موجودات نامرئی که در روده‌های ما زندگی می‌کنند، می‌توانند معماران خاموش سلامتی ما باشند. پروفسور دکتر “گولچین آلپ آوجی” از دانشگاه علوم پزشکی، با گفتن این که “دوره پروبیوتیک‌های شخصی‌سازی شده اغاز شده است”، مفهوم تازه سلامت را که با علم شکل گرفته است، تشریح کرد.

تاثییر از گوارش تا سیستم ایمنی؛ کنترل سیستم‌های حیاتی بدن

کلمه “میکروبیوتا” که در سال‌های تازه زیاد می‌شنویم، به تریلیون‌ها میکروارگانیسمی اشاره دارد که در بدن ما، به‌اختصاصی در روده‌ها زندگی می‌کنند.

این میکروارگانیسم‌ها بر تعداد بسیاری از سیستم‌های بدن، از هضم و گوارش گرفته تا سیستم ایمنی، اعتدال هورمونی و حتی خلق‌وی، تأثیر می‌گذارند.

برای فهمیدن بهتر این نوشته، باید با سه مفهوم کلیدی آشنا شویم:

• پروبیوتیک‌ها (Probiotics): باکتری‌های زنده و سودمند حاضر در میکروبیوتا می باشند.
• پری‌بیوتیک‌ها (Prebiotics): منبع غذایی این باکتری‌های سودمند می باشند.
• پست‌بیوتیک‌ها (Postbiotics): مواد بیولوژیکی مفیدی می باشند که توسط این موجودات زنده تشکیل خواهد شد.

به حرف های دکتر گولچین آلپ آوجی:«نگه داری اعتدال میکروبیوتا پایه و مبنا سلامتی است و برهم خوردن آن، نقطه اغاز تعداد بسیاری از بیماری‌ها است.»

آیا همه باید از پروبیوتیک منفعت گیری کنند؟

دکتر آوجی به این سوال پاسخی قاطع می‌دهد:

«خیر، همه نباید از یک نوع پروبیوتیک شبیه منفعت گیری کنند.»

او توضیح می‌دهد که محتوای میکروبیوتای روده هر فرد متفاوت است. به این علت، منفعت گیری از پروبیوتیک‌ها بدون انجام آنالیز شخصی، امکان پذیر بی‌تاثییر باشد و حتی در برخی موارد تبدیل عواقب ناخواسته شود.

پروبیوتیک‌ها چه کار می‌کنند و در چه غذاهایی یافت خواهد شد؟

پروبیوتیک‌ها سیستم گوارش را تنظیم می‌کنند، سیستم ایمنی را تحکیم کرده و از بدن در برابر عفونت‌ها محافظت می‌کنند.

منبع های طبیعی پروبیوتیک:

غذاهای تخمیر شده زیر منبع های غنی و طبیعی پروبیوتیک می باشند:

• ماست و کفیر
• ترخینه (Tarhana)
• انواع ترشی
• نوشیدنی بوظه (Boza)
• پنیرهای تخمیری

این مواد غذایی به طور طبیعی حاوی میکروارگانیسم‌های زنده‌ای می باشند که از فلور روده حمایتکرده و به سلامت گوارش پشتیبانی می‌کنند.

مسئله مهم: دکتر آوجی هشدار می‌دهد: «مقدار پروبیوتیک دریافتی از غذاها امکان پذیر برای هر فرد کافی نباشد؛ چون مقدار زنده ماندن هر باکتری، مقاومت آن در برابر اسید معده و ظرفیت اتصال آن به بدن متفاوت است.»

مزایا دریافت کافی پروبیوتیک برای بدن چیست؟

منفعت گیری صحیح و علمی از پروبیوتیک‌ها مزایای زیر را به همراه دارد:

1. تحکیم سیستم ایمنی بدن
2. نگه داری اعتدال روده
3. افت التهاب (Inflammation)
4. تأثیر مثبت بر خلق‌وخو (از طریق محور میکروبیوتا-مغز)
5. افت خطر ابتلا به دیابت، چاقی و بیماری‌های آلرژیک

تأثیر بر همه بدن؛ فراتر از یک مشکل گوارشی

مطالعات بالینی تازه نشان خواهند داد که پروبیوتیک‌ها تنها بر سلامت گوارش تأثیر ندارند؛ بلکه در بهبود و کنترل سندروم متابولیک، افسردگی، بیماری‌های خودایمنی، برخی انواع سرطان، بیماری‌های پوستی و اختلالات عصبی نیز نقش حمایتی ایفا می‌کنند.

دکتر گولچین آلپ آوجی می‌گوید:«میکروبیوتا دیگر فقط با سیستم گوارش مرتبط نیست، بلکه با همه بدن در ربط است. به اختصاصی تحقیقات حوالی “محور میکروبیوتا-مغز” در حال تشکیل تحولی عظیم در دنیای پزشکی است.»

مصرف آگاهانه الزامی است

پروبیوتیک‌ها از سویه‌های (Strains) گوناگون باکتریایی راه اندازی شده‌اند، همانند: لاکتوباسیلوس، بیفیدوباکتریوم و ساکارومایسس بولاردی.

دکتر آوجی هشدار می‌دهد:

«تأثیر یک پروبیوتیک مستقیماً با نوع باکتری حاضر در آن مرتبط است. اکثر مصرف‌کنندگان این تفاوت را نادیده می‌گیرند. به همین علت، انتخاب آگاهانه زیاد حیاتی است.»

“پروبیوتیک شخصی‌سازی شده” چیست؟

پروبیوتیک شخصی یا اختصاصی، نوعی پروبیوتیک است که بر پایه آنالیز میکروبیوتای فرد و با منفعت گیری از میکروارگانیسم‌های با منشاء انسانی که دقیقاً با اعتدال میکروبی آن شخص سازگار است، تهیه می‌شود.

دکتر آوجی که نزدیک به ۲۰ سال روی میکروارگانیسم‌های پروبیوتیک مطالعه کرده است، می‌گوید:«میکروبیوم هر فرد بر پایه ژنتیک، تغذیه، استرس و عوامل محیطی تحول می‌کند. به این علت رویکرد “یک نسخه پروبیوتیک برای همه” صحیح نیست.»

او با پافشاری بر این که “آنالیز صحیح میکروبیوتا، نقشه سلامت شخصی هر فرد را ترسیم می‌کند”، نسبت به اطلاعات غلط و رو به رشد در جامعه هشدار داد.

یافته‌های شگفت‌انگیز از جهان و ترکیه

• در ایالات متحده آمریکا: مطالعه‌ای نشان داده است که منفعت گیری از پروبیوتیک‌های شخصی‌سازی شده، بهبود فلور روده بعد از مصرف آنتی‌بیوتیک را تا ۳ برابر تسریع می‌کند.
• در ژاپن: گزارش شده است که سویه‌های خاصی از پروبیوتیک‌ها اثرات مثبتی بر افسردگی و اضطراب دارند.

میکروبیوتای روده، مغز دوم ماست

دکتر گولچین آلپ آوجی تصریح کرد که تریلیون‌ها میکروارگانیسم در بدن انسان تنها در هضم غذا نقش ندارند، بلکه مستقیماً بر ایمنی، اعتدال هورمونی و سلامت روان تأثیرگذارند.

او افزود:«میکروبیوتای روده به اندازه یک عضو حیاتی بدن مهم است. برهم خوردن اعتدال آن عرصه‌ساز تعداد بسیاری از بیماری‌ها است؛ از دیابت و چاقی گرفته تا افسردگی و بیماری‌های خودایمنی.»

نتیجه‌گیری: آنالیز میکروبیوتا دیگر یک کالای لوکس نیست، بلکه بخشی از مدیریت سلامت شخصی است.

همانطور که دکتر آوجی پافشاری می‌کند:

«منفعت گیری از پروبیوتیک‌های شخصی‌سازی شده، در آینده به گفتن “تاثییر انگشت سلامت شخصی” شناخته خواهد شد. شناخت میکروبیوتای ما، شناخت خودمان است.»