به گزارش گروه اجتماعی خببرگزاری تسنیم، حسن ابوالقاسمی، رئیس دانشگاه علوم‌پزشکی بقیه‌الله در پانزدهمین جشنواره تحقیقات و فناوری باقرالعلوم اظهار کرد: بر پایه برسی‌های ثبت‌شده سرزمین ما در سال‌های تازه از نظر شدت رشد تولیدات علمی در جایگاه نخست قرار گرفته است. این دستاورد، هرچند مایه افتخار است، اما مدام این سوال نقل بوده که آیا این تولیدات به خلق ثروت نیز منجر شده‌اند یا خیر. بخشی از این فعالیت‌ها به‌طور مستقیم به تشکیل ثروت انجامیده و جهت شکل‌گیری و رشد شرکت‌های بزرگ فناوری شده است؛ شرکت‌هایی که در ابتدا فاقد زیرساخت بودند و با پشتیبانی‌های موثر به جایگاه‌های مهم فناورانه رسیدند.

وی متذکر شد: در حوزه بیوتکنولوژی، سرزمین نسبت به تعداد بسیاری از کشورها مزیت رقابتی قابل‌توجهی داشته است. وفور نیروی جوان متخصص در مقاطعی، عرصه‌ساز گسترش سریع و پایدار شد و این ظرفیت انسانی به تشکیل قوت در قسمت‌هایی همانند صنایع دفاعی و امنیت ملی انجامید. نتیجه این روال، تحکیم استقلال سرزمین و افت وابستگی به دیگران بوده است.

ابوالقاسمی تشریح کرد: در حوزه سلامت نیز قسمت مهمی از داروها و تجهیزات پزشکی موردنیاز فراهم شد. دانشگاه‌های مأموریت‌محور با برتری جواب به نیازهای ملی، به‌اختصاصی در فراهم نیروی انسانی و حمایتاز نظام سلامت، نقش فعالی ایفا کردند. در دوران همه‌گیری کرونا، با وجود ماهیت نظامی برخی مراکز درمانی، بیشتر از ۵۰ درصد ظرفیت بیمارستانی در اختیار مردم قرار گرفت و فعالیت‌های تحقیقاتی به‌صورت کامل ادامه یافت.

او همین طور گفت: یکی از دستاوردهای شاخص این دوره، تشکیل واکسن نورا می بود؛ واکسنی که به‌گفتن یکی از بهترین واکسن‌های تولیدشده در سرزمین معارفه شد. این پروژه نه‌تنها به ترقی سلامت عمومی پشتیبانی کرد، بلکه یک مجموعه فناورانه در اغاز ورشکستگی را نجات داد. منبع های مالی حاصل از تشکیل واکسن، هزینه‌های تحقیقات صنعتی، فراهم ارز و تجهیز آزمایشگاه‌ها را پوشش داد و نشان داد تبدیل دانش به ثروت در عمل مقدور است. این توانایی ثابت کرد اگر تحقیقات کاربردی در برتری دانشگاه‌ها قرار گیرد، نتایج اقتصادی و فناورانه قابل‌اتکا به جستوجو خواهد داشت.

ابوالقاسمی تصریح کرد: در سطح ملی، پیوند علم با تغیرات سیاسی و بین‌المللی پررنگ‌تر شده است. محدودسازی انتشار کردن مقالات، بازپس‌گیری (ریترکت) آثار علمی و منفعت گیری از ابزارهای علمی به‌گفتن اهرم قوت، مشخص می کند دیپلماسی علمی به یکی از عرصه‌های مهم رقابت جهانی تبدیل شده است. در این بین، هوش مصنوعی به‌گفتن فناوری آینده، اهمیتی راهبردی دارد و غفلت از آن می‌تواند به محدودیت‌ها و تحریم‌های فناورانه منجر شود.

او گفت: در حوزه مسئولیت‌های انسانی و علمی، رسیدگی به پیامدهای مشکلاتهای انسانی نیز مورد دقت قرار گرفته است. در جریان درمان مجروحان، صدمه‌دیدگان جنگی شامل زنان، کودکان و بیماران مورد دقت قرار گرفتند و در مراکز درمانی خدمات دریافت کردند. قدم بعدی، مستندسازی و انتشار کردن علمی این عمل های است تا روایت‌های نادرست جواب داده شود و دستاوردهای واقعی در مجامع علمی ثبت شود.

ابوالقاسمی اظهار کرد: رونمایی از اطلس‌های تخصصی و جواب علمی به مقالات جهت‌دار، بخشی از این رویکرد فعال است. توانایی مقابله با انتشار کردن مطالب نادرست درمورد مدیریت کرونا و جلوگیری از چاپ آن‌ها، نشان داد وجود مسئولانه جامعه علمی می‌تواند از تحریف حقیقت‌ها جلوگیری کند.

وی خاطرنشان کرد: در کل، مسیر طی‌شده مشخص می کند با تمرکز بر تحقیقات کاربردی، گسترش فناوری‌های راهبردی و تحکیم دیپلماسی علمی، می‌توان همزمان به تشکیل علم، خلق ثروت و ترقی اقتدار ملی دست یافت.

در ادامه این مراسم، شاهین آخوندزاده، معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت اظهار کرد: یکی از ویژگی‌های مهم دانشگاه‌های نظامی در کشورهای پیشرفته جهان، موثر بودن آن‌ها از ابتدای تأسیس است. این دانشگاه‌ها با مأموریت اشکار تشکیل خواهد شد و از همان ابتدا می‌دانند برای چه هدفی شکل گرفته‌اند؛ به همین علت ماهیتی کاملاً متفاوت با دانشگاه‌های غیرنظامی دارند.

او همین طور گفت: تعداد بسیاری از دانشگاه‌های نظامی نقل، اگرچه طبق معمولً در رتبه‌بندی‌های عمومی جهانی دیده نمی‌شوند، اما در مرزهای دانش فعالیت می‌کنند و نتایج پژوهش‌های آن‌ها به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم در سطح بین‌المللی مورد منفعت گیری قرار می‌گیرد. 

آخوندزاده افزود: در همین چارچوب، دانشگاه بقیه‌الله با وجود سابقه‌ای مختصر‌تر نسبت به تعداد بسیاری از دانشگاه‌های سرزمین، پیشرفت قابل توجهی در تشکیل دانش و اراعه خدمات به مردم ایران داشته است. این نوشته با لیاقت تقدیر است. سال قبل نیز در همایش باقرالعلوم، نمایندگان دانشگاه بقیه‌الله وجود داشتند و این وجود برای دومین سال متوالی، مایه افتخار است.

وی تصریح کرد: حقیقت این است که رتبه‌بندی‌های جهانی دانشگاه‌ها با اشکالات و ضعف‌های بسیاری همراه می باشند. در برخی از این رنکینگ‌ها، دانشگاهی از ایران در جایگاه اول قرار می‌گیرد و در رتبه‌بندی دیگر، جایگاه متغیری دارد. با این حال، دقت مدیران پژوهشی و دانشگاهی به این برسی‌ها و بازدید سالانه نقاط قوت و ضعف، کاری مثبت و نظم‌دهنده است.

وی خاطرنشان کرد: مثالای از تفاوت کارکرد دانشگاه‌های نظامی و غیرنظامی، در نظم و برنامه‌ریزی قابل مشاهده است. دانشگاه‌های نظامی با برنامه‌ریزی دقیق و زمان‌بندی اشکار فعالیت می‌کنند و همین ویژگی، نقش مهمی در پیشرفت آن‌ها دارد. وجود در رتبه‌بندی‌ها و تحلیل نتایج آن‌ها، به شناسایی ضعف‌ها و اصلاح مسیر پشتیبانی می‌کند و نباید از آن فاصله گرفت.

وی متذکر شد: در بین رهبران جهان، کمتر فردی به اندازه مقام معظم رهبری بر نقش علم و فناوری در قوت ملی پافشاری کرده است. با این حال، متأسفانه در دولت‌های گوناگون، این تأکیدها آن‌گونه که باید، اجرایی نشده و بخشی از ضعف‌های حاضر ناشی از همین غفلت است.

آخوندزاده اظهار داشت: در سطح جهانی، رتبه‌بندی‌های مختلفی وجود دارد. برخی از آن‌ها عمومی می باشند و تمرکز مهم‌شان بر پژوهش‌های دانشگاهی است و کمتر به فناوری دقت دارند. در روبه رو، رتبه‌بندی‌هایی وجود دارند که زیاد تر بر نوآوری و فناوری تمرکز دارند و جایگاه کشورها در آن‌ها متفاوت است.

او گفت: رنکینگ‌هایی همانند QS و شانگهای، جزو رتبه‌بندی‌های عمومی محسوب خواهد شد. در کنار آن‌ها، رتبه‌بندی‌های تخصصی نیز وجود دارد که هرکدام حوزه خاصی را بازدید می‌کنند. تمرکز او گفت و گو حاضر، بر رتبه‌بندی عمومی شانگهای و رتبه‌بندی موضوعی آن است.

وی به بازدید معیارهای رتبه‌بندی شانگهای اشاره کرد و افزود: نزدیک به ۹۰ درصد آن‌ها به پژوهش تعلق دارد. حتی شاخص‌هایی همانند کیفیت آموزش نیز از مسیر دستاوردهای پژوهشی سنجیده خواهد شد. مواردی همانند دریافت جوایز معتبر یا انتشار کردن مقالات برجسته، همه انها به خروجی‌های پژوهشی دانشگاه‌ها بازمی‌گردد.

وی اظهار داشت: به همین علت، رتبه‌بندی شانگهای بیشتر از تعداد بسیاری از رنکینگ‌های عمومی دیگر، بر پژوهش تمرکز دارد و این نوشته باید در تحلیل نتایج آن مورد دقت مدیران و پژوهشگران دانشگاهی قرار گیرد.

آخوندزاده اذعان کرد: نخبگان جوان سرزمین در شرایطی فعالیت می‌کنند که چراغ پژوهش به‌صورت مطلوب در سرزمین روشن نیست. با این حال، تردیدی وجود ندارد که کارکرد موفق در حوزه‌های علمی و پژوهشی می‌تواند نقش مؤثری در افت مهاجرت نخبگان ایفا کند و انگیزه ماندگاری آن‌ها را افزایش دهد.

وی به بازدید رتبه‌بندی‌های موضوعی پرداخت و افزود: برسی‌ها در حوزه‌هایی همانند پزشکی بالینی، دندانپزشکی، داروسازی، بهداشت، پرستاری و فناوری‌های پزشکی انجام می‌شود. این رتبه‌بندی‌های موضوعی، علاوه بر کارکرد داخلی دانشگاه‌ها، شاخص‌های بین‌المللی را نیز مورد دقت قرار خواهند داد.

وی متذکر شد: در این برسی‌ها، نهادهای بین‌المللی به موضوعاتی همانند جوایز بین‌المللی اعضای هیئت علمی دقت دارند. با دقت به محدودیت‌ها و تحریم‌های علمی، طبیعی است که سرزمین در این قسمت با کم شدن روبه رو شود. بخشی از امتیازدهی نیز بر پایه مقدار ارجاع به پژوهشگران پر ارجاع انجام می‌شود که این معیار نیز کاملاً پژوهش‌محور است.

انتهای مطلب/