احتمالا فکر کنید با همه‌شدن دوران نوجوانی، مغز شما هم به بلوغ و رشد نهایی رسیده است. اما دانشمندان دانشگاه کمبریج این باور قدیمی را رد کرده‌اند. آنها با اسکن مغز ۴ هزار نفر (از نوزاد تا ۹۰ ساله) کشف کردند که مغز انسان نه یک مسیر خطی، بلکه ۵ دوران نزدیک را طی می‌کند. محققان می‌گویند مغز ما تازه در اغاز دهه ۳۰ زندگی داخل فاز بزرگسالی می‌شود.

فکر رایج این است که نوجوانی در ۱۸ یا ۱۹ سالگی همه‌ می‌شود، بااین‌حال مطالعه تازه مشخص می کند که مغز تا نزدیک به ۳۲ سالگی هم چنان در فاز «نوجوانی» باقی می‌ماند. در این دوران طویل (از ۹ تا ۳۲ سالگی) مغز مشغول سیم‌کشی مجدد و افزایش منفعت‌وری است. این همان وقتی است که بیشترین خطر ابراز اختلالات سلامت روان وجود دارد، چون مغز درحال تغییرات بنیادین است.

پنج دوران مهم رشد مغز انسان کدامند؟

به گزارش گاردین، دانشمندان مرحله های رشد مغز را بر پایه ۴ نقطه عطف مهم (در سنین ۹، ۳۲، ۶۶ و ۸۳ سالگی) تقسیم‌بندی کرده‌اند:

1. کودکی (تولد تا ۹ سالگی): دورانی که مغز به شدت رشد و اتصالات اضافی را هرس می‌کند.
2. نوجوانی (۹ تا ۳۲ سالگی): طویل‌ترین فاز رشد که در آن شبکه‌های عصبی کارآمد و سریع خواهد شد. این دوران اوج کارکرد شناختی است.
3. بزرگسالی (۳۲ تا ۶۶ سالگی): دوران ارامش که در آن مغز داخل حالتی پایدار می‌شود. شدت تغییرات افت می‌یابد اما منفعت‌وری هم چنان بالاست.
4. پیری زودرس (۶۶ تا ۸۳ سالگی): اغاز افت اتصالات مغزی است. مغز کم‌کم از حالت یکپارچه خارج و به نواحی مجزا تقسیم می‌شود.
5. پیری دیررس (۸۳ سالگی به سپس): مرحله نهایی که تغییرات ساختاری و زوال ماده سفید مغز شدت می‌گیرد.

در این چرخه‌ها سن ۳۲ سالگی اهمیت بسزایی دارد، چون وقتی است که مغز بالاخره آرام می‌گیرد. دکتر «الکسا موزلی» (Alexa Mousley)، محقق ارشد این پروژه، می‌گوید: «درست است که ما در ۳۲ سالگی همانند نوجوانان حرکت نمی‌کنیم، اما الگوی تغییرات مغزی تا این سن شبیه نوجوانی است.» اتفاقات مهم زندگی همانند پدرومادر شدن یا تثبیت شغلی که طبق معمولً در این سنین رخ خواهند داد، به گمان زیادً با این تحول ساختاری مغز هماهنگ می باشند.

آیا همه افراد دقیقاً در همین سنین تحول می‌کنند؟ خیر، این سنین میانگین می باشند. پروفسور «تارا اسپایرز-جونز» از دانشگاه ادینبورگ هشدار می‌دهد که همه افراد دقیقاً در یک سن خاص این تغییرات را توانایی نمی‌کنند. ژنتیک، سبک زندگی و اتفاقات محیطی می‌توانند این تقویم بیولوژیکی را تحول دهند.

یافته‌های این پژوهش در ژورنال Nature Communications انتشار شده است.