یافته های تکان دهنده دو مطالعه بزرگ علمی در سال های تازه، یک حقیقت تلخ را آشکار کرده اند: چه با شکر شیرین شده باشند و چه با جانشین های مصنوعی، مصرف روزانه این نوشیدنی ها می تواند به طور چشمگیری سلامت کبد شما را تهدید کند.

این مطالعات با رقم های قاطع، ثابت می کنند که عادت روزانه به مصرف نوشابه ها، ریسک ابتلا به بیماری کبد چرب، سرطان کبد و مرگ ناشی از نارسایی کبدی را به شدت بالا می برد و لزوم بازنگری سریع در رژیم غذایی روزانه ما را گوشزد می کند.

افزایش ۸۵ درصدی خطر سرطان کبد

در یک بازدید بزرگ مشاهده ای که در اوت ۲۰۲۳ توسط محققان دانشگاه هاروارد در مجله JAMA Network Open انتشار شد، ربط مستقیمی بین مصرف نوشیدنی های شیرین شده با شکر و افزایش خطر سرطان کبد مشاهده شد. این تحقیق، شرایط نزدیک به ۱۰۰۰۰۰ زن یائسه آمریکایی را در طول بیشتر از ۲۰ سال پیگیری کرد.

یافته ها حاکی از آن می بود:

زنانی که روزانه یک وعده یا زیاد تر نوشیدنی های شیرین شده با شکر (همانند نوشابه های معمولی و آبمیوه های قندی) مصرف می کردند، در قیاس با افرادی که ماهانه سه وعده یا کمتر مصرف می کردند، ۸۵ درصد زیاد تر در معرض خطر ابتلا به سرطان کبد قرار داشتند.

این چنین، این گروه از مصرف کنندگان روزانه، با ۶۸ درصد خطر بالاتر مرگ ناشی از بیماری های مزمن کبدی (از جمله سیروز و فیبروز) روبه رو بودند.

هشدار برای نوشیدنی های رژیمی

تازه ترین شواهد که در کنگره گوارش اروپا (UEG Week) ۲۰۲۵ اراعه شد، روی پیامدهای مصرف نوشیدنی های رژیمی تمرکز کرده است. این تجزیه و تحلیل گسترده روی داده های بیشتر از ۱۲۰۰۰۰ شرکت کننده از بیوبانک بریتانیا، به بازدید ربط بین این نوشیدنی ها و بیماری کبد چرب مرتبط با اختلال متابولیک (MASLD) پرداخت.

یافته های این مطالعه نشان داد که:

مصرف روزانه و بیشتر از ۲۵۰ گرم از هر دو نوع نوشیدنی، به طور قابل توجهی خطر ابتلا به بیماری کبد چرب مرتبط با اختلال متابولیک را افزایش می دهد.

افراد با مصرف بالای نوشابه های شیرین شده با شکر، تا ۵۰ درصد افزایش خطر ابتلا به MASLD داشتند.

مسئله شگفتی آور این می بود که مصرف کنندگان نوشیدنی های شیرین شده مصنوعی (رژیمی) نیز تا ۶۰ درصد افزایش خطر ابتلا به MASLD را نشان دادند و این گروه به طور خاص با خطر بالاتر مرگ ناشی از نارسایی کبدی مرتبط بودند.

محققان نتیجه گرفتند که نوشیدنی های شیرین شده با شکر با تشکیل جهش های ناگهانی در قند خون و افزایش مقاومت به انسولین به کبد صدمه می رسانند، در حالی که نوشیدنی های رژیمی امکان پذیر از طریق اختلال در میکروبیوم روده علتایجاد استرس های متابولیک شوند.

نتیجه گیری و پیشنهاد متخصصان

این دو مطالعه مدام بر یک اصل اصرار دارند: برای محافظت از سلامت کبد و افت دیدنی ریسک ابتلا به بیماری های جدی، الزامی است که مصرف نوشیدنی های شیرین، اعم از شیری شده با شکر و رژیمی، به حداقل برسد. متخصصان پیشنهاد می کنند که جایگزینی این نوشیدنی ها با آب آشامیدنی، امن ترین و موثرترین راه برای نگه داری سلامت متابولیک و جلوگیری از صدمه های کبدی است.