او گفت: سطوح ناسالم ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرومتر و دی‌اکسید نیتروژن ناشی از سوخت‌های فسیلی به‌طور قابل توجهی از نقاط مشترک گازهای گلخانه‌ای و آلودگی هوا بوده که بر اهمیت کنترل همزمان هر دو نوشته اصرار دارد. 

رئیس انجمن علمی هوای پاک ایران فرمود: در کنار آلاینده‌های انسان‌زاد، چشمه‌های انتشار کردن طبیعی نیز وجود دارند؛ همانند گردوخاک که نزدیک به ۴۰ درصد از کل هواویزهای جو پایین را راه اندازی می‌دهد. این ذرات می‌توانند تا یک هفته در جو باقی بمانند و حتی بر فراز قاره‌ها ترابرد شده و آثار محلی و منطقه‌ای به همراه داشته باشند. اینجاست که نقش «دیپلماسی محیط‌زیست» و همکاری‌های بین‌المللی بیشتر از پیش آشکار می‌شود. 

او همین طور گفت: همان‌گونه که هموطنان ما به‌اختصاصی در استان‌های نیمه غربی سرزمین توانایی می‌کنند، فعال‌شدن چشمه‌های گردوخاک از اواسط بهار تا اواسط تابستان صدمه‌پذیری مناطق مرزی را افزایش داده و تحقیقات وزارت بهداشت نیز مشخص می کند گردوخاک علاوه بر اثرات شدید بر دستگاه تنفسی و قلبی‌عروقی، آثار اجتماعی جدی در استان‌هایی همانند ایلام به وجود اورده است. 

صحت کاشانی تصریح کرد: همین حالت در استان سیستان و بلوچستان نیز مشاهده می‌شود. شهر زابل در سال ۲۰۱۶ از منظر ذرات معلق با قطر کمتر از ۲.۵ میکرومت به‌گفتن آلوده‌ترین شهر جهان شناخته شد. در کنار این داده‌ها، سازمان جهانی بهداشت اظهار می‌کند نزدیک به ۹۹ درصد مردم جهان تحت تأثیر هوای نامطلوب می باشند و غلظت آلاینده‌ها طبق معمولً فراتر از نزدیک به مجاز کیفیت مطلوب هوا قرار دارد. 

مرگ‌ومیر آلودگی هوا دو برابر تصادفات است

وی یادآور شد: بر پایه برآورد سازمان جهانی بهداشت، سالانه بیشتر از ۱۳ میلیون مرگ در جهان به علت عوامل محیطی قابل اجتناب، از جمله آلودگی هوا رخ می‌دهد. این آمار را باید در کنار اظهار چند روز قبل کمیسیون بهداشت مجلس قرار داد که هزینه درمان بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا را سالانه ۱۲ میلیارد دلار گفتن کرده است؛ رقمی زیاد دلواپس‌کننده. این چنین گزارش وزارت بهداشت در سال جاری مشخص می کند نزدیک به ۵۸ هزار مرگ در سرزمین ناشی از آلودگی هواست؛ آماری که بیشتر از دو برابر تلفات تصادفات جاده‌ای است. 

دانشیار پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو سرزمین اظهار کرد: علی‌رغم وجود «قانون هوای پاک» که از سال ۱۳۹۶ تصویب و ملزوم‌الاجراست، اجرای یکپارچه این قانون تا این مدت محقق نشده است. سازمان حفاظت محیط‌زیست به‌گفتن ناظر، کوششهای قابل تقدیری داشته اما اجرای کامل قانون نیازمند اراده ملی و شراکت همه ۲۱ دستگاه اجرایی است. شناسایی منافع مشترک و اتخاذ سیاست‌های هم‌افزا در مدیریت و افت آلودگی هوا از ضروریات امروز سرزمین است. 

هشدار درمورد ساخت‌وسازهای منطقه ۲۲؛ کریدورهای باد تهران مسدود است

او گفت: یکی دیگر از چالش‌های مهم، گسترش عمل های دانش‌محور است. همکاری‌های ملی و فرامرزی در حوزه آلودگی هوا، به‌اختصاصی در عرصه یکپارچه‌سازی گزارش‌ها و نظارت مستمر، در دنیا موفق بوده اما در سرزمین ما هم چنان با ابهام و تعلل روبه رو است. مثالای از الزام این همکاری‌ها، نوشته بلندمرتبه‌سازی در منطقه ۲۲ تهران است. 

صحت کاشانی فرمود: از وقتی که ساخت‌وسازهای گسترده در منطقه ۲۲ اغاز شد، گزارش‌هایی تهیه و حتی به رئیس محترم مجلس اراعه شد. منطقه ۲۲ در محل کوریدور باد تهران است و وزش باد غالب از غرب، نقش تعیین‌کننده‌ای در جاروب آلاینده‌ها در کلان‌شهر تهران دارد. اما افزایش ساخت‌وسازها، به‌اختصاصی بناهای مرتفع، این مسیر باد را مختل کرده است. مدل‌سازی‌های دانشگاهی نیز افت شدت باد و افزایش اتفاق حبس آلاینده‌ها را قبول می‌کند. 

او همین طور گفت: این آثار امکان پذیر در مختصر‌زمان محسوس نباشد اما به‌صورت خزنده و غیرخطی تأثیر گذار است. دخالت‌های انسانی در کنار تغییرات اقلیمی، سهم مهمی در گسترش گردوخاک دارد. دیپلماسی محیط‌زیست در تعامل با کشورهای همسایه بویژه در رابطه گردوخاک الزامی است. 

رئیس انجمن علمی هوای پاک ایران یادآور شد: پژوهشگاه هواشناسی با نظارت سازمان حفاظت محیط‌زیست چندین پروژه ملی برای شناسایی چشمه‌های گردوخاک داخلی و فرامرزی و تدوین برنامه عمل برای ۲۵ سرزمین انجام داده است. این چنین مدل‌سازی و پیش‌بینی آلاینده‌ها برای ۹ کلان‌شهر سرزمین اجرا شده است. این سامانه اکنون عملیاتی است و سازمان هواشناسی روزانه پیش‌بینی آلودگی هوا را انتشار می‌کند. این عمل در راستای اجرای ماده ۳ آئین‌نامه اجرایی قانون هوای پاک انجام شده است. 

تالاب شادگان در فصل سرد به چشمه گردوخاک تبدیل می‌شود

صحت کاشانی در آخر خاطرنشان کرد: آلودگی هوا متأثر از واداشت‌های اقلیمی، چه طبیعی و چه ناشی از مداخلات انسانی می‌باشد. خشک‌شدن دریاچه ارومیه مثالای از عواملی است که می‌تواند چشمه‌های گردو خاک محلی تشکیل کرده و صدمه جدی برای ساکنان محلی داشته باشد. تالاب شادگان نیز در فصل‌های سرد سال، با وزش بادهای جنوب‌شرقی بر فراز خلیج فارس متأثر از استقرار جبهه سرد در منطقه، به چشمه گردوخاک داخلی تبدیل می‌شود.