اخترشناسان با تجزیه‌وتحلیل داده‌های تلسکوپ فضایی گایا، به‌طور اتفاقی نوع کاملاً جدیدی از انفجارهای کیهانی را کشف کرده‌اند که به علت شدت و انرژی شگفت انگیز‌شان، «بزرگ‌ترین انفجارها از زمان بیگ‌بنگ» نام گرفته‌اند. این رویدادهای نادر که «گذرهای هسته‌ای شدید» (ENT) نامیده خواهد شد، ناشی از بلعیده‌شدن ستاره‌های عظیم توسط سیاه‌چاله‌های ابرپرجرم می باشند.

بر پایه گزارش ScienceAlert، تلسکوپ فضایی گایا که مأموریت مهم آن نقشه‌برداری دقیق از کهکشان راه شیری است، به‌طور غیرمنتظره‌ای موفق به ثبت اتفاق‌هایی شده است که فهمیدن ما از رویدادهای کیهانی را عمیق‌تر می‌کند. محققان مؤسسه اخترشناسی دانشگاه هاوایی با بازدید داده‌های این تلسکوپ، شراره‌های نوری زیاد درخشان و طویل‌مدتی را از قلب کهکشان‌های دوردست شناسایی کرده‌اند که با هیچ اتفاق شناخته‌شده‌ای مطابقت نداشت.

بزرگ‌ترین انفجارهای کیهانی بعد از بیگ‌بنگ

این انفجارها که انرژی معادل مجموع انرژی تولیدشده توسط ۱۰۰ خورشید را آزاد می‌کنند، نوع تازه و زیاد شدیدی از «رویدادهای گسیختگی کشندی» (TDE) می باشند. در یک TDE معمولی، ستاره‌ای که بیش‌ازحد به یک سیاه‌چاله نزدیک شود، توسط نیروهای گرانشی قوی از هم پاشیده می‌شود و شراره‌ای از نور تشکیل می‌کند که طی چند هفته تا چند ماه محو می‌شود. اما این رویدادهای تازه که گذرهای هسته‌ای شدید (ENT) نام‌گذاری شده‌اند، اتفاق‌های متغیری می باشند که روشنایی آنها تقریباً ۱۰ برابر زیاد تر از TDEهای معمولی است و برای سال‌ها درخشان باقی می‌همانند و حتی از پرنورترین انفجارهای ابرنواختری نیز انرژی بیشتری تشکیل می‌کنند.

محققان ۲ اتفاقات اشکار به نام‌های Gaia16aaw (ثبت‌شده در سال ۲۰۱۶) و Gaia18cdj (ثبت‌شده در سال ۲۰۱۸) را در داده‌های گایا کشف کردند. تحلیل‌ها نشان داد که علت این اتفاق‌ها، انفجارهای ابرنواختری نیست، چون انرژی آزادشده در آنها حداقل ۲ برابر قدرتمندترین ابرنواخترهای شناخته‌شده است. درحالی که یک ابرنواختر انرژی معادل کل عمر ۱۰ میلیارد ساله خورشید را آزاد می‌کند، یک ENT انرژی معادل عمر ۱۰۰ خورشید را یک‌جا آزاد می‌کند.

این رویدادها بسیار نادر می باشند و تخمین زده می‌شود نزدیک به ۱۰ میلیون بار کمتر از ابرنواخترها رخ دهند. بااین‌حال، آنها قطعه‌ای زیاد مهم از پازل فهمیدن سیاه‌چاله‌ها می باشند. ما تا این مدت به‌طور دقیق نمی‌دانیم که سیاه‌چاله‌های ابرپرجرم، که میلیون‌ها تا میلیاردها برابر خورشید جرم دارند، چطور به این ابعاد عظیم رسیده‌اند. ENTها یکی از مکانیسم‌های احتمالی این رشد را نشان خواهند داد.

محققان می‌گویند: «ENTها ابزاری تازه و مورد قیمت برای مطالعه سیاه‌چاله‌های پرجرم در کهکشان‌های دوردست می باشند. چون زیاد درخشانند، می‌توانیم آن‌ها را از فواصل زیاد دور ببینیم و در اخترشناسی، نگاه‌کردن به دوردست به معنی نگاه‌کردن به قبل است.»

یافته‌های این پژوهش در Science Advances انتشار شده است.