دکتر شهنی کرم‌زاده رئیس انجمن ریاضی ایران با ارسال نامه‌ای خطاب به رئیس اتحادیه بین‌المللی ریاضیات ضمن اعتراض رسمی به محرومیت پژوهشگران ایرانی از کنگره بین‌المللی ریاضیدانان ۲۰۲۶ نوشت:

«پروفسور هیراکو ناکاجیما،

من به نمایندگی از جامعه ریاضی ایران، برای ابراز نگرانی عمیق و اعتراض رسمی نسبت به یک نوشته زیاد دلواپس‌کننده به شما می‌نویسم. به خبر ما رسیده است که وب‌سایت رسمی ثبت‌نام در «کنگره بین‌المللی ریاضیدانان ۲۰۲۶» که تحت حمایتاتحادیه محترم ما برگزار می‌شود، به طور سیستماتیک افرادی را که تصمیم دارند از آدرس‌های آی‌پی ایرانی به آن متصل شوند، مسدود می‌کند. این افراد با اخطاری مبنی بر این که مشمول تحریم می باشند روبه رو خواهد شد و این کار عملاً آنان را از فرآیند ثبت‌نام منع می‌کند.

این عمل، در عمل به معنی محروم کردن ریاضیدانان ایرانی از یکی از با اهمیت ترین گردهمایی‌های حوزه ما است و در تضاد مستقیم با همان اصولی است که اتحادیه بین‌المللی ریاضیات متعهد به نگه داری آن‌ها شده است.

دقت شما را به قطعنامه شماره ۷ اتحادیه بین‌المللی ریاضیات جلب می‌کنیم که اتحادیه ما آن را به طور رسمی تصویب کرده است. این قطعنامه به صراحت گفتن می‌دارد: «علیرغم این دوران تنش و نگرانی‌های امنیتی فزاینده، ما بر تبادل و انتشار کردن علمی پایدار پافشاری داریم. اتحادیه بین‌المللی ریاضیات با هرگونه تلاش از سوی دولت‌ها، سازمان‌ها یا افراد برای محدود کردن ارتباطات و تعامل های در جامعه جهانی ریاضی ناموافق است. به طور اشکار، ما با پاسخگو قرار دادن ریاضیدانان برای عمل های دولت‌های متبوعشان مخالفیم.»

علاوه بر این، قطعنامه مذکور اصل جهان‌شمولی علم را که توسط شورای بین‌المللی علوم تعریف شده است، قبول می‌کند. این اصل آزادی رفت‌وآمد و ارتباطات در فعالیت‌های علمی بین‌المللی را «بدون هرگونه تبعیض بر پایه عواملی همانند تابعیت، مذهب، نظر، موضع سیاسی یا اصالت قومی» ضمانت می‌کند. این چنین این قطعنامه مقرر می‌دارد که اتحادیه بین‌المللی ریاضیات *«اجازه نخواهد داد هیچ یک از فعالیت‌هایش توسط اظهارات یا اقداماتی با ماهیت سیاسی مختل شود.»*

محاصره جاری که توسط برگزارکننده محلی اعمال شده است، نقض آشکار این قطعنامه است. این یک نمونه بارز از پاسخگو قرار دادن ریاضیدانان برای عمل های دولتشان و اجازه دادن برای مختل شدن یک فعالیت مهم اتحادیه ما به علت تحریم‌های سیاسی است.

ما با احترام اما قاطعانه خواست می‌کنیم که روشن شود: اتحادیه چطور از ایران انتظار دارد که با سختی زیاد برای فراهم تعهدات مالی عضویت خود بکوشد، در حالی که به طور همزمان، منافع مهم این عضویت – در تضاد مستقیم با اساسنامه خود اتحادیه – از آنان کوتاه می‌شود؟ این موضع متناقض و ناعادلانه، بنیان خود تلاش جمعی علمی ما را تضعیف می‌کند.

پیامدهای این محرومیت شدید است. این کار نه تنها رشد علمی ریاضیدانان ایرانی را خفه می‌کند، بلکه کل جامعه جهانی را با خاموش کردن صداهای مورد قیمت و مانع شدن از همکاری‌های بالقوه، فقیرتر می‌سازد. ریاضیات فراتر از مرزها و سیاست است؛ این زبان جهانی است که برای بهبود زندگی همه بشریت می‌بایست به اشتراک گذاشته شود.

به این علت، ما فوراً از اتحادیه بین‌المللی ریاضیات، در مقام حمایتکننده کنگره بین‌المللی ریاضیدانان و محافظ اصول خود، استدعا داریم که:

۱. مستقیماً مداخله کند تا با کمیته برگزاری محلی در ایالات متحده راه‌حلی سریع بیابد که به ریاضیدانان ایرانی اجازه دهد در کنگره ۲۰۲۶ ثبت‌نام کرده و به طور کامل شراکت کنند و در نتیجه، پایبندی به قطعنامه شماره ۷ ضمانت شود.

۲. متعهدانه و علناً پافشاری مجدد کند بر پایبندی خود به قطعنامه شماره ۷ و اصول فراگیر بودن و عدم تبعیض، و مطمعن حاصل کند که کنفرانس‌های آتی محلی برای اجرای تحریم‌های سیاسی ملی نباشند.

۳. سیاست رسمی خود را روشن کند و مکانیسم‌های شفافی برای ضمانت شراکت دانشمندان از همه کشورهای عضو – صرف‌نظر از روابط سیاسی دولت‌های متبوعشان، همان‌گونه که در اساسنامه خود مقرر کرده است – تشکیل نماید.

اعتبار اتحادیه بین‌المللی ریاضیات و روحیه جامعه جهانی ریاضی در بین است. ما به خردمندی اتحادیه و ضمانت بنیادین آن به جامعه جهانی ریاضی، همان‌گونه که در قطعنامه‌های خود به وضوح گفتن کرده است، مطمعن داریم. چشم به راه عمل سریع و قاطع شما برای حل این حالت غیرقابل قبول هستیم.

با احترام، 

امیدعلی شهنی کرم‌زاده »

رئیس انجمن ریاضی ایران