به گزارش آفتاب شرق
سالها است گیاهان را بهعلت توانمندیشان در تصفیه هوا و مقابله با آلودگی هوا تحسین میکنیم. بهتازگی اشکار شده این متحدان سبز، امکان پذیر در مسیری غیرمنتظره، خودشان به آلودگی دامن بزنند. بااینکه مقصد آنها فقط دفاع در برابر آفات است، همین سازوکار دفاعی میتواند اثرات منفی بر کیفیت هوا بگذارد.
ایزوپرن؛ معمای حلنشده گیاهان
به گزارش نیواطلس، دانشمندان زمانها است میدانند گیاهان مادهای طبیعی به نام ایزوپرن (isoprene) ترشح میکنند اما علت و نحوه این ترشح اشکار نبوده است. گرچه فرضیههایی درمورد نقش آن در دفع آفات وجود داشت، شواهد تجربی در این عرصه محدود می بود. بعد از نزدیک ۴ دهه، پژوهشی در نشریه Science Advances انتشار شده که مشخص می کند ایزوپرن همانند حشرهکش طبیعی عمل کرده و از برگهای گیاه برابر حشرات محافظت میکند.
گیاهان در شرایط سخت، همانند تنش گرمایی، ایزوپرن بیشتری تشکیل میکنند. برای این کار تا ۲ درصد کربن ذخیرهشده خود را صرف ساخت این ماده میکنند که نشانه اهمیت آن است. پژوهشگران دانشگاه ایالتی میشیگان برای بازدید این اتفاق آزمایشهایی در گلخانه انجام دادند.
در این آزمایشها، گیاهان تنباکو بهطوری اصلاح شدند که ایزوپرن ترشح کنند، سپس با گیاهان شبیهی که این توانایی را نداشتند قیاس شدند. نتایج نشان داد کرم شاخدار تنباکو (Manduca sexta) زیاد تر به برگهایی دعوا میکرد که فاقد ایزوپرن بودند و برگهای حاوی ایزوپرن را تقریباً نادیده میگرفت.
طی ۱۰ روز، گیاهان در عرض ۲ ساعت به تهاجم آفات عکس العمل نشان دادند. حشراتی که از برگهای دارای ایزوپرن تغذیه کردند، رشد کمتری داشتند، به گمان زیادً بهعلت مشکلات گوارشی ناشی از این ماده اما ایزوپرن مستقیم برای حشرات سمی نیست، بلکه سطح اسید ژاسمونیک (Jasmonic acid) را در گیاه افزایش میدهد که هضم پروتئینهای آن را برای حشرات دشوارتر میکند.
به حرف های «تام شارکی»، نویسنده مهم پژوهش: «ایزوپرن مستقیم نقش دفاعی نداشت، بلکه تأثیراتی که در گیاه تشکیل میکرد، علتدفاع در برابر آفات میشد.»
این سازوکار طبیعی بهای زیستمحیطی دارد. ایزوپرن نوعی ترکیب آلی فرار (VOC) است که درختانی همانند بلوط و صنوبر تشکیل میکنند. این ماده بعد از متان، دومین هیدروکربن پراکنده در جو زمین است. ایزوپرن، در عکس العمل با نور خورشید و اکسیدهای نیتروژن، ازونِ سطح زمین تشکیل میکند که آلایندهای زیانبار و مرتبط با مشکلات تنفسی و مشکلاتهای زیستمحیطی است.
اکنون پژوهشگران بر سر دوراهی گیر کردهاند: باید گیاهان را برای تشکیل ایزوپرن تحکیم کنیم تا برابر آفات مقاوم شوند؟ یا باید توانایی تشکیل آنها را افت دهیم تا هوای پاکتری داشته باشیم؟ شارکی این سوال را نقل میکند: «باید ایزوپرن را به محصولات کشاورزی اضافه کنیم یا آنزیم تولیدکنندهاش را غیرفعال کنیم؟»
دسته بندی مطالب
اخبار سلامتی