او گفت: اگر این عدد را نسبت به جمعیت سرزمین محاسبه کنیم، مقدار ابراز سل نزدیک به ۶٫۷ در هر یکصد هزار نفر جمعیت می‌شود، در حالی که سازمان جهانی بهداشت این مقدار را برای ایران نزدیک به ۱۱ مورد در هر یکصد هزار نفر تخمین زده است. قیاس این دو عدد مشخص می کند که ما تنها نزدیک به ۷۰ درصد از موارد برآوردشده را شناسایی کرده‌ایم. به این علت ملزوم است تلاش کنیم این فاصله را افت دهیم تا موارد بیشتری از بیماری در سرزمین به‌موقع شناسایی و درمان شوند.

۸ استان سرزمین در صدر شیوع سل

رئیس گروه تخصصی مدیریت سل او گفت: اکنون هیچ استانی در سرزمین وجود ندارد که موردی از سل در آن گزارش نشده باشد، اما بسیاری و مقدار ابراز بیماری در استان‌های گوناگون متفاوت است. به‌طور خاص، سیستان و بلوچستان بیشترین مقدار ابراز سل را دارد. گلستان، گیلان، خراسان رضوی، قم، خوزستان، هرمزگان و تهران به‌ترتیب رتبه‌های بعدی از نظر مقدار ابراز سل در سرزمین می باشند.

او همین طور گفت: اگرچه این ۸ استان نزدیک به ۴۴ درصد جمعیت سرزمین را در خود جای داده‌اند، اما ۶۷ درصد موارد گزارش‌شده سل مربوط به این استان‌ها است. ازاین‌رو برای بهبود حالت سل در سرزمین دقت و تمرکز اختصاصی‌ای روی این استان‌ها در برنامه کشوری کنترل سل الزامی است.

این مسئول گفت: تفاوت مقدار شیوع سل در استان‌های سرزمین ناشی از تفاوت در مجموعه‌ای از عوامل و علل گوناگون است؛ نظیر حالت بیماری‌هایی که ربط ثابت‌شده با تضعیف سطح ایمنی بدن و ابتلا به سل دارند همانند سوءتغذیه، دیابت، اعتیاد، بیماری‌های مزمن تنفسی، اچ‌آی‌وی، سرطان و شیمی‌درمانی، دیالیز و…، ترکیب سنّی (نسبت سالمندی) جمعیت، همجواری با کشورهای پرشیوع یا سایز جمعیت مهاجرین آن کشورها.

عواملی که علتابتلا به سل خواهد شد

رئیس گروه تخصصی مدیریت سل، جذام و عفونت‌های حاد تنفسی وزارت بهداشت او گفت: بین افرادی که میکروب سل داخل بدنشان می‌شود و دچار عفونت سلی خواهد شد، تنها ۵ تا ۱۰ درصد امکان پذیر در طول عمر خود به بیماری فعال دچار شوند.

او گفت: طبق معمول این کار وقتی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن به‌دلایل مختلفی همانند سوءتغذیه، ابتلا به HIV، دیابت، سرطان، شیمی‌درمانی، دیالیز، مصرف سیگار، اعتیاد، بعضا حتی ناشی از رخداد یک استرس شدید، بارداری و یا تغییرات هورمونی ضعیف شده باشد. در کلان‌شهرهایی همانند تهران شیوع بیماری بین گروه‌های کم‌درآمد، حاشیه‌نشین و دارای تغذیه نامناسب زیاد تر است.

راه مهم پیشگیری از بیماری سل

ناصحی درمورد واکسن پیشگیری از سل نیز فرمود: اکنون واکسن سل (BCG) که در بدو تولد به نوزادان تلقیح می‌شود، از ابتلا به اشکال شدید و کشنده بیماری در کودکان جلوگیری می‌کند.

او همین طور گفت: کماکان مؤثرترین راه پیشگیری از سل در جامعه، تشخیص زودهنگام و درمان به‌موقع بیماران است.

پویش «یک به‌ علاوه یک» برای آگاهی‌بخشی درمورد سل

رئیس گروه تخصصی مدیریت سل با گفتن این که دهه‌ها است در ایران آزمایشات تشخیصی و داروهای درمان سل در نظام بهداشتی سرزمین به‌صورت رایگان اراعه می‌شود، او گفت: با این حال، تا این مدت تعداد بسیاری از مردم و حتی پزشکان از این نوشته خبر کافی ندارند و برای همین مشاهده می‌کنیم درصد قابل‌توجهی از بیماران تا زمان تشخیص سل هزینه‌های سنگینی را متحمل خواهد شد.

او گفت: در همین جهت امسال، به‌مناسبت روز ملی سل، پویشی را به‌منظور افزایش آگاهی عمومی با گفتن «یک به‌ علاوه یک» طراحی و معارفه کرده‌ایم. در این پویش، ۴ مطلب کلیدی در عرصه سل نقل شده است و از هر فرد دریافت‌کننده این مطلب‌ها خواسته می‌شود که آن را حداقل به یک نفر از اطرافیان خود منتقل کند تا آگاهی در جامعه گسترش یابد.

۴ مسئله مهم درمورد بیماری سل و علائم آن

ناصحی درخصوص مطلب های نقل‌شده در پویش«یک به‌ علاوه یک» گفت: ۴ مطلب کلیدی این پویش عبارت‌اند: ۱. سل تا این مدت در همه استان‌های سرزمین وجود دارد. ۲. برخلاف فکر قدیمی، سل یک بیماری قابل درمان است. ۳. سرفه طویل بیشتر از ۲ هفته شایع‌ترین علامت سل ریوی است و در صورت مشاهده این علامت باید به گمان ابتلا به سل نیز فکر کرد. ۴. از دیگر علائم سل می‌توان به تب، تعریق شبانه، افت اشتها، افت وزن، خستگی و حتی در مواردی تنگی نفس و درد قفسه سینه اشاره کرد، اما با اهمیت ترین علامت هشداردهنده همان سرفه مزمن بیشتر از ۲ هفته است.

تشخیص و درمان رایگان سل در نظام بهداشتی سرزمین

رئیس گروه تخصصی مدیریت سل، جذام و عفونت‌های حاد تنفسی وزارت بهداشت با پافشاری بر این‌که خدمات تشخیصی درمانی سل در مراکز خدمات جامع سلامت، پایگاه‌ها و خانه‌های بهداشت رایگان است، تصریح کرد: در صورتی که فردی دارای علائم مشکوک به سل باشد، باید به خانه بهداشت (در مناطق روستایی) یا مرکز خدمات جامع سلامت یا پایگاه‌های بهداشتی (در مناطق شهری) مراجعه کند.

او همین طور گفت: همکاران ما در این مراکز آموزش‌دیده‌اند و برای فرد مشکوک بازدید و آزمایش‌های ملزوم را انجام خواهند داد، طبق معمول از بیمار نمونه خلط گرفته می‌شود. در زیاد تر مناطق، جابه‌جایی مثالها به آزمایشگاه نیز توسط مرکز یا پایگاه یا خانه بهداشت انجام می‌شود، یعنی بیمار نیازی ندارد خودش نمونه را به آزمایشگاه ببرد. آزمایش‌ به‌صورت رایگان انجام می‌شود و در صورت قبول تشخیص، داروهای مورد نیاز نیز در نزدیک‌ترین محل به محل زندگی بیمار در اختیار او قرار می‌گیرد.

افت ۱۸ برابری سل در سرزمین نسبت به ۶۰ سال پیش

ناصحی با اظهار این که در چند دهه قبل سرزمین ما در کنترل سل دستاوردهای قابل‌توجهی داشته است، خاطرنشان کرد: مقدار ابراز بیماری نسبت به ۶۰ سال قبل ۱۸ برابر افت یافته است و اکنون از نظر شیوع تفاوت چشمگیری بین ایران و کشورهای همسایه مشاهده می‌شود. این دستاوردها حاصل کوششهای مداوم در عرصه شناسایی، درمان و پیشگیری از سل بوده است.

او گفت: با این‌ حال، اکنون داخل مرحله‌ای شده‌ایم که ادامه مسیر دشوارتر شده است. همان گونه که در کوهنوردی مرحله پایانی صعود و فتح قله سخت‌ترین قسمت مسیر است، ما نیز از این به سپس و برای رسیدن به مقصد حذف بیماری نیازمند قدم‌های دقیق‌تر و فعالیت‌های هدفمندتر هستیم.

افرادی که در خطر ابتلا به سل می باشند

رئیس گروه تخصصی مدیریت سل او گفت: در این مرحله سیاست ما تمرکز بر جمعیت‌های صدمه‌پذیر و دارای عوامل خطر است؛ افرادی که امکان پذیر به‌علت ضعف سیستم ایمنی بدن بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به سل باشند، به همین علت بیماریابی فعال (غربالگری سل) در این گروه‌ها انجام می‌شود.

وی گفت: یکی از با اهمیت ترین این گروه‌ها، افراد در تماس نزدیک با بیماران مبتلا به سل ریوی (به‌اختصاصی افراد خانواده بیماران) می باشند. وقتی که بیماری شناسایی می‌شود، همه اعضای خانواده و افرادی که در تماس نزدیک با او بوده‌اند، در چند نوبت و در فواصل وقتی اشکار از نظر سل برسی خواهد شد. اگر بین آنها مورد جدیدی از بیماری تشخیص داده شود، درمان سل بلافاصله اغاز می‌شود و اگر بیماری سل در آنها رد شود اما عفونت سلی وجود داشته باشد، مطابق دستورالعمل کشوری، درمان پیشگیری تجویز می‌شود چون فرد دارای عفونت سلی فردی کاملا سالم است که خطر سرایت نیز برای دیگران ندارد.

ناصحی با گفتن این‌که بر پایه آمار در سال قبل نزدیک به ۲۵ درصد از بیماران شناسایی‌شده در سرزمین اتباع خارجی بوده‌اند، او گفت: اتباع خارجی نیز از نظر درمان سل خدماتی کاملا شبیه با شهروندان ایرانی دریافت می‌کنند؛ از جمله تشخیص رایگان، درمان رایگان و پیگیری بیماری. اراعه رایگان این خدمات فقط با مقصد بشردوستانه انجام نمی‌شود، بلکه مهم‌ترین علت آن پیشگیری از انتشار کردن بیماری در جامعه است.