خبرهای رسیده مشخص می کند در تعداد بسیاری از شهرستان‌های سرزمین واکسن یادآور دانش‌آموزان با افتجدی روبه رو شده است؛ آن‌هم در روزهایی که مهلت ثبت‌نام مدارس به انتها رسیده و برگه تزریق این واکسن نیز جزء شروط ثبت‌نام است.

رصد ما از حالت مقداری این واکسن در شهرستان‌های گوناگون، از اصفهان در مرکز سرزمین گرفته تا شهر ساری به‌گفتن مرکز استان مازندران و این چنین شهرهای فرد دیگر همانند بندرعباس، شیراز، مشهد، رشت و سنندج مشخص می کند خبری از واکسن نیست. جواب همه مراکز بهداشت این شهرها به خانواده‌های دانش‌آموزان نیز این است که تا این مدت از تهران برایشان واکسن ارسال نشده؛ کاری که سال‌های قبل با روالی عادی طی می‌شد و اکنون به نظر می‌رسد افزایش تنش‌های بین‌المللی بر این نوشته نیز تاثییر سوء گذاشته است. 

«با وجود ادعاهای تعداد بسیاری که برخی می‌انها گفتند تحریم‌ها روی مواد غذایی و دارو تاثییر ندارد، باید بگویم اصلا این‌طور نیست. همین واکسن‌ها وقتی به راحتی داخل سرزمین می‌شدند، اما اکنون تهیه تعداد بسیاری از آن‌ها برای مشکلاتی که در مبادی ورود، انتقال کشتی به هواپیما و همانند آن وجود دارد، زیاد دشوار و تبدیل به بحرانی جدی شده است. ابتدا معضل تحریم وجود داشت و اکنون هم که توانایی جنگ ۱۲روزه و مکانیسم ماشه سختی شرایط را تشدید کرده است». این توضیحی است که قباد مرادی، رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، می‌دهد، در جواب به وضعیتی که تشکیل شده است. 

واکسن کلاس دهم یکی از واکسن‌های مهم و الزامی در برنامه ایمن‌سازی نوجوانان است که معمول در نزدیک به ۱۵سالگی تزریق می‌شود. این واکسن برای پیشگیری از بیماری‌هایی همانند دیفتری، کزاز و سیاه‌سرفه طراحی شده و نقش مهمی در نگه داری سلامت عمومی ایفا می‌کند و در واقع تزریق به‌موقع واکسن کلاس دهم، سیستم ایمنی بدن را در برابر بیماری‌های خطرناک تحکیم می‌کند. وزارت بهداشت هر سال با همکاری آموزش‌وپرورش و مدارس برنامه‌ای منظم برای تزریق این واکسن در سراسر سرزمین اجرا می‌کرد که این برنامه امسال با مانعی جدی مواجه شده است. 

واکسن از تهران فرستاده نشده

«درست و دقیق یک ماه شده که معطل رسیدن این واکسن هستیم. مدرسه هم اصرار داشت که تا برگه تزریق واکسن را اراعه ندهید، ثبت‌نام انجام نمی‌شود. چندین بار رفتم و آمدم و برایشان توضیح دادم که ما می‌خواهیم واکسن بزنیم اما مرکز بهداشت می‌گوید واکسن نیست. بالاخره در مرکز آشنایی اشکار کردم و از او خواستم مشکل ما را با مدرسه حل کند. در نهایت اتفاق خوب این می بود که از مرکز با مدرسه تماس گرفتند و توضیح دادند که واکسن‌ها تا این مدت از تهران ارسال نشده‌اند».

اینها را «فاطمه» از ساری می‌گوید که خودش هم معلم است. از میانه مرداد که کارهای ثبت‌نام فرزندش در مدرسه را اغاز کرده است، هفته‌ای نبوده که به مرکز بهداشت سر نزند و هر بار هم به او قول آینده و شنبه بعدی را داده‌اند. او یقیناً بعد از آن تماس تلفنی، توانست کارهای مربوط به ثبت‌نام پسرش را انجام دهد: «سپس از آن توانستیم ثبت‌نام کنیم، اما مدام هم منتظریم تا وعده مرکز بهداشت عملی شود و واکسن‌ها به شهر ما برسد؛ چراکه در همه این یک ماه هر بار مراجعه کردم انها گفتند که این شنبه واکسن‌ها می‌رسند و تا این مدت هیچ خبری نشده است». 

«نیما» که خودش در شیراز در یکی از مراکز بهداشت کار می‌کند و دخترش کلاس دهم است نیز همین مشکل را داشته؛ با این تفاوت که برای اشراف به شرایط، دیگر زیاد دچار کارهای ثبت‌نام نشد: «ما در جریان بودیم که امسال به قرار همیشه واکسن‌ها از تهران ارسال نشده‌اند. برای همین زیاد سریعتر به مدیر مدرسه دخترم خبر دادم تا برای بقیه خانواده‌ها هم دردسر درست نشود. همسرم هم به چند نفر از دوستانش که معلم می باشند، خبر داد تا به مدرسه خودشان ماجرا را بگویند و دست‌کم در این بین این خانواده‌های دانش‌آموزان نباشند که بین مراکز بهداشت و مدارس برای ثبت‌نام به مشکل می‌خورند». 

او می‌گوید این مشکلات به گمان زیاد مربوط به واردات واکسن است: «به نظر می‌رسد که ما در واردات واکسن به مشکلی خورده‌ایم که تهران برای مراکز بهداشت شهرهای گوناگون سرزمین واکسن ارسال نمی‌کند؛ چون تا جایی که من می‌دانم چندین شهر دیگر نیز دقیقا همین مشکل را داشته‌اند». 

افتواکسن از اصفهان تا بندرعباس

یقیناً فرضیه «نیما» هم نادرست به نظر نمی‌رسد. «منا»، یکی دیگر از همین والدین است که در اصفهان زندگی می‌کند. او می‌گوید همه سه هفته تازه به او وعده داده‌اند که واکسن‌ها می‌رسد، اما خبری نشده است: «پسر من فوبیا دارد و به هزار زحمت راضی‌اش کرده بودم که بیاید و واکسن بزند، اما هر بار رفتیم انها گفتند واکسن از تهران نرسیده است. اکنون هم آن‌قدر اضطراب تحمل کرده است که می‌گوید دیگر امکان ندارد این چنین کاری انجام دهد».

او هم بالاخره توانسته کارهای ثبت‌نام پسرش در کلاس دهم را انجام دهد: «خوشبختانه مدیر مدرسه راضی شد که ثبت‌نام کند. در واقع قضیه مهم این است که هنگامی پول را بپردازی، دیگر مانعی برای ثبت‌نام وجود ندارد و این چنین مواردی را زیرسبیلی رد می‌کنند. بااین‌حال، می‌دانم برخی مدارس سخت‌گیرانه‌تر عمل کرده‌اند».

بازدید‌ها مشخص می کند می باشند والدینی که تا این مدت نتوانسته‌اند کارهای مربوط به ثبت‌نام را نهایی کنند.

«فریبا» یکی از این والدین است که می‌گوید مدیر مدرسه پسرش می‌گوید تا زمان نهایی‌نشدن کارهای واکسن، ثبت‌نام را انجام نخواهد داد: «ما اینجا در سنندج گزینه‌های مقداری برای انتخاب مدرسه پسرم داشتیم. کلا دو مدرسه می باشند که شرایط آموزشی بالایی دارند و همین دو مدرسه هم آن‌قدر در ثبت‌نام سخت‌گیری می‌کنند که واقعا همین معضل واکسن را کم داشتیم. مدیر این مدرسه هم با وجود توضیحاتی که ما به او داده‌ایم، می‌گوید تا هنگامی کارهای واکسن انجام نشود، ثبت‌نام را نهایی نمی‌کند. واقعا حتی پول را هم از ما نگرفته است، با این که رقم پایینی هم نیست. نگرانی مدیر از این است که ثبت‌نام را انجام دهد و بعدا خانواده‌ها نسبت به تزریق واکسن حساس نباشند». 

او می‌گوید همه این حواشی علتشده پسرش نیز اضطراب بسیاری متحمل شود: «پسر من هم که در همه ماه‌های قبل اصرار داشت برای سال تازه به این مدرسه برود، اکنون دلواپس شده است و هر روز اضطراب دارد که نکند مدارس اغاز شود و او نتواند کارهای ثبت‌نامش را به انت‌ها رساند». پیگیری‌ها نشان داد در شهرهای فرد دیگر همچون مشهد، بندرعباس و رشت نیز معضل افتواکسن یادآور برای دانش‌آموزان برقرار است. 

۴۰۰ هزار دُز واکسن داخل کردیم که کافی نبوده است

قباد مرادی، رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر، در جواب به نوشته این گزارش یعنی نرسیدن واکسن‌های یادآوری از تهران به شهرستان‌ها را قبول کرد و او گفت: «واکسن‌هایی که باید در این رده سنی و برای کلاس‌دهمی‌ها تزریق شود، جزء مواردی می باشند که از خارج از سرزمین داخل خواهد شد و امسال به علت ابراز مشکلاتی از سوی سازمان غذا و دارو و شرکت متصدی مربوط به این کار، تا این مدت این واردات انجام نشده است».

او با اشاره به واردات ۴۰۰ هزار دُز در هفته قبل در ادامه گفت: «هفته قبل ۴۰۰ هزار دُز از این واکسن‌ها به سرزمین داخل شد، اما کافی نبوده است و به همین علت برخی شهرها تا این مدت محموله واکسن خود را از تهران دریافت نکرده‌اند. با دقت به این که ما در این دوره سنی نزدیک به ۸۰۰ هزار تا یک میلیون دانش‌آموز داریم، به همین علت هم با افتواکسن در برخی شهرها مواجه شده‌ایم». 

حرف های می‌شود این مشکل تا ۱۰ روز آینده رفع شود: «مطابق برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده تا ۱۰ روز آینده بیشتر از دو میلیون دُز واکسن با همکاری شرکت وابسته از هند داخل می‌شود. در آن صورت مشکل جاری هم به‌طور کامل رفع خواهد شد». 

مرادی این چنین جنگ ۱۲روزه، تحریم‌ها و معضل مکانیسم ماشه را نیز در ابراز این مشکل اثرگذار دانست: «با وجود ادعای تعداد بسیاری که می‌انها گفتند تحریم‌ها روی مواد غذایی و دارو تاثییر ندارد، باید بگویم که اصلا این‌طور نیست. همین واکسن‌ها وقتی به راحتی داخل سرزمین می‌شدند، اما اکنون تهیه تعداد بسیاری از آن‌ها برای مشکلاتی که در مبادی ورود، انتقال کشتی به هواپیما و همانند آن وجود دارد، زیاد دشوار و تبدیل به بحرانی جدی شده است. ابتدا معضل تحریم وجود داشت و اکنون هم که توانایی جنگ ۱۲روزه و مکانیسم ماشه سختی شرایط را تشدید کرده است». 

یقیناً پیش‌تر هم معاونت بهداشت وزارت بهداشت در او گفت‌وگویی به این نوشته اشاره کرده می بود. علیرضا رئیسی، معاون وزیر بهداشت، در نشست خبری که هفته قبل برگزار شده می بود، دراین‌باره حرف های می بود: «ما زیاد تر واکسن‌های خود را از هند داخل می‌کنیم که علاوه بر ارزبری که دارد، برخی اوقات برای انتقال و ترابری آن‌ها به مشکل برخورد می‌کنیم؛ آن‌هم برای مشکلات مربوط به تحریم که خودتان با آن آشنایی دارید. برای مثال در جنگ ۱۲روزه به علت مشکل پروازها که نمی‌توانستند واکسن داخل کنند، زیاد دچار مشکل شدیم و از ذخایرمان منفعت گیری کردیم تا این که بالاخره مجدد پروازها به حالت عادی برگشت و توانستیم فرایند واردات را انجام دهیم».

جمله آخر رئیسی اما در شرایطی نقل شده است که همین الان به قبول رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر، شهرستان‌های بسیاری به واسطه ارسال‌نشدن واکسن یادآور با مشکل ثبت‌نام دانش‌آموزان مواجه شده‌اند. اکنون هم باید چشم به راه ماند و دید آیا وعده واردات بیشتر از دو میلیون دُز واکسن تا ۱۰ روز آینده از مبدأ هند انجام خواهد شد یا خیر.