«پاول دورف»، مدیرعامل تلگرام، به‌تازگی خبرداد شبکه غیرمتمرکز Cocoon رسماً بر بستر بلاکچین TON اغاز به کار کرد. مقصد این پروژه، آخر‌دادن به سلطه غول‌های متمرکز همانند آمازون و مایکروسافت بر زیرساخت‌های هوش مصنوعی است. دورف معتقد است که این شرکت‌ها به واسطه‌های گرانی تبدیل شده‌اند که هم قیمت‌ها را بالا می‌برند و هم حریم خصوصی کاربران را نقض می‌کنند. اما Cocoon دقیقاً چیست و چطور کار می‌کند؟ در ادامه با این شبکه و معماری فنی آن زیاد تر آشنا می‌شوید.

شبکه Cocoon تلگرام چیست؟

به عبارت ساده، Cocoon، مخفف Confidential Compute Open Network یا «شبکه باز رایانش محرمانه»، یک پلتفرم غیرمتمرکز برای اجرای مدل‌های هوش مصنوعی است که روی بلاکچین TON ساخته شده است. این شبکه همانند یک بازار آزاد عمل می‌کند که در آن دو گروه به هم متصل خواهد شد:

1. صاحبان سخت‌افزار: افرادی که سرورهای قوی دارند و می‌خواهند قوت پردازشی خود را اجاره دهند.
2. گسترش‌دهندگان: افرادی که برای اجرای اپلیکیشن‌های هوش مصنوعی خود به قوت پردازشی نیاز دارند اما نمی‌خواهند هزینه‌های گزاف سرویس‌های ابری سنتی را بپردازند.

تفاوت مهم Cocoon با رقیب ها، منفعت گیری از «محیط‌های اجرای قابل مطمعن» (TEE) است. این تکنولوژی ضمانت می‌کند که داده‌های کاربر (برای مثالً سوالی که از چت‌بات می‌پرسد) حتی برای صاحب سرور هم قابل مشاهده نیست و کاملاً رمزنگاری‌شده پردازش می‌شود.

معماری فنی شبکه Cocoon تلگرام

برای فهمیدن امنیت و کارایی این شبکه، باید اجزای راه اندازی‌دهنده آن را با جزئیات دقیق‌تری بشناسیم. Cocoon از سه رکن مهم (کلاینت، پروکسی و Worker) راه اندازی شده است که همه انها در محیط‌های حفاظت‌شده TEE اجرا خواهد شد:

۱. کلاینت

این قسمت یک کتابخانه نرم‌افزاری است که در سمت گسترش‌دهنده (برای مثالً در زیرساخت بک‌اند تلگرام) اجرا می‌شود. ماموریت آن ارسال خواست‌های استنتاج هوش مصنوعی به شبکه و پرداخت هزینه است. کلاینت پیش از ارسال هرگونه داده حساس، تأییدیه امنیتی پروکسی را بازدید می‌کند تا یقین شود به یک گره امن متصل شده است.

۲. پروکسی

پروکسی‌ها نقش واسط هوشمند را بازی می‌کنند و خودشان نیز در محیط امن (TEE) اجرا خواهد شد. پروکسی خواست را از کلاینت می‌گیرد و بر پایه نوع مدل هوش مصنوعی و ترافیک شبکه آن را به مناسب‌ترین Worker می‌فرستد. اکنون پروکسی‌ها توسط تیم Cocoon اداره خواهد شد اما در آینده هر فردی می‌تواند نقش پروکسی را هم برعهده بگیرد.

۳. Worker

Workerها یا کارگرها قسمت مهم این شبکه می باشند؛ درواقع اینها همان سرورهای تجهیزبه کارت گرافیک (GPU) می باشند که پردازش واقعی را انجام خواهند داد. ورکرها مدل‌های هوش مصنوعی را داخل یک ماشین مجازی محافظت‌شده (TEE) اجرا می‌کنند. به علت منفعت گیری از تکنولوژی Intel TDX، حتی صاحب فیزیکی سرور (Host) هم نمی‌تواند به خواست‌ها یا جواب‌های مدل دسترسی داشته باشد.

به‌طور کلی، در شبکه Cocoon هنگامی از یک هوش مصنوعی درخواستی می‌کنید (برای مثالً «عکس یک گربه را بساز» یا «این متن رو خلاصه کن») اپلیکیشن شما (کلاینت) سوال یا خواست را بسته‌بندی می‌کند و به یک پروکسی می‌فرستد تا آن را به دست سرور مناسب رساند.

چون هیچ بانک یا شرکت مرکزی وجود ندارد که ضمانت کند شما بعداً پول را می‌دهید، باید هزینه انجام آن کار را همان لحظه اول ( به طور ارز دیجیتال TON) بفرستید. پروکسی این پول را نگه می‌دارد و فقط هنگامی کار انجام شد، آن را به صاحب سرور (Worker) می‌دهد.

امنیت در Cocoon نیز فراتر از رمزنگاری ساده است؛ همه ارتباطات بین کلاینت، پروکسی و ورکر از طریق پروتکل RA-TLS انجام می‌شود. در این روش، پیش از برقراری اتصال، هر طرف باید با اراعه یک مدرک دیجیتال به فرد روبه رو ثابت کند که درحال اجرا داخل یک محیط امن سخت‌افزاری (TEE) است و این چنین نرم‌افزارش دستکاری نشده است.

کاربردها و مزیت‌های شبکه Cocoon

اگر شما صاحب دیتاسنتر یا سرورهای قوی هستید، Cocoon یک زمان طلایی برای کسب درآمد غیرفعال است. با تبدیل‌شدن به یک Worker، شما در ازای هر درخواستی که پردازش می‌کنید، ارز دیجیتال TON دریافت خواهید کرد. یقیناً برای پیوستن به این شبکه به تجهیزات حرفه‌ای نیاز دارید:

• سیستم‌عامل لینوکس (کرنل ۶.۱۶ به بالا برای حمایتکامل از TDX).
• پردازنده با قابلیت Intel TDX (برای تشکیل محیط قابل مطمعن پردازشی).
• کارت گرافیک انویدیا با قابلیت پردازشی محرمانه همانند سری H100 به بالا.

بااین‌حال، چرا باید گسترش‌دهندگان اپلیکیشن‌های هوش مصنوعی به‌جای آمازون و مایکروسافت از Cocoon منفعت گیری کنند؟ این پلتفرم سه مزیت دارد:

1. اگر اپلیکیشنی می‌سازید که با داده‌های حساس (پزشکی، مالی یا شخصی) سروکار دارد، Cocoon تنها جایی است که می‌توانید به کاربران ضمانت دهید داده‌هایشان توسط هیچ‌کس (حتی شما یا زیرساخت ابری) دیده نمی‌شود.
2. با حذف واسطه‌هایی همانند AWS و Azure و تشکیل یک بازار رقابتی بین فراهم‌کنندگان GPU، هزینه‌های پردازش زیاد افت می‌یابد.
3. پرداخت‌ها از طریق بلاکچین سریع TON انجام می‌شود که امکان پردازش میلیون‌ها خواست خرد را فراهم می‌کند.