دانشمندان آمریکایی موفق شدند با منفعت گیری از DNA سلول‌های پوست انسان، تخمک بسازند و بعد از بارورکردن آنها با اسپرم، جنین‌های انسانی در مرحله های اولیه را خلق کنند. این دستاورد امیدهای جدیدی را برای درمان ناباروری تشکیل می‌کند، یقیناً با مسائل فنی و اخلاقی بزرگی هم مواجه است.

بر پایه گزارش BBC، روش محققان دانشگاه بهداشت و علوم اورگان داستان ساده لقاح را به‌کلی تحول می‌دهد. فرایند تازه در چند مرحله پیچیده انجام می‌شود: ابتدا، محققان هسته یک سلول پوست را که حاوی مجموعه کامل ۴۶ کروموزوم فرد است، خارج می‌کنند. سپس، این هسته را به یک تخمک اهدایی که هسته خودش از آن خارج شده، منتقل می‌کنند؛ روشی که یادآور تکنیک منفعت گیری‌شده برای همانند‌سازی گوسفند معروف، «دالی»، است.

اما این تخمک تا این مدت آماده لقاح نیست، چون ۴۶ کروموزوم دارد، درحالی‌که یک تخمک سالم باید ۲۳ کروموزوم داشته باشد. در مرحله بعدی، دانشمندان با منفعت گیری از یک ترکیب شیمیایی تخمک را وادار می‌کنند تا نیمی از کروموزوم‌های خود را به‌صورت اتفاقی دور بریزد. بعد از این مرحله، تخمک مصنوعی با ۲۳ کروموزوم آماده است تا با اسپرم بارور شود.

ساخت جنین انسانی با سلول پوست

این تحقیق پتانسیل‌های بی‌نظیری برای آینده درمان ناباروری دارد. این روش می‌تواند به گروه‌هایی که از راه حلهای جاری همانند IVF نمی توانند منفعت‌مند شوند، پشتیبانی کند: زنان با سن بالا که دیگر تخمک‌های بارور ندارند، افرادی که به‌علت درمان‌های سنگین همانند شیمی‌درمانی توانایی تشکیل همانند خود را از دست داده‌اند یا مردانی که به قدر کافی اسپرم تشکیل نمی‌کنند.

با وجود همه این یافته‌های شوق‌انگیز‌، این تکنیک تا این مدت در مرحله های زیاد ابتدایی قرار دارد و با چندین قضیه بزرگ فنی مواجه است. به حرف های محققان امکان پذیر یک دهه تا رسیدن این فناوری به کلینیک‌ها زمان ملزوم باشد. اکنون، این فرایند بازدهی زیاد پایینی (کمتر از ۱۰ درصد) دارد؛ این چنین فرایند دور ریختن نیمی از کروموزوم‌ها کاملاً اتفاقی است. این یعنی تخمک نهایی امکان پذیر از برخی کروموزوم‌ها دو نسخه و از برخی دیگر هیچ نسخه‌ای نداشته باشد که تبدیل جنین‌های ناسالم می‌شود.

از سویی نمی‌توان مسائل اخلاقی این روش را نادیده گرفت؛ کارشناسان روی یک مسئله اتفاق نظر دارند: اهمیت گفتگو با جامعه و تشکیل قوانین نظارتی محکم. محققان می‌گویند این چنین پیشرفت‌هایی نیاز به حاکمیت قوی برای تشکیل مطمعن عمومی دارد.

یافته‌های این پژوهش در ژورنال نیچر انتشار شده است.