کوروش صادق‌زاده امروز در نشست بازدید چالش‌های قسمت کشاورزی استان گلستان با اشاره به سابقه تاریخی و جایگاه اتاق بازرگانی اظهار کرد: این مجموعه به‌گفتن پارلمان قسمت خصوصی ماموریت‌ای اجرایی ندارد اما نقش آن اراعه مشاوره به قوای سه‌گانه و پیگیری سیاست‌های کلان در جهت بهبود فضای کسب‌وکار است. مرکز ملی مطالعات کشاورزی و آب در همین چارچوب و با مقصد سیاست‌پژوهی و انتقال یافته‌های تخصصی به بدنه حاکمیت شکل گرفته است.

رئیس مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران در ادامه با گفتن این که مرکز تا بحال در موضوعات حیاتی همچون انرژی، آب و اندوخته‌گذاری چندین دفعه هشدارها و پیشنهادهای کارشناسی خود را به دولت اراعه کرده است، افزود: این مرکز نقش سخنگوی قسمت خصوصی کشاورزی ایران را ایفا می‌کند و مأموریت مهم آن ترقی منفعت‌وری، جذب اندوخته‌گذاری داخلی و خارجی و این چنین انتقال دانش و تجارب جهانی به کشاورزی سرزمین است.

صادق‌زاده با اشاره به آمارهای اقتصادی در سرزمین او گفت: تولیدات قسمت کشاورزی ایران سالانه نزدیک به ۳۸ تا ۳۹ میلیارد دلار برآورد می‌شود که معادل هفت تا هشت درصد تشکیل ناخالص داخلی سرزمین است. سهم این قسمت در قیاس با کشورهای گسترش‌یافته و حتی در حال گسترش زیاد بالاست؛ در حالی که در ایالات متحده، آلمان و ژاپن سهم کشاورزی از اقتصاد کمتر از یک درصد است و تنها کشورهایی نظیر هند هم چنان سهمی دو رقمی دارند.

به حرف های وی، این حقیقت مشخص می کند که ساختار اقتصادی ایران باید به سمت صنعتی‌شدن حرکت کند و تمرکز بیشتر از حد بر کشاورزی معیشتی نمی‌تواند پاسخگوی چالش‌های روزافزون سرزمین باشد.

 انرژی‌بر بودن کشاورزی ایران

رئیس مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران با اشاره به مصرف بالای انرژی در قسمت کشاورزی فرمود: برای تشکیل ۳۸ میلیارد دلار محصولات کشاورزی، این قسمت بیشتر از ۱۴ درصد برق سرزمین، روزانه نزدیک به ۵۰ هزار بشکه نفت و میلیون‌ها تن گاز گلخانه‌ای مصرف می‌کند. این الگوی مصرف علاوه بر تشدید بحران محیط زیستی، منفعت‌وری پایین را نیز مشخص می کند.

او گفت: قسمت کشاورزی ایران سه درصد کل انرژی سرزمین را به خود تعلق داده است، در حالی که قیمت افزوده آن مشابه با این حجم از مصرف نیست و همین قضیه الزام بازنگری در سیاست‌های حمایتی و اندوخته‌گذاری را پررنگ‌تر می‌کند.

 ابر بحران آب؛ تهدیدی جدی برای کشاورزی

صادق‌زاده با اهمیت ترین چالش کشاورزی سرزمین را ابربحران آب دانست و او گفت: طی سه دهه تازه بارش‌ها در ایران به طور متوسط ۱۶ درصد افت یافته و دگرگونی در الگوی بارش، کم شدن شدید روان‌آب‌ها و افت ذخایر برفی، منبع های تجدیدپذیر را به‌شدت افت داده است.

وی خاطرنشان کرد: تعداد چاه‌های آب از ۴۷ هزار حلقه در سال ۱۳۵۰ به بیشتر از یک میلیون رسیده و بر پایه پژوهش‌ها حداقل ۳۵۰ میلیارد متر مکعب اضافه برداشت از منبع های زیرزمینی صورت گرفته است؛ این مقدار، حاصل میلیون‌ها سال ذخیره طبیعی بوده و اکنون به شدت از بین می‌رود.

رئیس مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران با هشدار نسبت به فرونشست زمین در بیشتر از ۴۰۰ دشت سرزمین او گفت: فرونشست به یک تهدید سرزمینی و تمدنی بدل شده و در استان‌هایی همانند اصفهان و کرمان حتی گمان جابه‌جایی میلیون‌ها نفر جمعیت وجود دارد.

صادق‌زاده پیامدهای بحران آب را افت حاصلخیزی خاک، شوری زمین‌های کشاورزی، خشک شدن تالاب‌ها و رودخانه‌ها، افزایش گردوغبار و بیماری‌های ناشی از آن برشمرد و پافشاری کرد: بدون تحول سریع سیاست‌ها، امنیت غذایی و زیست‌محیطی سرزمین به‌شدت تهدید خواهد شد.

وی با اشاره به توانایی کشورهایی همانند آمریکا و اسپانیا که توانستند در بازه ۱۰ تا ۲۰ ساله مصرف آب کشاورزی را افت دهند، او گفت: ایران نیز ناگزیر است برداشت از منبع های آب کشاورزی را از نزدیک به ۸۰ میلیارد متر مکعب به ۵۰ میلیارد متر مکعب افت دهد.

صادق‌زاده خاطرنشان کرد: افت برداشت سالانه بین ۱۵ تا ۳۰ میلیارد متر مکعب از منبع های زیرزمینی، تخصیص حداقل ۱۲ میلیارد متر مکعب آب برای حق‌آبه‌های زیست‌محیطی، افزایش منفعت‌وری آب در کشاورزی از سطح جاری ۱.۲ به بیشتر از ۳، تحول الگوی کشت و جایگزینی محصولات کم‌آب‌بر و دقت به مفهوم آب مجازی و واردات محصولات پرآب‌بر در برابر گسترش صادرات محصولات کم‌آب‌بر از جمله راهکارهای افت مصرف آب در قسمت کشاورزی است.

عواقب قیمت‌گذاری دستوری 

وی با انتقاد از سیاست‌های قیمت‌گذاری دستوری او گفت: این روال انگیزه اندوخته‌گذاری را در محصولات استراتژیک از بین برده و جهت شده کشاورزی ایران هم چنان در سطح معیشتی باقی بماند.

صادق‌زاده بر لزوم حرکت به سمت کشاورزی صنعتی و شرکت‌های بزرگ کشت و صنعت پافشاری کرد و افزود: خرد بودن اراضی و پراکندگی منفعت‌برداران مانع جدی ترقی منفعت‌وری است.

وی این چنین با پافشاری بر نقش شراکت مردمی در مدیریت منبع های آب اظهار کرد: بحران آب فقطً یک نوشته دولتی نیست و بدون تحول نگرش عمومی در مصرف آب، پیروزی سیاست‌های کلان مقدور نخواهد می بود. همان‌گونه که مردم در دوران جنگ همراهی کردند، امروز نیز باید به عمق بحران پی ببرند و در اصلاح الگوهای مصرف شراکت داشته باشند.

وی از همه دستگاه‌های دولتی، نهادهای مدنی و قسمت خصوصی خواست برای تدوین برنامه‌های گسترش پایدار و درازمدت همسو شوند و افزود: اتاق بازرگانی و مرکز ملی مطالعات آماده‌اند نقش تسهیلگر و مشاور مؤثر برای عبور از مشکلاتهای اینده را ایفا کنند.