مریم دهقانی امروز، ۲۶ مهرماه در حاشیه مراسم «شب علم» دانشگاه شیراز در بازدید فرو نشست در دشت مرودشت که زنگ خطری برای استان فارس محسوب می‌شود، او گفت: فرو نشست در اکثر دشت‌های ایران در حال وقوع است و علت مهم فرونشست‌هایی که رخ می‌دهد برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی برای مصارف کشاورزی است.

او همین طور گفت: فرونشست‌ها به فاصله ۳۰۰ یا ۵۰۰ متر از تخت جمشید و ۱۰ متر از نقش‌رستم در حال اتفاق است و شکاف‌های عظیمی که به واسطه فرونشست رخ داده است کاملاً قابل مشاهده می باشند.

دهقانی اظهار کرد: اولین کشوری که فرونشست را به طور بحرانی توانایی کرد سرزمین آمریکا می بود که در سال ۱۹۷۷ سطح زمین در اندازه ۹ متر نشست اشکار کرد و علت آن کشاورزی و برداشت بی‌رویه آب از مخازن زیرزمینی می بود.

وی رخداد‌های فروچاله را از پیامد‌های فرونشست زمین دانست و تصریح کرد: استان فارس یک اقلیم خشک دارد و برای مصارف کشاورزی ناچار است از آب‌های زیرزمینی منفعت گیری کند. فرونشست نتیجه گسترش زمین‌ها و برداشت آب از چاه است بدون دقت به این که میلیون‌ها سال طول می‌کشد تا آب در سفره‌های زیرزمینی جمع شود.

عضو هیئت علمی قسمت مهندسی راه، ساختمان و محیط زیست دانشکده مهندسی دانشگاه شیراز با گفتن این که چند سال پیش در دشت ایج استهبان به یکباره در عرض چند ثانیه فروچاله‌ای به وسعت ۱۰۰ متر رقم خورد، او گفت: این دشت همانند ۷۰ دشت استان فارس در حال فرو نشست است، یقیناً در اکثر شهر‌ها همانند تهران نیز فروچاله‌ها به وفور در حال رخ‌داد است.

وی با اشاره به این که از دشت مرودشت به گفتن بحرانی‌ترین دشت در ایران می‌توان نام برد، فرمود: همه دشت به وسعت ۷ هزار و ۲۰۰ کیلومتر مربع در حال نشست است و ماکسیمم نرخ نشست در آن ۳۰ سانتی متر در سال برآورد شده است. در دشت‌های مرودشت به وسعت زیاد بسیاری کشاورزی انجام شده است و بدون دقت به او گفت و گو افتآب، استان فارس رتبه اول تشکیل گندم در سرزمین را دارد.

دهقانی در ادامه گفت: ماهواره‌های راداری با تصویربرداری از سطح زمین ۷۰ منطقه فرونشست را در سطح استان شناسایی کرده و بحرانی‌ترین دشت مرودشت شناسایی شده است. بیشترین ریت نشست در منطقه نزدیک بیضا نزدیک به ۳۰ سانتی متر در سال برآورد شده است.

وی تصریح کرد: همه تکه‌های شهر مرودشت با نرخ گوناگون در حال نشست است، غیر از مرودشت پتروشیمی با آن ساز‌ها و زیرساخت‌های مهم در حال نشست است و ماکسیمم نشست ۱۴ سانتی متر در سال برآورد شده است. منطقه «کوشک» در شمال شرق مرودشت بیشترین نرخ فرونشست را دارد و کل مجموعه مسکن مهر شهر مرودشت با مقدار ۱۸ سانتیمتر در حال نشست است و به علت این که یک محدوده زیاد گسترده با این مقدار نشست می‌کند آن را فهمید نشده و دیوار‌ها ترک نمی‌خورد، احتمالا در آینده این نوشته را مشاهده کنیم و ترک‌های آن را همانند محدوده تخت جمشید ببینیم.

دهقانی با پافشاری بر این که بار‌ها به مسئولان هشدار داده شده است که برداشت آب را کنترل کنند و چاه‌های غیر مجاز را ببندند، او گفت: در واقع این اولین راهکار است که جلوی کم شدن زیاد تر آب‌های زیرزمینی گرفته شود.

وی دومین راهکار را تشکیل تسهیلات برای کشاورزان دانست و او گفت: کشاورزی باید به سمت کشاورزی هوشمند و راه حلهای نوین آبیاری برود که آب کمتری مصرف شود. ایران اقلیم خشکی دارد ما محصولات کشاورزی تشکیل می‌کنیم و آن را به سرزمین‌های گوناگون صادر می‌کنیم این نوشته مصداق بیماری است که به خونریزی افتاده و از دست دیگر آن خون می‌گیریم که به دیگران اهدا کنیم.

دهقانی فرمود: باید به سمت تجارت آب مجازی روی بیاوریم و شغل‌های پایدار برای کشاورزان تشکیل کنیم تا کشاورزی در ایران محدود شود و برای تحول الگوی کشت فرهنگ‌سازی کنیم.

عضو هیئت علمی قسمت مهندسی راه، ساختمان و محیط زیست دانشکده مهندسی دانشگاه شیراز افزود: مردم ماموریت دارند به شکل ممکن صرفه‌جویی کند نه این که آب کم است در واقع آب اصلا نیست؛ به این علت باید زمان زمان دوش گرفتن را به ۲ الی ۳ دقیقه برسانیم، آب آشامیدنی را برای آبیاری فضای سبز منفعت گیری نکنیم، ماشین‌ها را با آب آشامیدنی نشوییم، اگر شیر‌های منزل چکه می‌کند در اسرع زمان آن را عوض کنیم. این مسائل احتمالا ابتدایی به نظر برسد، اما در بحران کم آبی ایران تنها راهی است که می‌تواند ما را از بحران در امان بدارد.

وی در آخر با گفتن این که نجات آب، نجات زمین و نجات زندگی است، اظهار کرد: منبع های آب در حال پایان است و باید همه بحران آب را جدی بگیرند.