با وجود اراعه خودروهای تازه به بازار، هم چنان تعداد بسیاری از مشتریان به خرید خودروهای قدیمی و خاطرهساز علاقه دارند. خودروهایی همچون سیتروئن زانتیا، نیسان آلتیما و میتسوبیشی گالانت ازجمله این اتومبیلها می باشند. بااینحال، اگر آگهی خودروهای قدیمی بازسازیشده را مشاهده کنید، فهمید خواهید شد که معاوضه موتور ماشین نیز در این اتومبیلها انجام شده است. علاوه بر خودروهای قدیمی، امکان پذیر شرایط معاوضه موتور ماشین برای اتومبیلهای تازه نیز فراهم بشود.
این قضیه امکان پذیر مشتریان را از خرید ماشین منصرف کند. اگر هماکنون به کلوبهای خودرویی سر بزنید، سوال متداول «ماشین موتور معاوضه بخریم یا نه» را در بین او گفتوگوهای کاربران خواهید دید. یقیناً این نگرانی قابل ستایش است، چرا که اگر قوانین معاوضه موتور ماشین طی این فرایند مراعات نشوند، مالک اتومبیل مشمول مجازات معاوضه موتور بدون مجوز خواهد شد. یقیناً معاوضه پیشرانه اتومبیل در حالت عادی غیرقانونی نیست. در ادامه مرحله های قانونی و صحیح معاوضه پیشرانه یک ماشین را به شما آموزش خواهیم داد.
چرا موتور ماشین به معاوضه نیاز اشکار میکند؟
نخستین پرسشی که پیش روی کاربران قرار دارد، چگونگی فراهمشدن شرایط معاوضه موتور ماشین است. موتور خودروها بعد از پایان عمر طویل و فرسایش بر تاثییر شرایط محیطی، به معاوضه نیاز اشکار میکند. بااینحال، امکان پذیر برخی کاربران بهعلت فرد دیگر مایل به معاوضه پیشرانه اتومبیل خود باشند. به گفتن مثال، افرادی که تصمیم شرکت در مسابقات رانندگی را دارند، پیشرانه اتومبیل خود را با انواع نیرومندتر معاوضه میکنند. طبق معمولً معاوضه پیشرانه ماشین به یکی از دلایل زیر رخ میدهد:
صدمهدیدگی شدید پیشرانه بهعلت تصادف
تصادفات رانندگی عامل مهم اسقاط تعداد بسیاری از خودروهاست. اگر شدت تصادف رانندگی به حدی باشد که پیشرانه ماشین نابود بشود، راهی جز معاوضه آن باقی نمیماند. در صورت شدیدبودن یک تصادف، امکان پذیر هزینه تعمیر پیشرانه ماشین بیشتر از هزینه معاوضه آن باشد.
ترکخوردن بلوک پیشرانه
بلوک موتور یا بلوک سیلندر، قسمت زیرین موتور است که همه قطعات پیشرانه درون آن جای گرفتهاند. عملیات مهم احتراق و تشکیل قوت در این قسمت صورت میگیرد، ازاینرو سختی تعداد بسیاری به محفظه بلوک داخل میبشود. یقیناً باید دقت داشت که بلوک موتور قطعهای سفتوسخت و برای دوام در طویل مدت طراحی شده است.
بااینحال، امکان پذیر در طویل مدت استهلاک بر این قطعه تأثیر منفی بگذارد و بلوک پیشرانه دچار ترک یا شکاف بشود. در این حالت هیچ راهی جز معاوضه موتور ماشین پیش روی شما نخواهد می بود، چرا که ترکخوردگی بلوک غیرقابل تعمیر است.
سوختن سرسیلندر و ورود همزمان آب و روغن به پیشرانه
سوختن واشر سرسیلندر ازجمله اتفاقات مرسوم در موتورهای پژو است. بااینحال اگر علاوه بر واشر، سرسیلندر نیز دچار سوختگی بشود چه اتفاقی رخ میدهد؟ در این حالت امکان پذیر آب و روغن بهصورت همزمان یا جداگانه داخل موتور شوند. خروج دود سیاه غلیظ از پیشرانه نشانه وقوع این چنین وضعیتی است. اگر در زمان مناسب به پیشرانه ماشین رسیدگی نکنید، موتور ماشین نیاز به معاوضه خواهد داشت، چرا که انجام تعمیرات آن دیگر صرفه اقتصادی ندارد.
فرسایش بیشازحد قطعات داخلی موتور
موتورهای درونسوز از هزاران قطعه ثابت و متحرک راه اندازی شدهاند. برخی از این قطعات عمر محدودی دارند و بهکلمه قطعات تعویضی می باشند، درحالیکه دیگر قطعات بایستی برای طویلزمان فعالیت کنند. بااینحال، امکان پذیر قطعات ثابت و سخت موتور ماشین نیز دچار فرسایش شوند. نشانه این فرسایش عظیم، وجود براده آهن در روغن تعویضی موتور است. اگر مکانیک تشخیص دهد که موتور شما از درون دچار فرسایش شده است و راهی بهجز معاوضه آن وجود ندارد، بایستی این کار را هرچه سریع تر انجام دهید.
آموزش قدمبهقدم قوانین معاوضه موتور ماشین
هنگامی که یکی از اتفاقات ناگوار تکه قبل برای اتومبیل شما رقم خورد، ناچار به معاوضه موتور ماشین خواهید می بود. این چنین امکان پذیر به دلایل شخصی تصمیم داشته باشید که اتومبیل خود را ارتقا دهید و پیشرانه نیرومندتری برای آن انتخاب کنید. فرایند معاوضه پیشرانه ماشین زمانبر است، به این علت بایستی امور قانونی را همزمان با عملیات فنی انجام دهید.

در هر صورت نیاز است تا کارشناس پلیس راهور وجود مشکل در موتور را قبول کند. این چنین موتور تازه بایستی از نظر تیپ، حجم، تعداد سیلندرها و نوع سوخت مصرفی با پیشرانه قبلی ماشین مطابقت داشته باشد. مرحله های معاوضه قانونی موتور ماشین به شرح زیر است:
قدم اول: دریافت مجوز معاوضه پیشرانه
در قدم اول، بایستی برای معاوضه پیشرانه از پلیس راهور مجوز بگیرید. به این منظور بایستی به مراکز پلیس راهور مراجعه کنید و خواست صدور مجوز معاوضه پیشرانه را اراعه دهید. دفاتر پلیس +۱۰ نیز میتوانند شما را در این مرحله راهنمایی کنند.
قدم دوم: مراجعه به مراکز معاوضه پلاک
بعد از دریافت مجوز معاوضه پیشرانه، بایستی به همراه مدارک کامل ماشین و این چنین مدارک مالک آن به مراکز معاوضه پلاک مراجعه کنید. همه مدارک موردنیاز برای معاوضه پلاک را بایستی در این مرحله بههمراه داشته باشید. این چنین اگر خودتان طی این مرحله های وجود ندارید، وکیل شما بایستی با وکالتنامه معتبر در مراکز معاوضه پلاک وجود اشکار کند. بعد از اراعه تقاضای معاوضه پیشرانه به همراه مدارک و مجوز، برگه خواست معاوضه موتور در اختیار شما قرار میگیرد. در این برگه بایستی مشخصات کامل ماشین و مالک آن را داخل کنید.
قدم سوم: بازرسی پیشرانه توسط کارشناس
بعد از پرکردن فرم خواست، کارشناس پلیس راهور برای بازرسی اتومبیل شما مراجعه میکند. این مرحله از قوانین معاوضه موتور ماشین اهمیت تعداد بسیاری دارد، چرا که کارشناس باید خواست شما را قبول کند تا قادر به معاوضه پیشرانه باشید. بعد از بازدید اطلاعات ماشین و مالک آن به همراه مشخصات پیشرانه و عدم وجود مشکل، کارشناس مجوز معاوضه پیشرانه را برای شما صادر میکند. بعد از آن شما میتوانید برای خرید موتور تازه عمل کنید.
قدم چهارم: خرید موتور تازه بهصورت قانونی
بعد از دریافت مجوز، بایستی برای خرید موتور ماشین عمل کنید. این کار را باید تنها از طریق نمایندگیهای خودروسازان یا مراکز مجاز توزیع قطعات ماشین انجام دهید. اگر خودروی شما داخلی است یا مالک خودروی مونتاژی درحال تشکیل هستید، بایستی موتور نو برای اتومبیل خود خریداری کنید. در غیر این صورت میتوانید از موتورهای دستدوم منفعت گیری کنید.

در این مرحله، تعداد بسیاری از مالکان خودروهای خاص موتورهای وارداتی از کشورهای حاشیه خلیج فارس را برای اتومبیل خود انتخاب میکنند. باید دقت داشته باشید که خرید موتور بدون فاکتور برای شما دردسرساز خواهد می بود. بایستی همه مدارک قانونی خرید موتور اعم از فاکتور مهرشده، هولوگرام و برگه گمرکی (در صورت وارداتیبودن) را بههمراه داشته باشید. این چنین مجوز معاوضه پیشرانه که توسط پلیس راهور صادر شده می بود، بایستی توسط فروشنده موتور مهر بشود.
قدم پنجم: ثبت شماره موتور تازه در سند ماشین
بعد از آنکه موتور تازه را خریداری کردید، بایستی به همراه فاکتور و مدارک خرید به مراکز معاوضه پلاک مراجعه کنید. در صورت عدم وجود مشکل و صحت همه اطلاعات، شماره موتور تازه در سیستم شمارهگذاری پلیس راهور ثبت میبشود.
شماره موتور روی یک پلاک روی بدنه پیشرانه حک شده است. این شماره بایستی با مدارک خرید پیشرانه همخوانی داشته باشد. در رابطه موتورهای دستدوم، حکشدن شماره توسط مراکز مورد قبول پلیس راهور انجام میبشود. باید دقت داشته باشید که موتورهای دستدوم وارداتی حتماً نیاز به شماره موتور دارند تا فرایند معاوضه پیشرانه بهصورت قانونی و بدون مشکل انجام بشود.
مدارک ملزوم برای معاوضه موتور ماشین چه می باشند؟
مدارک موردنیاز برای انجام امور قانونی معاوضه موتور ماشین عبارت هستند از:
- سند ماشین، کارت ماشین و برگ سبز آن
- مدارک شناسایی مالک همانند کارت ملی یا شناسنامه
- بیمهنامه شخص ثالث
- برگه معاینه فنی که از اعتبارش نگذشته باشد
- مجوز دریافتی از پلیس راهور
- فاکتور مهرشده و هولوگرامدار برای موتور خودروی داخلی و برگه گمرک برای خودروی خارجی
- برگه عدم خلافی
- برگه مفاصا حساب عوارض شهرداری

سؤالات متداول
همان گونه که در نوشته اشاره شد، معاوضه پیشرانه ماشین بدون مجوز الزام پرداخت جریمه خواهد می بود. بر پایه ماده ۳۰ قانون تخلفات رانندگی، اگر مالک ماشین بخواهد بدون مجوز وابسته از پلیس راهور قطعات اساسی ماشین ازجمله موتور، شاسی یا اتاق را معاوضه کند یا رنگ آن را تحول دهد، باید جریمه پرداخت کند. درمورد موتور این مقدار طبق معمولً بر پایه یکچهارم تا یکهشتم مبلغ موتور خریداریشده محاسبه میبشود.
درصورتیکه موتور ماشین مطابق فرایند قانونی معاوضه شده باشد، مشکلی برای خریدوفروش آن وجود ندارد. بااینحال، پیشنهاد میکنیم که اگر مصرفکننده عادی هستید، از خرید این چنین خودروهایی پرهیز کنید.
انجام این کار تنها در صورتی پیشنهاد میبشود که اتومبیل خود را برای مسابقات آمادهسازی کنید. در غیر این صورت، بهعلت دستدوم بودن پیشرانه و داخلیبودن خودروی شما، امکان ثبت شماره موتور وجود ندارد. این چنین نقلوانتقال ماشین در آینده غیرممکن خواهد می بود.
منبع