در ایام‌های عزاداری به خصوص محرم و صفر اراعه غذا به گفتن نذری به عزاداران امام حسین (ع) در سرزمین توسط محبان این اهل بیت انجام می‌شود، در این میانه، اراعه مواد غذایی سالم یکی از اصول مهم است که دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت به برخی از این اصول برای اراعه مواد غذایی سالم اشاره کرده است.

مدام نظافت را مراعات کنید.

منفعت گیری از ماسک‌های دهان جهت افرادی که امکان پذیر در میانه فرآوری غذا دچار عطسه و یا سرفه شوند الزامی است.

دست‌ها با اهمیت ترین راه جهت انتقال میکروارگانیسم‌های خطرناک (باکتری‌ها، ویروس‌ها) از مکانی به مکان دیگر می باشند. منفعت گیری از دستکش‌های یکبار مصرف در زمان آماده سازی و طبخ غذا پیشنهاد می‌شود.

پیش از تماس با مواد غذایی و در طول آماده سازی مواد خام حیوانی (شیر خام و گوشت، مرغ، ماهی یا دیگر فرآورده‌های حیوانی) برای جلوگیری از آلودگی دیگر مواد غذایی الزامی است دست‌های خود را کاملاً بشویید و برای شستشوی دست‌ها، ابتدا دستان خود را زیر آب روان خیس کنید؛ حداقل به زمان ۲۰ ثانیه دستان خود را با صابون به یکدیگر مالش دهید؛ دستان خود را زیر آب روان آبکشی کنید و دستان خود را با یک حوله تمیز، ترجیحاً حوله کاغذی خشک کنید. ترکیب آب گرم و صابون پشتیبانی می‌کند.

همه سطوح و تجهیزاتی که جهت آماده سازی مواد غذایی به کار می‌روال را شستشو و گندزدایی کنید.

مهم است که بین “تمیز کردن” و “ضد عفونی کردن” اختلاف قائل شوید. “تمیز کردن” فرآیند فیزیکی حذف خرده‌های غذا است. “ضدعفونی کردن” فرآیند گندزدایی یا نابودی میکروب‌ها و ویروس‌ها ست. پارچه‌ها و حوله‌ها را تمیز نگه داشته و روزانه معاوضه شوند. منفعت گیری از اسفنج برای تمیز کردن پیشنهاد نمی‌شود. برای تمیز کردن ظروف و سطوح از پارچه‌های جداگانه منفعت گیری کنید تا از انتشار شدن میکروب‌ها و ویروس‌ها جلوگیری شود.

دقت: برای ساخت محلول ضدعفونی کننده ۱۰ میلی لیتر (دو قاشق غذاخوری) از محلول سفیدکننده خانگی را در یک لیتر آب (۴ لیوان) حل کنید. از این محلول برای ضدعفونی کردن ظروف، سطوح و پارچه‌های تنظیف منفعت گیری کنید. از آب جوش نیز می‌توان برای ضد عفونی کردن ظروف منفعت گیری کرد، اما مواظب باشید دچار سوختگی نشوید.

غذاها را در دمای مناسب و سالم نگهداری کنید.

با نگهداری غذا در دمای کمتر از ۵ درجه سانتی گراد و یا دمای زیاد تر از ۶۰ درجه سانتی گراد رشد میکروارگانیسم ها افت یافته یا متوقف می‌شود.

غذای پخته را بیشتر از دو ساعت در دمای اتاق نگهداری نکنید. غذای پخته و فساد پذیر را بلافاصله و ترجیحاً تا کمتر از ۵ درجه سانتیگراد سرد کنید.

باقیمانده غذا را بلافاصله سرد و سپس نگهداری کنید و از نگهداری غذا به زمان طویل حتی درون یخچال اجتناب کنید. باقیمانده غذا نباید بیشتر از ۳ روز در یخچال باقی بماند و نباید بیشتر از یکبار مجدداً گرم شود.

همیشه از آب سالم و مواد خام سالم برای تهیه غذا منفعت گیری کنید.

برای شستشوی دست‌ها، ظروف و تجهیزات مورد منفعت گیری برای پختن و خوردن غذا و شستشوی میوه و سبزی‌ها و تهیه نوشیدنی و یخ باید از آب سالم منفعت گیری شود.

غوطه وری سبزی‌ها و میوه‌ها در آب نمک یا آب سرکه به گفتن یک ترکیب بی زیان برای خروج سموم آفت کش زیاد سودمند است؛ پیشنهاد می‌شود میوه‌ها و سبزی‌ها قبل از مصرف نزدیک به ۱۰ دقیقه در آب نمک غوطه ور شود میوه‌ها عموماً نیازی به انگل زدایی و ضد عفونی ندارند و بعد از مرحله غوطه وری در آب نمک یا آب سرکه کافی است با آب ساده شسته شوند، اما سبزی‌ها نیاز به انگل زدایی دارند.

جهت ضدعفونی کردن سبزی‌ها و میوه‌ها ابتدا دست‌های خود را به طور صحیح با آب و صابون بشویید

دستورالعمل وزارت بهداشت

جهت ضدعفونی کردن سبزی‌ها و میوه‌ها ابتدا دست‌های خود را به طور صحیح با آب و صابون بشویید، سپس به ترتیب زیر عمل کنید:

مرحله اول، پاک‌سازی اولیه است. در این مرحله، همه برگهای زرد، چوب‌ها و گل ولای احتمالی از سبزی جدا کنید و سپس سبزی را در آب خالص قرار دهید تا گل و لای آن جدا و ته نشین شود. به آرامی سبزی از آب خارج کنید.

مرحله دوم، انگل زدایی است، در یک ظرف آب، به ازای هر لیتر آن، بین ۲ تا ۴ قطره مایع ظرفشویی بریزید. غوطه ور کردن سبزی‌ها به زمان سه تا پنج دقیقه در کفاب جهت جذب ماده شوینده در سبزی و یا جهت سرطان زایی آن نمی‌شود. این کار علتمی‌شود که تخم و کیست انگل‌ها لیز و لزج شود و به سطح آب بیاید. در این مرحله از شست و شو، باید آب روی سبزی را به آرامی تخلیه و سپس سبزی را از درون ظرف خارج کنید.

مرحله سوم، میکروب زدایی و ویروس زدایی. مقداری از محلول‌های ضدعفونی‌کننده حسب دستور روی کالاهای ضدعفونی کننده‌ای که از داروخانه یا سوپر مارکت خریداری می‌کنید، در آب افزوده تا محلول ضدعفونی کننده به دست آید. یا نصف قاشق چایخوری پودر پُرکلرین در پنج لیتر آب حل کنید و سپس سبزی انگل زدایی شده از مرحله دوم را برای زمان ۵ دقیقه در این محلول ضدعفونی کننده قرار داده تا میکروب و ویروس‌های آن از بین برود.

دقت: اگر پودر پُرکلرین هم در دسترس نباشد، می‌توان از ۲ قاشق مربا خوری یا ۴ قاشق چای خوری مایع سفید کننده یا وایتکس (هیپو کلریت ۵ درصد) در پنج لیتر آب به گفتن محلول ضدعفونی کننده برای سبزی منفعت گیری کرد.

مرحله چهارم، آبکشی ساده است تا تاثییر مواد شیمیایی (پودر پرکلرین یا وایتکس و…) که در مرحله سوم (میکروب زدایی) سبزی در آن غوطه ور شده می بود، کاملاً از بین برود. سبزی‌ها را با آب ساده خوب شستشو دهید تا اثری از کلر باقی نماند.

در طبخ غذا از روغن با اسید چرب ترانس کمتر از ۲ درصد و ترجیحاً از روغن مایع با دقت به کاربرد آن (مخصوص سرخ کردنی برای فرآوری و سرخ کردن، مایع مخلوط و معمولی برای تفت و برنج (منفعت گیری شود، در صورت نبوده است انواع روغن مایع از روغن نیمه جامد منفعت گیری شود.

در صورت تهیه غذا به روش سرخ کردن از روغن مخصوص سرخ کردنی و به مقدار کم منفعت گیری شود.

از برگرداندن روغن منفعت گیری شده به ظرف مهم و یا منفعت گیری مکرر از روغن سوخته شده خودداری شود.

پوست و چربی مرغ قبل از طبخ جدا شده و غذاها به طور کم چرب تهیه شود.

از مواد اولیه بهداشتی و پاستوریزه همانند کشک، شیر یا ماست پاستوریزه کم چرب (کمتر از ۲.۵ درصد) منفعت گیری شود.

از نان‌های بسته بندی سالم، دارای مجوز قانونی و ترجیحاً نان سنگک، بربری و تافتون منفعت گیری شود.

از نوشیدنی‌های سالم همانند آب، دوغ پاستوریزه کم نمک بدون گاز منفعت گیری شود و از اراعه انواع نوشابه‌های گازدار خودداری کنید.

غذاها با حداقل مقدار نمک تهیه شود و نمک مصرفی باید از نوع نمک یددار تصفیه شده باشد.

منفعت گیری از نمک دریا فاقد مجوزهای بهداشتی، سنگ نمک و نمک‌های تصفیه نشده ممنوع است.

برای خیساندن برنج از نمک تصفیه شده فاقد ید منفعت گیری شود.

نمک ید دار باید در ظروف در بسته با پوشش رنگی غیر قابل نفوذ در برابر نور نگهداری شود تا ید آن از بین نرود.

برای جلوگیری از به هدر رفتن ویتامین‌ها در تهیه انواع خورشت‌ها همانند قورمه سبزی، کدو و بادمجان مواد اولیه مورد منفعت گیری همانند سبزی، کدو و بادمجان با روغن کم و به زمان مختصر تفت داده شوند.

در تهیه کباب از گوشت سالم و کم چربی گوسفند، گوساله یا گاو منفعت گیری شود و از مخلوط کردن دنبه و چربی‌های زائد و افزودنی‌های غیر مجاز خودداری گردد.

برای پخت کباب از حرارت غیر مستقیم منفعت گیری شود و همه تکه‌های کباب به طور یکنواخت پخته و مغز پخت شود.

چنانچه از شیر یا شیرکاکائو یا شربت برای پذیرایی منفعت گیری می‌کنید، از شیرین کردن بیشتر از حد آن اجتناب کنید.

در صورت منفعت گیری از حبوبات در غذا، قبل از طبخ آنها را به زمان حداقل ۴ ساعت در آب بخیسانید و بعد از دور ریختن آب باقیمانده، حبوبات را به غذا اضافه نمائید.

ترجیحاً از خرما و کشمش به مقدار کم به جای قند در کنار چای منفعت گیری کنید.

از سرو چای داخل لیوان‌های پلاستیکی شفاف و یا غذا در ظروف پلاستیکی خودداری کنید و از ظروف گیاهی یا لیوان‌های شیشه‌ای منفعت گیری از ظروف پلاستیکی برای اراعه نوشیدنی‌ها و غذاهای سرد بلامانع است.

در توزیع غذا، ترجیحاً از ظروف یکبار مصرف بر پایه گیاهی منفعت گیری کنید.

از گرم کردن مکرر غذای مانده و توزیع آن جدا” خودداری نمائید.

برای تهیه یخ حتماً از آب آشامیدنی و سالم برای درست کردن یخ منفعت گیری کنید.

برای فراهم یخ حتماً از جاهای معتبر که پروانه کار و پروانه بهداشتی برای تشکیل یخ دارند خریداری کنید.

ظروف سرو غذا یا برای مواد غذایی همانند شل زرد، فرنی یا آش آلومینیومی یا گیاهی باشد.