اکنون، ۱۲ درصد از تقاضای جهانی نفت و بیشتر از ۸ درصد از تقاضای گاز طبیعی، صرف تشکیل پلاستیک می‌شود.

این وابستگی، به انتشار کردن حجم عظیمی از گازهای گلخانه‌ای منجر می‌شود. بر پایه گزارش‌ها، تشکیل پلاستیک در سال ۲۰۱۹ به‌تنهایی مسئول انتشار کردن ۲.۲۴ میلیارد تن دی‌اکسید کربن بوده است که معادل نزدیک به ۵ درصد از کل انتشارات جهانی است. پیش‌بینی‌ها حتی از این هم دلواپس‌کننده‌تر می باشند و تخمین می‌زنند که این رقم تا سال ۲۰۶۰ دو برابر می‌شود و به ۴ میلیارد تن می‌رسد.

مشکل بازیافت پلاستیک

علت مهم ناکامی مذاکرات سازمان ملل، اختلاف نظر عمیق بر سر قضیه «چرخه کامل حیات» پلاستیک می بود. تعداد بسیاری از کشورها و گروه‌های زیست‌محیطی اصرار داشتند که هرگونه معاهده‌ای باید به فراتر از مدیریت زباله و بازیافت برود و شامل محدودیت در تشکیل پلاستیک نیز باشد.

اما این رویکرد با مخالفت شدید کشورهای تولیدکننده نفت همانند عربستان سعودی و کویت و این چنین ایالات متحده روبه رو شد. این کشورها با استدلال این که محدودیت تشکیل خارج از محدوده مذاکرات است، عملاً هرگونه پیشرفت را متوقف کردند.

حقیقت تلخ این است که کمتر از ۱۰ درصد از کل پلاستیکی که تا بحال تشکیل شده، بازیافت شده است. اما حتی اگر این رقم به طور معجزه‌آسایی افزایش یابد، مشکل مهم حل نخواهد شد.

قسمت عمده گازهای گلخانه‌ای مرتبط با پلاستیک، در مرحله تشکیل آن، یعنی وقتی که نفت و گاز به گفتن ماده اولیه و منبع انرژی به کار می‌روال، آزاد می‌شود. به این علت، تا وقتی که ما به تشکیل پلاستیک با این حجم و با این راه حلهای کربن‌محور ادامه دهیم، بحران آب‌وهوایی ناشی از آن نیز ادامه خواهد یافت.

اگرچه مذاکرات معاهده پلاستیک اکنون متوقف شده، اما تا این مدت به‌طور کامل از بین نرفته است. بااین‌حال، این بن‌بست به ما مشخص می کند راه‌حل واقعی بحران پلاستیک، نه فقط در سطل‌های بازیافت، بلکه در بازنگری کامل در نحوه تشکیل، مصرف و وابستگی ما به این ماده نهفته است.